Mieszkańcy stanów USA

Od lat stosujemy polskie słowa będące nazwami stanów północnoamerykańskiego państwa o nazwie Stany Zjednoczone lub Stany Zjednoczone Ameryki (ang. The United States – US, The United States of America – USA). Oryginalna pisownia szeregu z nich jest tak przyjazna naszemu językowi, że nie mamy trudności z ich polską pisownią – Alabama, Alaska, Arizona, Arkansas, Dakota Południowa, Dakota Północna, Floryda, Hawaje, Indiana, Kalifornia, Kansas, Karolina Południowa, Karolina Północna, Kolorado, Luizjana, Montana, Nebraska, Newada, Nowy Jork, Nowy Meksyk, Oklahoma, Oregon, Pensylwania, Teksas, Waszyngton, Wirginia, Wirginia Zachodnia.

 

 

Przy nazwie Newada należy się zatrzymać – wielu rodaków jest zdumionych, że w naszych słownikach i encyklopediach nazwa tego stanu jeszcze nie została spolszczona, bowiem nadal obowiązuje oryginalna nazwa Nevada! W powyższym zestawieniu powinna być zatem zamieszczona angielska nazwa tego stanu, ponieważ jeszcze nie zaakceptowaliśmy oczywistej polskiej nazwy! Przeoczenie? Zaniedbanie? Zapewne dla większości Polaków pisownia Newada jest naturalna i całkowicie oczywista, zwłaszcza że inne nazwy stanów zostały przyjaźnie spolszczone (np. Kolorado, Pensylwania, Teksas). Co ciekawe, w słynnym słowniku Doroszewskiego (11 tomów z lat 1958–1969) niefortunnie zamieszczono jednocześnie Texas (stan) i teksasy (spodnie) – doroszewski.pwn.pl/haslo/teksas (wpisując tamże – „Texas, nazwa jednego ze stanów Ameryki Północnej” zamiast „stanów USA”).

Zarówno Polacy, jak i cudzoziemcy, mogą popełniać błędy, np. Alasca, Arisona, Arkanzas, Canzas, Luisiana, Nebrasca.

Niektórzy mają wątpliwości, w jaki sposób wymawiać nazwę Wirginia. Skoro angielska nazwa to Virginia, zatem polskie słowo Wirginia sugeruje wymowę [w] oraz [g] (podobnie polską wymowę mają polskie imiona Angela i Roger).

 

Poniżej zostaną omówione proponowane nazwy mieszkańców oraz przymiotniki utworzone od nazw stanów USA na tle już zaakceptowanych poniżej omówionych tych nazw.

 

Alabama (ang. Alabama, AL). Mieszkańcy Alabamy – jeden Alabam lub Alabamczyk, dwaj Alabami albo Alabamowie lub Alabamczycy, pięciu Alabamów lub Alabamczyków; pani Alabamka, przymiotnik alabamski.

Także Indianie Alabami oraz nazwa rzeki Alabama.

 

Alaska (ang. Alaska, AK). Mieszkańcy Alaski – jeden Alaskanin lub Alaskańczyk (pod. Teksańczyk) i Alaskijczyk, dwaj Alaskanie lub Alaskańczycy i Alaskijczycy, pięciu Alaskanów lub Alaskańczyków i Alaskijczyków; pani Alaskanka i Alaskijka, przymiotnik alaskański lub alaskijski albo jeden Alask, dwaj Alascy albo Alaskowie, pięciu Alasków; pani Alaska, przymiotnik alaski (pod. nebraski).

Alaska to także półwysep w północno-zachodniej części Ameryki Północnej i pasmo górskie w Kordylierach oraz zatoka Oceanu Spokojnego.

Istnieje rasa psów alaskan (alaskany).

 

Arizona (ang. Arizona, AZ). Mieszkańcy Arizony – jeden Arizon lub Arizończyk, dwaj Arizoni lub Arizończycy, pięciu Arizonów lub Arizończyków; pani Arizonka, przymiotnik arizoński.

Istnieje tkanina oraz wąż arizona (arizony).

 

Arkansas (ang. Arkansas, AR). Mieszkańcy Arkansasu – jeden Arkansanin lub Arkansańczyk (pod. Teksańczyk), dwaj Arkansanie lub Arkansańczycy, pięciu Arkansan(ów) lub Arkansańczyków; pani Arkansanka (pod. Teksanka), przymiotnik arkansański (pod. teksański) albo jeden Arkansas, dwaj Arkansasi, pięciu Arkansasów; pani Arkansaska, przymiotnik arkansaski (pod. teksaski). Ponadto nazwa tego stanu powinna być deklinowana (wszak nie ma żadnych problemów z odmianą) – Arkansasem, Arkansasie, Arkansasowi, Arkansasu (pod. Teksas).

Arkansas to również rzeka w USA (powinna mieć nazwę także deklinowaną).

 

Dakota (ang. Dakota). Mieszkańcy Dakoty – jeden Dakot(a) lub Dakotyjczyk, dwaj Dakoci albo Dakotowie lub Dakotyjczycy, pięciu Dakotów lub Dakotyjczyków; pani Dakotka lub Dakotyjka, przymiotnik dakocki lub dakotyjski.

