Amerykańskie środowiska żydowskie znowu występują o zwrot mienia. Wartość roszczeń to minimum 60 mld dolarów. Zdaniem wielu nie mamy już żadnych zobowiązań wobec Żydów, a ich roszczenia sąbezpodstawne.
Mowa o odszkodowaniach za mienie utracone podczas wojny i po jej zakończeniu. Zdaniem strony żydowskiej Polska powinna zapłacić odszkodowania lub zwrócić nieruchomości odebrane Żydom przez Niemców w czasie II wojny światowej. Nieruchomości te po wojnie jako mienie poniemieckie lub pozbawione właścicieli, stały się własnością polskiego państwa. Chodzi również o nieruchomości przejęte za czasów Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na podstawie decyzji nacjonalizacyjnych.
Od tego typu roszczeń prawdopodobnie nie ma ucieczki, organizacje żydowskie nie odpuszczą. Sprawa wraca jak bumerang. Środowiska żydowskie od lat krytykują Polskę za brak ustawy reprywatyzacyjnej i zawieszenie prac nad nią z powodu kryzysu.
W ubiegłym roku Światowy Kongres Żydów, Światowa Organizacja Żydowska ds. Restytucji Mienia oraz przedstawiciele władz USA wyrazili"głębokie rozczarowanie, smutek i żal" w związku z zawieszeniem prac nad ustawą reprywatyzacyjną w Polsce. Restytucji mienia żydowskiego domaga się także naczelny rabin Polski Michael Schudrich. Twierdzi, że odmowa zwrotu majątku jest "niemoralna".
Wzywają do bojkotu Polski
Jeszcze dalej z tego samego powodu posunął się Menachem Z. Rosensaft, radca generalny Światowego Kongresu Żydów. W marcu 2011 rokuwezwał żydowskich turystów i biznesmenów do bojkotu naszego kraju. Jego zdaniem społeczność żydowska, a w szczególności ocaleni i ichrodziny, powinna przestać wpompowywać dolary w turystykę i inne dziedziny polskiej gospodarki.
Jest jednak jeden problem. Otóż przedstawiciele środowisk żydowskich i diaspory w USA nie chcą przyjąć do wiadomości, że Polska nie ma żadnych niezrealizowanych zobowiązań dotyczących zwrotu mienia. Reprywatyzacja w Polsce trwa od lat, zwróciliśmy w tym czasie dziesiątki tysięcy majątków na drodze administracyjnej i sądowej. Warto dodać, że w 1997 roku Polska uregulowała kwestię majątku publicznego, a gminy żydowskie dostają za nie rekompensatę
Dlatego roszczenia są bezpodstawne
Takie stanowisko w wywiadzie dla "Przekroju" dobitnie wyraził Jan Bogutyn, prezes Interrisk Towarzystwa Ubezpieczeń SA, b. wiceminister finansów:
Jako obywatel jestem zbulwersowany ostatnio podnoszonymi roszczeniami. Uważam, że nie powinniśmy mieć już żadnych zobowiązań, bo w świetle porozumień z okresu mojej pracy w Ministerstwie Finansów ten problem został uregulowany za czasów PRL.
Jego zdaniem jeszcze na początku lat 60. w sposób prawie idealny rząd polski wynegocjował rozliczenie za majątek, który został znacjonalizowany, a należał do obywateli innych krajów, w tym Amerykanów. Efektem była polsko-amerykańska umowa z 1960 r. w tej sprawie.
Stany Zjednoczone zrzekły się prawa do reprezentowania w tego typu sprawach swoich obywateli i wzięły na siebie obowiązek rozdystrybuowania wielomilionowych odszkodowań, które Polska wtedy wypłaciła USA – powiedział Radosław Sikorski, minister spraw zagranicznych.
Sikorski przypominał też, że w Polsce istnieje zwykła droga sądowa, którą można wykorzystać w celu restytucji mienia.
Żydzi mogą nam pożyczyć na odszkodowania
Różnie szacuje się wartość ewentualnych roszczeń. Jasne jest jednak, żechodzi o gigantyczne pieniądze, których Polska nigdy nie będzie w stanie zebrać. Mówi się o kwotacdh rzędu 60 a nawet 100 miliardów dolarów. Środowiska żydowskie chcą, by pieniądze wypłacać im na podstawie "sprawiedliwej i wyczerpującej ustawy o restytucji", a cały proces zwracania majątków powinien być "niebiurokratyczny, prosty, przejrzysty i owocujący realnymi korzyściami".
Co to oznacza w praktyce? Chodzi o to, by wnioski o odszkodowanie do polskich władz można było składać w języku angielskim. Najlepiej też, by nie trzeba było okazywać żadnych dokumentów, ale wystarczyło oświadczenie osoby występującej o odszkodowanie, że jej przodkowie posiadali dany majątek w Polsce. A co jeśli spadkobiercy odebranej nieruchomości nie uda się odnaleźć? Organizacje żydowskie polecają wówczas przekazać majątki fundacjom dbającym o dziedzictwo żydowskie.
Jak już wspomnieliśmy, zdobycie tak dużej kwoty przez Polskę jest niemożliwe. Jest na to recepta. Proponowali ją nam Stuart Eisenstat czy David Peleg, były ambasador Izraela w Polsce. Odszkodowania możemy wypłacać w ratach. W razie potrzeby pieniądze na odszkodowania możemy także pożyczyć.
