Musica Sacra Barocca-J.A.Hasse-Laudate Pueri Dominum

Dzisiaj kolejnym zapopmnianym kompozytorem z cyklu Musica Sacra Barocca bedzie Johann Adolf Hasse. Byl on w swoim czasie niezwykle popularnym kompozytorem muzyki operowej, a przez wspolczesnych mu biografow byl zaliczany obok Georga Philipa Telemanna, jako najwiekszy kompozyor niemiecki. Pokazuje to tylko ze w czasach J.S.Bacha na populartnosc mozna bylo liczyc tylko w przypadku pisania oper, a jak wiemy Bach nie napisal zadnej opery, podobnie jak Zelenka. A Hasse napisal ponad 100 oper.

Dzisiaj prezentuje dzielo religijne Hassego Laudate Pueri.

Johann Adolph Hasse (ur. ok. 25 marca 1699 w Bergedorfie, zm. 16 grudnia 1783 w Wenecji) – niemiecki kompozytor doby późnego baroku. Pod koniec życia dostosował swą muzykę do stylu klasycystycznego.

Hasse urodził się w Bergedorf niedaleko Hamburga, gdzie ojciec nauczył go podstaw muzyki. Obdarzony ładnym tenorem, poświęcił się karierze śpiewaczej i przystąpił do trupy artystycznej, którą kierował Reinhard Keiser, i w którego orkiestrze Händel grał nieco wcześniej drugie skrzypce. Hasse odniósł sukces i został zatrudniony w operze dworskiej księstwa Brunszwik-Lüneburg. Tam debiutował jako kompozytor oper (Antigonus 1723). Książę sfinansował dalszą naukę Hassego w Italii. W 1724 roku Hasse odwiedził Neapol i uczył się u Nicola Porpory, z którym nie zgadzał się w wielu kwestiach muzycznych, a także innych. W Neapolu jego przyjacielem i przez jakiś czas przewodnikiem muzycznym został Alessandro Scarlatti. Dzięki niemu Hasse mógł wystawić operę, którą śpiewali potem Farinelli i słynna śpiewaczka Tesi.

Hasse stał się popularny i zaczął komponować dla królewskiej opery w Neapolu. W 1726 udał się na objazd całych Włoch. W Wenecji (1727) poznał słynną śpiewaczkę, w której się zakochał. Faustina Bordoni (urodzona w Wenecji w 1693 r.) wyszła za niego w 1730 roku. August II Mocny zaprosił słynną parę do Drezna. Hasse pozostał tam dwa lata, po czym wrócił do Włoch, a stamtąd podążył do Londynu. W Londynie od 1733 przyłączył się do Porpory konkurującego z Händlem. Pozostał tam jednak tylko tak długo, jak wystawiano tam napisaną przez Hassego w 1730 roku operę Artaserse (pierwsze wystawienie Wenecja 1730).

Faustina stała się ulubienicą publiczności i (kochliwego) elektora. Zrozpaczony Hasse mógł widywać się z żoną jedynie czasami. Dopiero w 1739 roku, gdy August II już nie żył, Hasse zdecydował osiedlić się w Dreźnie na stałe. Mieszkali tam z żoną do 1763 roku, gdy wycofali się z aktywnego życia artystycznego. Żyli odtąd z dość wysokiej renty. Jednak nie na długo zadowalało to energicznego Hassego, który pojechał z rodziną do Wiednia, gdzie wystawił swą ostatnią operę Ruggiero (1771). W Wiedniu wysłuchał też dzieła czternastoletniego Mozarta, o którym stwierdził, że „ten młodzik przebije nas wszystkich”. Na życzenie żony powrócili do Wenecji, gdzie Hasse zmarł w 1783 roku.

W okresie służby dla Augusta III Hasse osobiście nadzorował i prowadził premiery swych oper przeznaczonych dla Drezna, jednak czas, gdy dwór króla przenosił się do Warszawy, kompozytor na ogół wykorzystywał by wraz z Faustiną podróżować do Włoch i tam wystawiać swe dzieła. Udokumentowany źródłowo jest tylko jeden pobyt Hassego w Warszawie w latach 1762-1763, lecz wybitna badaczka polskiej kultury muzycznej w XVIII w., Alina Żórawska-Witkowska wysuwa hipotezę, iż mógł bywać w tym mieście także w 1754, 1759, 1760 i 1761 przy okazji wystawień tu swych oper. Jedna z nich, Zenobia powstała specjalnie z myślą o królewskim teatrze w Warszawie (tzw. Operalnia) i tu miała swą premierę w 1761 z okazji urodzin króla. Inne opery Hassego, które po drezdeńskich premierach wystawiano (nierzadko w postaci zaadaptowanej do lokalnych warunków) w Warszawie to m.in. Nitteti, Demofoonte, Artaserse, Semiramide riconosciuta, Il trionfo di Clelia, Ciro riconosciuto oraz Il re pastore, a także serenata Sogno di Scipione oraz oratoria (szczególnym powodzeniem cieszyło się I pellegrini al sepolcro di Nostro Signore oraz Cantico de’ tre fanciulli)^[2]. Nie są potwierdzone pobyty Hassego w innych polskich ośrodkach, lecz nie można wykluczyć, iż mógł towarzyszyć Augustowi III podczas jego wizyt na magnackich dworach.

Jego dzieła to 120 (sic!) oper, wiele oratoriów, kantat, mszy i najróżniejsze utwory instrumentalne. Podczas oblężenia Drezna przez Prusaków w 1760 roku większość jego manuskryptów, zgromadzonych do wspólnego wydania pod elektorskim patronatem, spłonęła. Niektóre jednak, jak opera Alcide al Bivio (1760), przetrwały i zostały opublikowane. Ich oryginały znajdowały się w bibliotekach Wenecji i Drezna.

Obok Georga Philippa Telemanna Hasse był w swych czasach uważany za największego z kompozytorów niemieckich.

Oto tekst lacinski i polski psalmu Laudate Pueri

Laudate pueri Dominum,
laudate nomen Domini.
Sit nomen Domini benedictum,
ex hoc nunc, et usque in saeculum.
A solis ortus usque ad occasum
laudabile nomen Domini.
Excelsus super omnes gentes Dominus,
et super coelos gloria ejus.
Quis sicut Dominus Deus noster,
qui in altis habitat
et humilia respicit in coelo et in terra,
suscitans a terra inopem,
et de stercore erigens pauperem,
ut collocet eum cum principibus
populi sui,
qui habitare facit sterilem in domo
matrem filiorum laetantem.

Chwalcie dziatki Pana,

Chwalcie imię Jego;

Niech Mu będzie dana

Cześć czasu każdego.

Od rana, nim wstanie

Słońce purpurowe,

Aż gdy w oceanie

Skryje jasną głowę,

Pana wychwalajcie

I cześć Mu oddajcie.

Nad narody wszelkie

Pan jest wywyższony,

Nad niebiosa wielkie

Chwałą otoczony.

Któż się zrówna z Bogiem

W niebie mieszkającym,

Nędznego z ubogim

Z ziemi podnoszącym?

Który z oka swego

Nie spuszcza niskiego,

Aż go w książąt gronie,

Książąt ludu swego,

Posadzi na tronie

Ludu wybranego.

On matkę niepłodną

Synami znów wsławi,

On jej siłę rodną

Cudownie naprawi,

Wnosząc pod jej strzechę

Radość i pociechę.

https://