Dakoci to także Indianie (inaczej Siuksowie, jednak pisownia powinna przybrać postać Sjuksowie lub Sjuksi; pod. Eskimosi, Latynosi).

Skoro jest Dakota Północna (North Dakota, ND) i Dakota Południowa (South Dakota, SD), przeto jeden Północnodakot(a) lub Północnodakotyjczyk, dwaj Północnodakoci albo Północnodakotowie lub Północnodakotyjczycy, pięciu Północnodakotów lub Północnodakotyjczyków; pani Północnodakotka lub Północnodakotyjka, przymiotnik północnodakocki lub północnodakotyjski oraz jeden Południowodakot(a) lub Południowodakotyjczyk, dwaj Południowodakoci albo Południowodakotowie lub Południowodakotyjczycy (pod. Południowoafrykańczycy – obywatele Republiki Południowej Afryki), pięciu Południowodakotów lub Południowodakotyjczyków; pani Południowodakotka lub Południowodakotyjka, przymiotnik południowodakocki lub południowodakotyjski.

 

Floryda (ang. Florida, FL). Mieszkańcy Florydy – jeden Floryd lub Florydczyk, dwaj Florydzi (pod. Atlantydzi) albo Florydowie lub Florydczycy, pięciu Florydów lub Florydczyków (pod. Abuzabijczyków); pani Florydka, przymiotnik florydzki.

Floryda to również półwysep w granicach stanu Floryda.

 

Hawaje (ang. Hawaii, HI). Mieszkańcy Hawajów albo Hawai – jeden Hawaj lub Hawajczyk, dwaj Hawaje (pod. Achaje, Maje) albo Hawajowie lub Hawajczycy, pięciu Hawajów lub Hawajczyków; pani Hawajka, przymiotnik hawajski.

Hawaje to także archipelag na Oceanie Spokojnym; ponadto hawajka – mały ptak z rodziny łuszczaków i męska kwiecista koszula z krótkim rękawem oraz hawaje – rodzaj spodni.

 

Indiana (ang. Indiana, IN). Mieszkańcy Indiany – jeden Indianin, dwaj Indianie, pięciu Indian; pani Indianka, przymiotnik indiański.

Indianin miałby dwa znaczenia – rdzenny mieszkaniec Ameryki oraz mieszkaniec stanu Indiana. Jest to pewien kłopot, ale w świecie znany, np. ang. Georgia – jeden ze stanów USA oraz… Gruzja; także Galicja – ziemie zaboru austriackiego, hiszpański region geograficzny oraz historyczna rzymska prowincja. Z kontekstu zwykle wynikają właściwe znaczenia ciągu słów.

 

Kalifornia (ang. California, CA). Mieszkańcy Kaliforni – jeden Kaliforn lub Kalifornijczyk, dwaj Kaliforni lub Kalifornijczycy, pięciu Kalifornów lub Kalifornijczyków; pani Kalifornijka, przymiotnik kalifornijski. Trzej Kaliforni z Kalifornii (pod. czterej Rumuni z Rumunii).

Od nazwy tego stanu pochodzi nazwa pierwiastka chemicznego – kaliforn (kaliforny).

 

Kansas (ang. Kansas, KS). Mieszkańcy Kansasu – jeden Kansanin lub Kansańczyk (pod. Teksańczyk), dwaj Kansanie lub Kansańczycy, pięciu Kansan(ów) lub Kansańczyków; pani Kansanka (pod. Teksanka), przymiotnik kansański (pod. teksański) albo jeden Kansas, dwaj Kansasi, pięciu Kansasów; pani Kansaska, przymiotnik kansaski (pod. teksaski). Ponadto nazwa tego stanu powinna być deklinowana – Kansasem, Kansasie, Kansasowi, Kansasu (pod. odmiana Teksas).

Kansas to także rzeka (inna nazwa Kaw) w północno-wschodniej części stanu Kansas (nazwa rzeki również powinna być odmieniana).

 

Karolina (ang. Carolina). Mieszkańcy Karoliny – jeden Karolin lub Karolińczyk, dwaj Karolini lub Karolińczycy, pięciu Karolinów lub Karolińczyków; pani Karolinka, przymiotnik karoliński albo jeden Karol (pod. Kreol), dwaj Karole (pod. Kreole) lub Karolowie, pięciu Karolów (pod. Kreolów); pani Karolka (pod. Kreolka), przymiotnik karolski (pod. kreolski).

Ponieważ jest Karolina Północna (North Carolina, NC) i Karolina Południowa (South Carolina, SC), zatem również – jeden Północnokarolin lub Północnokarolińczyk, dwaj Północnokarolini lub Północnokarolińczycy, pięciu Północnokarolinów lub Północnokarolińczyków; pani Północnokarolinka, przymiotnik północnokaroliński albo jeden Północnokarol, dwaj Północnokarole lub Północnokarolowie, pięciu Północnokarolów; pani Północnokarolka, przymiotnik północnokarolski oraz – jeden Południowokarolin lub Południowokarolińczyk, dwaj Południowokarolini lub Południowokarolińczycy, pięciu Południowokarolinów lub Południowokarolińczyków; pani Południowokarolinka, przymiotnik południowokaroliński albo jeden Południowokarol, dwaj Południowokarole lub Południowokarolowie, pięciu Południowokarolów; pani Południowokarolka, przymiotnik południowokarolski.

