Ochrona nazwy i marki firmy – co należy wiedzieć?

Często rozpoznawalna, ciesząca się zaufaniem klientów marka to najcenniejsze aktywo przedsiębiorcy. Warto więc wiedzieć, jakie są sposoby na jej ochronę prawną. Nie należą bowiem do rzadkości sytuacje, kiedy konkurent wchodzi „przypadkiem” w podobną nazwę. A w skrajnych przypadkach podejmuje próbę jej przejęcia. Tak, markę można ukraść!

Jak chronić nazwę i markę firmy?

Przepisy chroniące nazwę i markę firmy można podzielić na dwa rodzaje. Pierwsze zapewniają minimalny poziom ochrony i nie wymagają formalnej rejestracji. Ich największą zaletą jest fakt, że ochrona jest darmowa. Chodzi tutaj o prawo do firmy, prawo do oznaczenia przedsiębiorstwa oraz prawa autorskie do logo. Często jednak dochodzenie roszczeń w oparciu o te prawa jest zadaniem trudnym, bo w pierwszej kolejności należy wykazać, że w ogóle nam one przysługują.

Tych problemów nie będziemy mieli, jeżeli skorzystamy z podwyższonej ochrony, która jest następstwem rejestracji w Urzędzie Patentowym. Do dyspozycji mamy znaki towarowe oraz wzory przemysłowe. I choć za taką rejestrację będziemy musieli zapłacić, to dzięki przyznanemu świadectwu możemy cieszyć się bezpieczeństwem na terenie całej Polski.

O 23 powodach dlaczego warto chronić nazwę i markę firmy w Urzędzie Patentowym przeczytasz tutaj: https://znakitowarowe-blog.pl/dlaczego-warto-zastrzec-marke-firmy/

Ochrona nazwy i marki firmy za pomocą znaku towarowego

Najprościej mówiąc, znakiem towarowym jest każde oznaczenie, które nadaje się do odróżniania towarów lub usług jednego przedsiębiorstwa od tego samego rodzaju towarów i usług innych przedsiębiorców. Znakiem towarowym może być w szczególności:

• wyraz;
• rysunek;
• ornament;
• kompozycja kolorystyczna;
• forma przestrzenna w tym forma towaru lub opakowania;
• melodia lub inny sygnał dźwiękowy.

W Urzędzie Patentowym najczęściej rejestrowane są znaki słowne (nazwa firmy) oraz słowno-graficzne (logo). Nie można jednak powiedzieć, że któraś z tych form jest lepsza bo gwarantuje silniejszą ochronę prawną. Każda ma swoje plusy i minusy, możliwości i ograniczenia. Więcej na ten temat dowiesz się z poniższego nagrania:

Aby swój znak towarowy zarejestrować, zgłoszenia należy dokonać do odpowiedniego urzędu. Wszystko zależy od terytorium ochrony, na którym nam zależy. Jeżeli interesuje nas ochrona

• na Polskę – zgłoszenia należy dokonać do Urzędu Patentowego RP w Warszawie;
• na Unię Europejską – zgłoszenia należy dokonać do Urzędu UE ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) w Alicante w Hiszpanii;
• na wybrane kraje świata – zgłoszenia należy dokonać do Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) w Genewie w Szwajcarii.

Warto przy tej okazji pamiętać, że w następstwie takiej rejestracji nie uzyskujemy monopolu absolutnego na nazwę. Ochrona ograniczona jest do wskazanych w zgłoszeniu towarów i usług. Oznacza to, że uzyskujemy wyłączne prawo do posługiwania się danym oznaczeniem w zakresie branży, w której działamy. Konkurent nie może wówczas użyć nazwy identycznej ani podobnej. Wysokość samych opłat urzędowych będzie zależeć od ilości wskazanych klas towarowych. Im będzie ich więcej, tym opłaty będą wyższe.

Szczegółowo opłaty urzędowe zostały omówione w poniższym nagraniu:

Ochrona logo firmy za pomocą wzoru przemysłowego

Obok znaku towarowego ciekawą opcją ochrony marki są wzory przemysłowe lub wzory wspólnotowe (chronione na terenie Unii Europejskiej). W tej formie zabezpiecza się wygląd i design przedmiotów. Do ochrony najczęściej zgłaszane są wytwory 3D jak: meble, zabawki, akcesoria sportowe czy opakowania. Nie ma jednak przeszkód,aby w tej formie chronić również wytwory 2D jak etykiety, grafiki czy właśnie firmowe logo.

Rozważając ochronę logo jako wzoru przemysłowego nie można zapominać, że nie zabezpieczymy w tej formie samej nazwy. Ochronie podlega jedynie szata graficzna. Z drugiej jednak strony rejestrując wzór wspólnotowy, ochroną obejmiemy każdy przedmiot, na którym logo się znajdzie. Zasięg ochrony jest więc szerszy niż przy znakach towarowych, które są ograniczone do wybranych towarów i usług. Szybsza jest również cała procedura, która w EUIPO trwa około 14 dni.

Więcej na ten temat dowiesz się z nagrania:

Ochrona nazwy i marki za pomocą prawa do firmy

Kodeks cywilny określa ustawową ochronę prawa do firmy. Zgodnie z art. 432 kodeksu cywilnego przedsiębiorca działa pod firmą, którą należy ujawnić we właściwym rejestrze, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części stanowi nazwę przedsiębiorstwa (art. 551 pkt 1). Prawo do nazwy, jak również do firmy powstaje z chwilą wpisania do rejestru CEIDG lub KRS i ma charakter bezwzględny.

