Ostatnia nadzieja dłużnika…

Art. 7 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. nr 229 z 2005 poz. 1954 ze zm.) należy do przepisów nazbyt często „zapominanych” przez komorników sądowych czy też skarbowych.

1. 

Art. 7.

§ 1. Organ egzekucyjny stosuje środki egzekucyjne przewidziane w ustawie.

§ 2. Organ egzekucyjny stosuje środki egzekucyjne, które prowadzą bezpośrednio do wykonania obowiązku, a spośród kilku takich środków – środki najmniej uciążliwe dla zobowiązanego.

§ 3. Stosowanie środka egzekucyjnego jest niedopuszczalne, gdy egzekwowany obowiązek o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym został wykonany albo stał się bezprzedmiotowy

2.

W art. 7 uregulowano aż cztery zasady stosowania środków egzekucyjnych, a mianowicie zasadę stosowania środków egzekucyjnych przewidzianych w ustawie, zasadę stosowania środków prowadzących bezpośrednio do wykonania obowiązku, zasadę stosowania najłagodniejszego środka egzekucyjnego oraz zasadę niezbędności.

Pierwsza ze wskazanych wyżej zasad wynika z art. 7 § 1, który określa wprost, iż "organ egzekucyjny stosuje środki egzekucyjne przewidziane w ustawie". Zasada stosowania środków egzekucyjnych przewidzianych w ustawie oznacza, że w toku postępowania egzekucyjnego wolno stosować tylko środki egzekucyjne przewidziane w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz ewentualnie w ustawach szczególnych. Dodatkowo środki te można stosować wyłącznie w sposób zgodny z ustawą (zob. E. Smoktunowicz, Egzekucja administracyjna i sądowa. Teksty, orzecznictwo, piśmiennictwo, indeks rzeczowy, Warszawa 1995, s. 20). Z powyższego wynika również, że nie można więc stosować środków egzekucyjnych określonych w aktach prawnych niższego rzędu, a zatem konsekwencją tej zasady jest związanie prawodawcy w zakresie stanowienia środków egzekucyjnych – mogą być one stanowione wyłącznie w drodze ustaw (zob. J. Służewski(red.), Polskie prawo administracyjne, Warszawa 1995, s. 328). Podkreśla się, że "w ten sposób zostały wyłączone wszystkie inne środki i sposoby egzekucji, których ustawa nie przewiduje, chociażby mogły być skuteczniejsze od przewidzianych. W państwie demokratycznym, szanującym wolności i prawa człowieka, skuteczność egzekucji nie jest wartością najwyższą" (zob. E. Smoktunowicz, Egzekucja, s. 20).

3.

Naruszenie zasady stosowania środków egzekucyjnych przewidzianych w ustawie jest zgodnie z art. 33 pkt 6 podstawą wniesienia zarzutów, a w konsekwencji umorzenia postępowania (art. 59 § 1 pkt 7). R. Hauser wskazuje, że w trakcie toczącego się już postępowania egzekucyjnego wobec zastosowania środka egzekucyjnego nieprzewidzianego w ustawie ochrona zobowiązanego jest możliwa także przez wniosek o zastosowanie środków nadzoru (zob. R. Hauser, Ochrona obywatela w postępowaniu egzekucyjnym w administracji, Poznań 1988, s. 57). Należy w tym miejscu zwrócić uwagę na kompetencję do wstrzymania czynności egzekucyjnych przysługujące wojewodzie.

Omawianą zasadę można odnieść również odpowiednio do postępowania zabezpieczającego "i w jego ramach stosować tylko środki zabezpieczające przewidziane ustawą (…), aczkolwiek tu ustawa pozostawia organowi egzekucyjnemu większe luzy" (zob. R. Hauser, Z. Leoński, Egzekucja administracyjna, Komentarz do ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, Warszawa 1995, s. 21).

4.

Kolejne dwie zasady wynikają z art. 7 § 2, który stanowi, iż organ egzekucyjny stosuje środki egzekucyjne, które prowadzą bezpośrednio do wykonania obowiązku, a "spośród kilku takich środków – środki najmniej uciążliwe dla zobowiązanego". Ze zwrotu "organ egzekucyjny stosuje środki egzekucyjne, które prowadzą bezpośrednio do wykonania obowiązku" dekoduje się zasadę stosowania środków prowadzących bezpośrednio do wykonania obowiązku, nazywaną też zasadą racjonalnego działania. Natomiast ze zwrotu, "a spośród kilku takich środków – środki najmniej uciążliwe dla zobowiązanego" wywieść można zasadę stosowania najłagodniejszego środka (zwaną również zasadą stosowania środka najmniej uciążliwego dla zobowiązanego – zob. szerzej na ten temat Z. Leoński, Administracyjne postępowanie egzekucyjne. Węzłowe problemy, Poznań 2003, s. 75 i n.).

5.

Zasada stosowania środków prowadzących bezpośrednio do wykonania obowiązku wiąże nie tylko organ egzekucyjny, ale również wierzyciela, który powinien stosować się do tej zasady, proponując środek egzekucyjny we wniosku o wszczęcie egzekucji(zob. M. Masternak, [w:] T. Jędrzejewski, M. Masternak, P. Rączka, Administracyjne postępowanie egzekucyjne, Toruń 2006, s. 50).

6.

Naruszenie zasady stosowania najłagodniejszego środka stanowi podstawę (zgodnie z art. 33 pkt 7 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji) do złożenia środka prawnego w postaci zarzutów.

7.

W doktrynie zwraca się uwagę, że zasada ta jest wyrazem sprowadzenia przymusu państwowego do granic niezbędnych dla zapewnienia poszanowania przepisów prawnych oraz "unikania wszystkiego co mogłoby osłabić zaufanie obywatela do państwa", a pośrednio przyczynia się do polepszenia ochrony interesów obywatela oraz zmniejszenia zakresu odpowiedzialności państwa za szkody wynikłe ze względu na prowadzenie egzekucji bez podstawy.

(źródło: Postępowanie egzekucyjne w administracji. Komentarz red. prof. zw. dr hab.Roman Hauser, dr hab. Andrzej Skoczylas, rok wydania: 2011,Wydawnictwo: C.H.Beck, wyd.5)

8.

http://janpinski.nowyekran.pl/post/56963,zus-nie-przebacza-firma-zatrudniajaca-60-osob-zlikwidowana

W państwie demokratycznym, szanującym wolności i prawa człowieka, skuteczność egzekucji nie jest wartością najwyższą.

9.

Polska, jaka jest,  każdy widzi.

22.04 2012