Karolini to również mieszkańcy pacyficznego archipelagu Karoliny (ang. Caroline Islands). Istnieje ponadto imię Karolina.

 

Kolorado (ang. Colorado, CO). Mieszkańcy Kolorada – jeden Kolorad lub Koloradczyk, dwaj Koloradzi lub Koloradczycy, pięciu Koloradów lub Koloradczyków; pani Koloradka, przymiotnik koloradzki. Nazwa tego stanu powinna być deklinowana – Koloradem, Koloradzie, Koloradowi, Koloradu (pod. Eldorado).

Kolorado to także rzeka i wyżyna w USA, ponadto chrząszcz z rodziny stonkowatych to kolorado (kolorada), przy czym nazwa ta również powinna być deklinowana.

 

Luizjana (ang. Louisiana, LA). Mieszkańcy Luizjany – jeden Luizjanin (pod. Egipcjanin) lub Luizjańczyk, dwaj Luizjanie (pod. Egipcjanie) lub Luizjańczycy, pięciu Luizjan (pod. Egipcjan) lub Luizjańczyków.

 

Montana (ang. Montana, MT). Mieszkańcy Montany – jeden Montanin (pod. Samarytanin) lub Montańczyk, dwaj Montanie (pod. Samarytanie) lub Montańczycy, pięciu Montan(ów) (pod. Samarytan) lub Montańczyków; pani Montanka, przymiotnik montański.

 

Nebraska (ang. Nebraska, NE). Mieszkańcy Nebraski – jeden Nebraskanin (pod. Alaskanin) lub Nebraskańczyk, dwaj Nebraskanie (pod. Alaskanie) lub Nebraskańczycy, pięciu Nebraskan (pod. Alaskan) lub Nebraskańczyków; pani Nebraskanka, przymiotnik nebraskański albo jeden Nebrask (pod. Bask), dwaj Nebrascy albo Nebraskowie, pięciu Nebrasków; pani Nebraska, przymiotnik nebraski (pod. alaski).

 

Newada (ang. Nevada, NV). Mieszkańcy Newady – jeden Newad lub Newadyjczyk, dwaj Newadzi lub Newadyjczycy, pięciu Newadów lub Newadyjczyków; pani Newadka lub Newadyjka, przymiotnik newadzki lub newadyjski. Zdumiewające – nasze słowniki nie zawierają nazwy Newada, lecz… Nevada, zatem nazwy mieszkańców tego stanu oraz przymiotnik mogą zawierać również literę v, choć istnieje wiele opinii RJP (głównie dotyczących polskich imion), że litera v (także q oraz x) nie powinna występować w polskich wyrazach.

 

Nowy Jork (ang. New York, NY). Mieszkańcy Nowego Jorku – jeden Nowojorczanin (pod. Morzyczanin) lub Nowojorczyk, dwaj Nowojorczanie (pod. Morzyczanie) lub Nowojorczycy, pięciu Nowojorczan (pod. Morzyczan) lub Nowojorczyków; pani Nowojorczanka, przymiotnik nowojorczański albo jeden Nowojork, dwaj Nowojorcy lub Nowojorkowie, pięciu Nowojorków; pani Nowojorka (pod. fromborka, malborka), przymiotnik nowojorski. Nazwy mieszkańców miasta (jak stanu) Nowy Jork również powinny być pisane od wielkich liter (należy zmienić odpowiednią językową zasadę).

 

Nowy Meksyk (ang. New Mexico, NM). Mieszkańcy Nowego Meksyku – jeden Nowomeksykanin lub Nowomeksykańczyk (pod. Nowozelandczyk), dwaj Nowomeksykanie lub Nowomeksykańczycy, pięciu Nowomeksykanów lub Nowomeksykańczyków; pani Nowomeksykanka, przymiotnik nowomeksykański.

 

Oklahoma (ang. Oklahoma, OK). Mieszkańcy Oklahomy – jeden Oklahom lub Oklahomczyk, dwaj Oklahomi albo Oklahomowie lub Oklahomczycy, pięciu Oklahomów lub Oklahomczyków; pani Oklahomka, przymiotnik oklahomski.

 

Oregon (ang. Oregon, OR). Mieszkańcy Oregonu – jeden Oregon lub Oregończyk, dwaj Oregoni (pod. Dogoni) albo Oregonowie lub Oregończycy, pięciu Oregonów lub Oregończyków; pani Oregonka, przymiotnik oregoński.

 

Pensylwania (ang. Pennsylvania, PA). Mieszkańcy Pensylwanii – jeden Pensylwanin (pod. aganin) lub Pensylwańczyk (pod. agańczyk), dwaj Pensylwanie (pod. aganie) lub Pensylwańczycy (pod. agańczycy), pięciu Pensylwanów (pod. aganów) lub Pensylwańczyków (pod. agańczyków), pani Pensylwanka, przymiotnik pensylwański.