Jeśli prawo to zostało zagrożone, to przedsiębiorca może żądać usunięcia skutków naruszenia tego prawa oraz zadośćuczynienia za szkody majątkowe. Najczęściej przybiera formę podszycia się pod cudzą firmę w celu skorzystania na jej wyrobionej renomie. Prawo do firmy i jej ochrony wygasa z chwilą ustania bytu przedsiębiorcy tj. w przypadku wykreślenia z ewidencji przedsiębiorców lub innego rejestru.

Ochrona logo firmy za pomocą prawa autorskiego

Kolejną opcją ochrony logo są prawa autorskie, które przysługują twórcy. Prawa te możemy jednak nabyć stosowną umową. Aby miała ona moc prawną, musi być sporządzona w formie pisemnej. Prawa autorskie pozwolą udowodnić, że to właśnie nam przysługuje prawo do logo. Jest to też ochrona przed udostępnianiem konkurencji podobnych projektów naszego znaku graficznego.

Obowiązująca obecnie w Polsce ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych określa, że prawa autorskie trwają od momentu powstania dzieła przez cały okres życia twórcy. Wygasają dopiero po upływie 70 lat od dnia jego śmierci. Ochrona autorska przysługuje niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności. Autor nie musi więc utworu nigdzie rejestrować oraz uiszczać żadnych opłat związanych z ochroną.

W kontekście praw autorskich należy pamiętać, że w zdecydowanej większości przypadków ochroną nie będzie objęta nazwa firmy. Sądy wskazują, że pojedyncze słowo, a nawet proste ich zestawienia są za mało fantazyjne, aby uznać je za utwory. Z tego tytułu o utworze można mówić w stosunku do logo, ale i tutaj nie w każdym przypadku.

Prawo do oznaczenia przedsiębiorstwa

Wsparciem ochrony będzie również oznaczenie przedsiębiorstwa. Na podstawie art. 5 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd co do jego tożsamości, przez używanie firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wcześniej używanego, zgodnie z prawem, do oznaczenia innego przedsiębiorstwa.

W przypadku dokonania czynu nieuczciwej konkurencji przedsiębiorca może żądać między innymi zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego. Jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony, może on żądać usunięcia skutków niedozwolonych działań oraz naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych.

Firmę ujawnia się we właściwym rejestrze. W przypadku spółek prawa handlowego w Krajowym Rejestrze Sądowym,natomiast działalność gospodarczą prowadzoną przez osobę fizyczną samodzielnie lub w ramach spółki cywilnej w ewidencji działalności gospodarczej. Prawo do firmy przysługuje przedsiębiorcy i jest chronione analogicznie do innych dóbr osobistych osób fizycznych.

Kradzież nazwy firmy.

Prawo ochronne na znak towarowy w porównaniu z innymi sposobami ochrony marki jest narzędziem najskuteczniejszym. Przyznawane jest na wniosek temu, kto jako pierwszy o to wystąpi. Przedsiębiorcy, którzy będą zwlekać z rejestracją mogą mieć poważne problemy, jeżeli wyprzedzi ich w tym konkurencja. Do takich sytuacji dochodzi najczęściej, kiedy przedsiębiorca popada w konflikt z kluczowym pracownikiem lub wspólnikiem. Często taka osoba, odchodząc z firmy, czuje się ojcem sukcesu i podejmuje próbę przejęcia marki, rejestrując ją na siebie.

Na rynku są również podmioty, które z kradzieży marek uczyniły sobie swój model biznesowy. Lokalizują przedsiębiorców, którzy działają na rynku, ale nie chronią swoich znaków towarowych. Po zarejestrowaniu ich na siebie oferują ich odsprzedaż pod groźbą pozwu o zaprzestanie naruszania ich praw wyłącznych. O trollach od znaków towarowych więcej można się dowiedzieć z tego nagrania:

Do największych korzyści z rejestracji znaku towarowego możemy zaliczyć:

1. Możliwość posługiwania się charakterystycznym symbolem ®. Oznacza on, że nasz znak towarowy został zarejestrowany w odpowiednim Urzędzie Patentowym. Ten symbol  poprawia również wiarygodność firmy wśród klientów, ponieważ powszechnie (choć błędnie) kojarzy się z oryginalnością.
2. Uzyskanie realnych praw do marki na terenie przynajmniej całego kraju. Uprawnionemu przysługuje wyłączne prawo do używania danego oznaczenia w sposób zarobkowy i zawodowy. Zyskujemy dzięki temu pewność, że nikt nam marki nie przejmie.
3. W przypadku śmierci osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą rodzina dziedziczy tylko prawa do zarejestrowanego znaku towarowego. Prawo do firmy jest niezbywalne i wygasa wraz z wykreśleniem przedsiębiorcy z rejestru.
4. Możliwość zarabiania na marce firmy poprzez udzielanie odpłatnych licencji na posługiwanie się zarejestrowanym znakiem towarowym (np. na zasadzie franczyzy). Znak towarowy możemy również wycenić i sprzedać. Będzie to opłacalne nie tylko dla właściciela marki, ale i dla nabywcy. Kupując rozpoznawalny znak towarowy nie musi on inwestować w promocję i reklamę.
5. Zarejestrowany znak towarowy może pomóc przedsiębiorcy, kiedy ten wpadnie w problemy finansowe. Sprzedając aktywa przedsiębiorstwa, likwidator może wycenić i zbyć również znak towarowy. Kwota, jaką dzięki temu uzyska pomniejszy długi przedsiębiorcy.
6. Rejestracja stanowi silne narzędzie do walki z nieuczciwą konkurencją. Prowadzenie sporów w oparciu o znaki zarejestrowane jest dużo łatwiejsze. Udowodnienie przysługujących nam praw ogranicza się do przedłożenia świadectwa rejestracji. Spór dotyczy więc jedynie tego, czy oznaczenie, którym posługuje się konkurent może wprowadzać konsumentów w błąd.