Największa ofiara „Berlina”

27 października 1914 roku zatonął największy i najnowocześniejszy okręt liniowy Jego Królewskiej Mości Jerzego V – HMS „Audacious”.

1.

Wieczorem dnia 16 października 1914 roku kotwicowisko przy ujściu rzeki Jade opuścił krążownik pomocniczy „Berlin” pod dowództwem kmdr Pfundhellera.

Ten do niedawna statek pasażerski wypierał 17324 BRT (a więc jakieś 10% więcej niż nasz „Stefan Batory”) i był uzbrojony w 4 działa kalibru 105 mm – akurat tyle, by móc zwalczać samotnie płynące angielskie statki handlowe.

Prócz tego na pokładzie przenosił 200 min.

2.

22 października, po zapadnięciu ciemności, „Berlin” postawił zagrodę minową na wodach w rejonie Lough Swilly, a więc tam, gdzie w każdej chwili mogła znaleźć się brytyjska flota.

3.

27 października 1914 roku około godziny 8.45 najnowszy brytyjski okręt liniowy HMS „Audacious” wszedł na niemiecką minę.

Była ona stosunkowo niewielka – materiału wybuchowego zawierała dwakroć mniej, niż ówcześnie stosowana niemiecka torpeda kalibru 500 mm – 86 kg. Ledwie wyczuwalny na pokładzie pancernika wybuch otworzył poszycie na wysokości maszynowni, tuż za drugą, licząc od rufy, wieżą działową największego wówczas na świecie kalibru 343 mm.

4.

Wypierający około 23.000 ton brytyjski okręt należał do typu „King George V” – w sumie 4 jednostki. Był to ostatni typ angielskich pancerników zwodowany jeszcze przed wybuchem I wojny światowej. Rozwijał standardową wówczas prędkość przewidzianą dla pancerników – 21,7 węzła. Uzbrojony w 10 dział kalibru 343 mm (pięć podwójnych wież) oraz w 16 armat 4 – calowych (102 mm) oraz 3 rury torpedowe 533 mm. Najgrubszy pancerz burtowy sięgał 12 cali (305 mm) a opancerzenie wież artyleryjskich 11 cali (niespełna 280 mm).

Dla pełnego obrazu podaję jeszcze wymiary: długość 182,1 m, szerokość 27,1 m oraz zanurzenie 8,1 m (dla porównania długość „Stefana Batorego” to 153 m).

5.

Powróćmy jednak na morze.

Niedługo po wybuchu miny lewoburtowa maszynownia „Audaciousa” oraz przylegające do niej pomieszczenia wypełniły się wodą. Skopiowany od… Rosjan system zalewania pomieszczeń znajdujących się na przeciwległej burcie (praktycznie zastosowany pod Cuszimą) dodatkowo zwiększył jedynie ilość wody znajdującej się w kadłubie.

Przez wybite bulaje woda zaczęła przedostawać się do środka.

Pomału zaczęły być zalewane pomieszczenia znajdujące się powyżej pancernego pokładu ochronnego, gdzie konstruktorzy nie przewidzieli już grodzi wodoszczelnych.

Napór mas wody doprowadził do wypaczenia wodoszczelnych drzwi i zalania środkowej i lewoburtowej maszynowni. Początkowo pancernik rozwijał niespełna 9 węzłów i kierował się w stronę lądu.

6.

O godzinie 11 okręt zastopował i wygasił paleniska.

Oznaczało to, że system pomp przestał działać.

Do godziny 14 zdjęto z niego załogę z wyjątkiem 250 ludzi, tzw. załogi szkieletowej.

Obecne w pobliżu statki (pasażerski „Olympic”, węglowiec „Thornhill” oraz krążownik „Liverpool”) bezskutecznie podejmowały próby odholowania pancernika.

7.

O godzinie 20. 45 HMS „Audacious” przewrócił się do góry stępką.

O godzinie 21 został rozerwany eksplozją dziobowych komór amunicyjnych i zatonął.

8.

Anglicy skrzętnie ukryli fakt utracenia najnowszego pancernika.

Pasażerowie „Olympica”, którzy zrobili sporo zdjęć tonącej jednostki, zostali nawet przez jakiś czas internowani.

Oficjalnie admiralicja brytyjska ogłosiła utracenie pancernika dopiero w 1919 roku.

Była to największa strata Royal Navy, jaką poniosła w I wojnie światowej.

9.

A „Berlin”?

Po postawieniu pola minowego skierował się w okolice Islandii w celu zwalczania rybołówstwa oraz alianckiej żeglugi.

Jednak po bezskutecznym krążeniu na północ od Islandii oraz Przylądka Północnego, wobec wyczerpania zapasów paliwa, statek zawinął do neutralnego portu w Trondheim (Norwegia), gdzie został internowany 17 listopada 1914 roku.

Dwa dni później Niemcy dowiedzieli się o zatopieniu „Audaciousa”.

A tutaj zdjęcie tonącego okrętu:

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:HMS_Audacious_crew_take_to_lifeboats.jpg&filetimestamp=20110825161856

27 10. 2012