 

Teksas (ang. Texas, TX). Mieszkańcy Teksasu – jeden Teksanin (pod. kolosanin) lub Teksańczyk, dwaj Teksanie (pod. kolosanie) lub Teksańczycy, pięciu Teksan (pod. kolosan) lub Teksańczyków; pani Teksanka, przymiotnik teksański albo jeden Teksas, dwaj Teksasi, pięciu Teksasów; pani Teksaska, przymiotnik teksaski.

Do nazwy tego stanu nawiązuje nazwa grubej tkaniny oraz spodni z niej wytwarzanych – teksas (teksasy).

 

Waszyngton (ang. Washington, WA). Mieszkańcy Waszyngtonu – jeden Waszyngton lub Waszyngtończyk, dwaj Waszyngtoni lub Waszyngtończycy, pięciu Waszyngtonów lub Waszyngtończyków; pani Waszyngtonka, przymiotnik waszyngtoński.

Pisownia od wielkiej litery powinna dotyczyć również mieszkańców miast, wsi i dzielnic, w tym stolicy USA.

 

Wermont (ang. Vermont, VT). Jeszcze nie spolszczono w oczywisty sposób tej nazwy (przeoczenie podobne do Nevada/Newada). Mieszkańcy Wermontu – jeden Wermont lub Wermontczyk (pod. Piemontczyk), dwaj Wermonci albo Wermontowie lub Wermontczycy, pięciu Wermontów lub Wermontczyków; pani Wermontka, przymiotnik wermoncki (pod. piemoncki).

 

Wirginia (ang. Virginia, VA). Mieszkańcy Wirginii – jeden Wirgin lub Wirgińczyk, dwaj Wirgini lub Wirgińczycy, pięciu Wirginów lub Wirgińczyków; pani Wirginka, przymiotnik wirgiński.

Wirginia to także imię żeńskie (męski odpowiednik Wirginiusz) oraz gatunek tytoniu – wirginia (wirginie). Wymowa owych trzech znaczeń: [wirgińja].

Wirginia Zachodnia (ang. West Virginia, WV) – jeden Zachodniowirgin lub Zachodniowirgińczyk, dwaj Zachodniowirgini lub Zachodniowirgińczycy, pięciu Zachodniowirginów lub Zachodniowirgińczyków; pani Zachodniowirginka, przymiotnik zachodniowirgiński.

 

Portoryko (ang., hiszp. Puerto Rico; Stowarzyszone Wolne Państwo Portoryko, Wspólnota Portoryka) – państwo stowarzyszone ze Stanami Zjednoczonymi, którego nazwa została odważnie spolszczona zgodnie ze wszystkimi zasadami naszego języka (i jest deklinowana), co jest o tyle zaskakujące, że jeszcze nie spolszczono nazwy stanu Nevada. Więcej – przeciętny Polak spodziewałaby się raczej pary Puerto Rico – Newada, nie zaś Portoryko – Nevada.

Mieszkańcy Portoryka – jeden Portorykanin (pod. Kostarykanin) lub Portorykańczyk, dwaj Portorykanie lub Portorykańczycy, pięciu Portorykan(ów) (pod. Kostarykan(ów)) lub Portorykańczyków; pani Portorykanka (pod. Kostarykanka), przymiotnik portorykański (pod. kostarykański).

 

Podczas procesu spolszczania poprawne przechodzenie liter c/k obserwujemy w nazwach: California – Kalifornia, Carolina – Karolina, Colorado – Kolorado. Ponieważ litery v oraz x nie powinny być zawarte w polskich wyrazach, przeto słusznie spolszczono: New Mexico – Nowy Meksyk, Texas – Teksas, Virginia – Wirginia. Zrezygnowano także ze zdwojenia Pennsylvania – Pensylwania, bowiem polskie wyrazy mają takie zdwojenia jedynie w przypadku ich wymawiania.

Niestety, do chwili obecnej nie spolszczono nazwy stanu Nevada jako Newada, co należy uznać za językowe nieporozumienie. Nie spolszczono także nazwy Vermont jako Wermont, co jednak jest bardziej zrozumiałe (nazwa mniej znana).

W naszym języku nie rozpoczynamy słów literą y, (ponadto nie piszemy y, jeśli wymawiamy [j]) zatem mamy New York – Nowy Jork. Poprawnie ustalono zamiennik Florida – Floryda, bowiem w naszym języku naturalniejsza jest para ry niż ri, choć jest nazwa Arizona. Nazwę jedynego wyspiarskiego stanu Hawaii przyjęto w naszym języku jako Hawaje, wymawiając po polsku [w]. W oczywisty sposób ustalono Washington – Waszyngton, rozwiązując dwa problemy w jednej nazwie (angielskie w zwykle jest spolszczane jako polskie w, zaś v zawsze jako w, ponadto shi – szy).

I na tym kończą się przyjazne związki angielsko-polskie w omawianej dziedzinie. Pozostałe nazwy stanów mają jedynie oryginalne nazwy, które nie doczekały się spolszczenia. I mamy kolejny językowy problem – wymienione nazwy wymawiamy po polsku, ale pozostałe po angielsku, choć zwykle w uproszczeniu. Dlaczego? Bowiem nasi językowi protoplaści przeoczyli tę kwestię. Zaniedbali? Nie próbowali sobie poradzić z tym problemem?

Przypomnijmy – do zbioru polskich słów można przyjąć jedynie terminy, które są „pisane i wymawiane po polsku”. Spróbujmy go rozwiązać stosując znane metody spolszczania obcych wyrazów w duchu przyjazności i estetyki.

 

Connecticut (CT). Zamieniając c/k oraz ti/ty (Argentina/Argentyna) i redukując zdwojenie można zaproponować nazwę Konektyka i tak ją wymawiać.

Inne języki – Konektikuta (łotewski), Konekikuka (hawajski), Connecticuta (łacina).

Mieszkańcy Konektyki – jeden Konektykanin lub Konektykańczyk, dwaj Konektykanie lub Konektykańczycy, pięciu Konektykan(ów) lub Konektykańczyków; pani Konektykanka lub Konektyczka, przymiotnik konektykański lub konektycki.

 

Delaware (DE). Obecnie wymowa angielska, ale ponieważ znamy słowa Delawarowie i delawarski (wyraźne polskie w), zatem proponowana nazwa stanu – Delawaria [delawarja] (pod. Bawaria, Bawar, Bawarzy, Bawarka, bawarski).

Inne języki – Delavaria (łacina), Delaware (esperanto), Delaveras (litewski), Delavēra (łotewski), Deławer (kilka cyrylickich języków).

Mieszkańcy Delawarii – jeden Delawar lub Delawarczyk, dwaj Delawarzy albo Delawarowie lub Delawarczycy, pięciu Delawarów lub Delawarczyków; pani Delawarka, przymiotnik delawarski.

 

Georgia (GA). Encyklopedie proponują wymowę zbliżoną do [dżordżja], co sugerowałoby polską nazwę Dżordżja. Znamy słowa georginia oraz imiona Georgia, Georgina, Gerard (imiona wymawiane w języku angielskim [dż], ale w naszym języku [g]). Można zaproponować także polską nazwę Georgia [georgja], zwłaszcza że taka wymowa jest obecnie akceptowana.

Inne języki – Georgia (łacina), Džordžija (litewski i łotewski) oraz [dż] (kilka cyrylickich języków).

Mieszkańcy Dżordżji – jeden Dżordż, dwaj Dżordże albo Dżordżowie, pięciu Dżordżów; pani Dżordżyjka, przymiotnik dżordżyjski albo mieszkańcy Georgii – jeden Georgianin, dwaj Georgianie, pięciu Georgian(ów); pani Georgianka, przymiotnik georgiański.

 

Idaho (ID). Polskie słowa rozpoczynające się parą liter id– czytamy [id-], choć nasi anglosascy przyjaciele wymawiają [aid-] – idea, idol. Może zatem po polsku Idahia wymawiana [idahja]?

Inne języki – Idahum (łacina), Idaho (esperanto), Aidaho (łotewski), Ajdacho (kilka cyrylickich języków).

Zastanówmy się (po akademicku), jaką formę przybrałaby nazwa mieszkańca stanu o nazwie Sapieha? Mieszkańcy Sapiehy – jeden Sapiehanin lub Sapiehańczyk, dwaj Sapiehanie lub Sapiehańczycy, pięciu Sapiehan lub Sapiehańczyków; pani Sapiehanka, przymiotnik sapiehański? Albo jeden Sapieżanin, dwaj Sapieżanie, pięciu Sapieżan; pani Sapieżanka, przymiotnik sapieżański? A może jeden Sapieh(a), dwaj Sapieże/Sapiesze albo Sapiehowie, pięciu Sapiehów; pani Sapieżka/Sapieszka, przymiotnik sapieski?

Mieszkańcy Idahii – jeden Idahianin i Idażjanin lub Idahijczyk, dwaj Idahianie i Idażjanie lub Idahijczycy, pięciu Idahian(ów) i Idażjan(ów) lub Idahijczyków; pani Idahianka i Idażjanka lub Idahijka, przymiotnik idahiański i idażjański lub idahijski albo jeden Idah, dwaj Idaże/Idasze albo Idahowie, pięciu Idahów; pani Idażka/Idaszka, przymiotnik idaski.

Albo wzorem nazwy Sapieha – Idaha (pod. miasto Omaha; Omaże/Omasze, przymiotnik omaski). Mieszkańcy Idahy – jeden Idahanin i Idażanin (pod. hażanin, ryżanin) lub Idahańczyk (pod. dauhańczyk – mieszkaniec miasta Dauha), dwaj Idahanie i Idażanie lub Idahańczycy, pięciu Idahan i Idażan lub Idahańczyków; pani Idahanka (pod. dauhanka) i Idażanka (pod. hażanka, ryżanka), przymiotnik idahański (pod. dauhański) i idażański albo jeden Idah(a), dwaj Idaże/Idasze albo Idahowie, pięciu Idahów; pani Idażka/Idaszka, przymiotnik idaski.

 

Illinois (IL). Angielskie słowa rozpoczynające się literami ill– odpowiadają polskim znaczeniom tworząc związki il-, np. illusion/iluzja, illustration/ilustracja, zaś wymawiane są podobnie w obu językach. Proponuje się przyjąć polskie nazwy Ilinozja (pod. wirtuozja) i takoż je wymawiać.

Inne języki – Ilinojso (esperanto), Illinoesia (łacina), Ilinojus (litewski), Ilinoisa (łotewski).

Mieszkańcy Ilinozji – jeden Ilinozjanin lub Ilinozyjczyk, dwaj Ilinozjanie (pod. kartezjanie) lub Ilinozyjczycy (pod. Nikozyjczycy), pięciu Ilinozjan (pod. kartezjan) lub Ilinozyjczyków; pani Ilinozjanka lub Ilinozyjka (pod. Nikozyjka), przymiotnik ilinozjański (pod. kartezjański) lub ilinozyjski (pod. nikozyjski) albo jeden Ilinoz, dwaj Ilinozi, pięciu Ilinozów; pani Ilinozka (pod. wirtuozka), przymiotnik ilinoski.

Rzeka Illinois po polsku to raczej Ilinoza (Ilinozie, Ilinozy, Ilinozą).

 

Iowa (IA). Angielskie słowa rozpoczynające się parą liter io– wymawiane są [ai-] tworząc związki z polskimi hasłami w rodzaju – iodine/jod, ion/jon, Ionic/joński. W wymienionych wcześniej nazwach angielska litera w [ł] w polskim odpowiedniku pozostaje tą literą wymawianą jako [w]. W bodaj wszystkich znanych przykładach spotykamy tę zasadę. Zatem może Jowia [jowja] (pod. Monrowia).

Inne języki – Iovao (esperanto), Iova (łacina), Ajova (litewski), Aiova (łotewski).

Mieszkańcy Jowii – jeden Jowianin lub Jowiańczyk, dwaj Jowianie lub Jowiańczycy, pięciu Jowian(ów) lub Jowiańczyków; pani Jowianka, przymiotnik jowiański albo jeden Jow, dwaj Jowi lub Jowowie, pięciu Jowów; pani Jowka, przymiotnik jowski.

 

Kentucky (KY). Można przyjąć formę Kentukia (pod. Latakia) i tak ją wymawiać.

Inne języki – Kentukia (łacina), Kenekuke (hawajski), Kentukio (esperanto), Kentuki (łotewski oraz kilka cyrylickich języków).

Mieszkańcy Kentukii – jeden Kentukianin lub Kentukijczyk, dwaj Kentukianie lub Kentukijczycy, pięciu Kentukian lub Kentukijczyków; pani Kentukianka lub Kentukijka (pod. Latakijka), przymiotnik kentukiański lub kentukijski (pod. latakijski), albo jeden Kentuk, dwaj Kentucy lub Kentukowie, pięciu Kentuków; pani Kentuczka, przymiotnik kentucki.

Rzeka Kentucky to po polsku raczej Kentuka (Kentuce, Kentuki, Kentuką).

 

Maine (ME). Można przyjąć nazwę Maina wymawianą podobnie jak słowo Ukraina, czyli [ma-ina].

Inne języki – Majno (esperanto), Cenomannica (łacina), Meinas (litewski), Mena (łotewski), Men (kilka cyrylickich języków).

Mieszkańcy Mainy – jeden Main, dwaj Maini (pod. Ukraini, Rumuni) albo Mainowie, pięciu Mainów; pani Mainka, przymiotnik maiński.

 

Maryland (MD). Wiele obcych nazw geograficznych o formie –land grawituje w naszym języku ku -landia (Finland/Finlandia), zatem po polsku Marylandia [marylandja].

Inne języki – Merilandas (litewski), Marilandia (łacina).

Mieszkańcy Marylandii – jeden Maryland lub Marylandczyk, dwaj Marylandzi albo Marylandowie lub Marylandczycy, pięciu Marylandów lub Marylandczyków; pani Marylandka, przymiotnik marylandzki.

 

Massachusetts (MA). Redukując zdwojenia można zaproponować nazwę Masaczuseta.

Inne języki – Makakukeka (hawajski), Masaĉuseco (esperanto), Massachusetta lub Massachuseta albo Massaciusseta (łacina), Masačusetsas (litewski), Masačūsetsa (łotewski), Mas(s)aczusets (kilka cyrylickich języków).

Mieszkańcy Masaczusety – jeden Masaczusetianin (pod. Koryntianin) lub Masaczuset(yj)czyk (pod. Dżibut(yj)czyk), dwaj Masaczusetianie, pięciu Masaczusetian(ów); pani Masaczusetianka lub Masaczuset(yj)ka, przymiotnik masaczusetiański lub masaczusetyjski (pod. dżibutyjski) albo jeden Masaczuset, dwaj Masaczuseci, pięciu Masaczusetów; pani Masaczusetka, przymiotnik masaczusecki (pod. Kalkuta – kalkucki, Dżibuti – dżibucki).

 

Michigan (MI). Pomimo oryginalnej fonetycznej formy [szi] można zaproponować formę Michigania wymawianą podobnie jak w wyrazach chinina oraz Chiny.

Inne języki – Mikikana (hawajski), Michigania (łacina), Miĉigano lub Miŝigano esperanto, Mičiganas (litewski), Mičigana (łotewski); Micz(i/y)gen (kilka cyrylickich języków).

Mieszkańcy Michiganii – jeden Michiganin lub Michigańczyk, dwaj Michiganie lub Michigańczycy, pięciu Michiganów lub Michigańczyków albo jeden Michigan, dwaj Michigani, pięciu Michigan(ów); pani Michiganka, przymiotnik michigański.

 

Minnesota (MN). Po zredukowaniu zdwojenia otrzymujemy nazwę Minesota i tak ją wymawiamy.

Inne języki – Minesota (litewski i łotewski oraz kilka cyrylickich języków).

Mieszkańcy Minesoty – jeden Minesot (pod. Wizygot) lub Minesotczyk, dwaj Minesoci (pod. Wizygoci) albo Minesotowie lub Minesotczycy, pięciu Minesotów (pod. Wizygotów) lub Minesotczyków; pani Minesotka (pod. Wizygotka), przymiotnik minesocki (pod. wizygocki).

 

Mississippi (MS). Obecnie obowiązuje dość dziwna polska nazwa Missisipi (z trzech zdwojeń pozostawiono jedno). Redukując owo zdwojenie oraz zastępując nienaturalną parę si na sy, proponuje się polską nazwę Misysypia [misysypja].

Inne języki – Mikikipi (hawajski), Mississippia (łacina), Misisipio (esperanto), Misisipė (litewski), Misisipi (łotewski oraz kilka cyrylicznych języków).

Mieszkańcy Misysypii – jeden Misysypianin lub Misysypczyk, dwaj Misysypianie lub Misysypczycy, pięciu Misysypian (pod. Mołdawian, Połabian) lub Misysypczyków; pani Misysypianka lub Misysypka, przymiotnik misysypiański albo jeden Misysyp, dwaj Misysypi lub Misysypowie, pięciu Misysypów; pani Misysypka, przymiotnik misysypski.

 

Missouri (MO). Po redukcji zdwojenia i odwołując się do podobieństwa fonetycznego, należy zaproponować nazwę Mizuria [mizurja].

Inne języki – Missuria (łacina), Misurio (esperanto), Misūris (litewski), Misūri (łotewski).

Mieszkańcy Mizurii – jeden Mizur lub Mizurczyk, dwaj Mizurzy albo Mizurowie lub Mizurczycy, pięciu Mizurów lub Mizurczyków; pani Mizurka, przymiotnik mizurski.

Rzeka Missouri – Mizura (Mizurze, Mizury, Mizurą).

 

New Hampshire (NH). Ponieważ shire oznacza hrabstwo, można zaryzykować ustalenie polskiej nazwy Nowa Hampia wymawianej podobnie do wyrazu Olimpia, czyli [hampja].

Inne języki – Nova Hantonia lub Nova Hantescira (łacina), Naujasis Hampšyras (litewski), Ņūhempšīra (łotewski).

Mieszkańcy Nowej Hampii – jeden Nowohampianin lub Nowohampijczyk, dwaj Nowohampianie lub Nowohampijczycy, pięciu Nowohampianów lub Nowohampijczyków; pani Nowohampianka lub Nowohampijka (pod. Szerpijka), przymiotnik nowohampiański lub nowohampijski (pod. szerpijski) albo jeden Nowohamp(a) (pod. Szerpa), dwaj Nowohampi albo Nowohampowie (pod. Szerpowie), pięciu Nowohampów; pani Nowohampka, przymiotnik nowohampski.

Ponieważ ustalono (raczej niefortunną) polską nazwę amerykańskiej rasy kur niuhempszyr, przeto można by skorzystać z tego wzorca i przyjąć nazwę Niuhempszyria.

Zatem mieszkańcy Niuhempszyrii – jeden Niuhempszyr lub Niuhempszyrczyk, dwaj Niuhempszyrzy albo Niuhempszyrowie lub Niuhempszyrczycy, pięciu Niuhempszyrów lub Niuhempszyrczyków; pani Niuhempszyrka, przymiotnik niuhempszyrski.

 

New Jersey (NJ). Polska nazwa tkaniny oraz rasa bydła – dżersej (od wyspy Jersey). Podobne pary słów – jazz/dżez oraz jeans/dżinsy, zatem można przyjąć nazwę Nowy Dżersej i tak też wymawiać.

Inne języki – Nova Caesarea (łacina), Naujasis Džersis (litewski), Ņūdžersija (łotewski).

Mieszkańcy Nowego Dżerseju – jeden Nowodżersej lub Nowodżersejczyk, dwaj Nowodżerseje albo Nowodżersejowie lub Nowodżersejczycy, pięciu Nowodżersejów lub Nowodżersejczyków; pani Nowodżersejka, przymiotnik nowodżersejski.

Można także rozważyć nazwę Nowa Dżersja. Wówczas mieszkańcy Nowej Dżersji – jeden Nowodżers (pod. Pers) lub Nowodżersjanin, dwaj Nowodżersi albo Nowodżersowie lub Nowodżersjanie, pięciu Nowodżersów lub Nowodżersjan(ów); pani Nowodżersjanka, przymiotnik nowodżersjański lub nowodżerski.

 

Ohio (OH). Polskie i angielskie słowa wymawiane są odmiennie, mimo identycznej pisowni, np. ocean. Można zaproponować polską deklinowaną nazwę Ohia o wymowie [ohja].

Inne języki – Ohium (łacina), Ohio (esperanto), Ohajas (litewski), Ohaio (łotewski), Ochajo lub Ogajo (kilka cyrylickich języków).

Mieszkańcy Ohii – jeden Ohianin lub Ohijczyk, dwaj Ohianie lub Ohijczycy, pięciu Ohian(ów) lub Ohijczyków; pani Ohianka lub Ohijka, przymiotnik ohiański lub ohijski albo jeden Oh(a), dwaj Oże i Osze albo Ohowie, pięciu Ohów; pani Ożka i Oszka, przymiotnik oski.

Rzeka Ohio po polsku mogłaby mieć nazwę Oha (Oże i Osze, Ohy, Ohą).

 

Rhode Island (RI). Rugując nieme h oraz pomijając drugi człon, proponuje się nazwę Rodia, którą należy wymawiać jak nazwę starożytnej krainy Lidia, czyli [rodja].

Inne języki – Rodailenda (łotewski), Rhodensis Insula (łacina).

Mieszkańcy Rodii – jeden Rodianin lub Rodyjczyk (pod. Lidyjczyk), dwaj Rodianie lub Rodyjczycy (pod. Lidyjczycy), pięciu Rodian (pod. Indian) lub Rodyjczyków (pod. Lidyjczyków); pani Rodianka lub Rodyjka (pod. Lidyjka), przymiotnik rodiański lub rodyjski (pod. lidyjski) albo jeden Rod, dwaj Rodzi lub Rodowie, pięciu Rodów, pani Rodka, przymiotnik rodzki.

Skoro istnieje rasa kur, która jest symbolem stanu Rhode Island i ma (dość niefortunną) nazwę rodajlend, przeto można by ustalić mniej elegancką nazwę Rodajlendia, zaś mieszkańcy Rodajlendii – jeden Rodajlend lub Rodajlendczyk, dwaj Rodajlendzi lub Rodajlendczycy, pięciu Rodajlendów lub Rodajlendczyków; pani Rodajlendka, przymiotnik rodajlendzki.

Ponieważ znane są spolszczenia nowofundland, Nowofundlandczyk, Grenlandia, przeto można by ustalić nazwę Rodlandia, zaś mieszkańcy Rodlandii – jeden Rodland lub Rodlandczyk, dwaj Rodlandzi lub Rodlandczycy, pięciu Rodlandów lub Rodlandczyków; pani Rodlandka, przymiotnik rodlandzki.

 

Tennessee (TN). Po redukcji zdwojeń można zaproponować polską nazwę Tenesja (pod. Hesja, Rosja) i tak ją należałoby wymawiać.

Inne języki – Tenesio (esperanto), Tennesia (łacina), Tenesī (łotewski), Tenesi (kilka cyrylickich języków).

Mieszkańcy Tenesji – jeden Tenesjanin lub Tenesyjczyk, dwaj Tenesjanie lub Tenesyjczycy, pięciu Tenesjan lub Tenesyjczyków; pani Tenesjanka lub Tenesyjka, przymiotnik tenesjański lub tenesyjski albo jeden Tenes, dwaj Tenesi lub Tenesowie, pięciu Tenesów; pani Teneska, przymiotnik teneski.

Rzeka Tennessee to po polsku raczej Tenesa (Tenesie, Tenesy, Tenesą).

 

Utah (UT). Znamy szereg polskich słów, które czytamy [ut-], choć Anglosasi czytają [ju-] – utensylia/utensils, utylitarny/utilitarian, utopijny/Utopian. Polskie nazwy geograficzne Uganda, Ukraina, Ural w języku angielskim także czytane są [ju-]. Mogą być kłopoty z h, której rdzenni mieszkańcy nie wymawiają, ale można zaproponować polską nazwę Utahia [utahja].

Inne języki – Uta (łacina), Utaho (esperanto), Juta (litewski oraz kilka cyrylicznych języków), Jūta (łotewski).

Mieszkańcy Utahii – jeden Utahianin i Utażjanin lub Utahijczyk, dwaj Utahianie i Utażjanie lub Utahijczycy, pięciu Utahian(ów) i Utażjan(ów) lub Utahijczyków; pani Utahianka i Utażjanka, przymiotnik utahiański i utażjański lub utahijski albo jeden Utah, dwaj Utaże i Utasze lub Utahowie, pięciu Utahów; pani Utażka i Utaszka, przymiotnik utaski.

Albo wzorem nazwy Sapieha – Utaha. Mieszkańcy Utahy – jeden Utahanin i Utażanin (pod. hażanin, ryżanin) lub Utahańczyk (pod. dauhańczyk), dwaj Utahanie i Utażanie lub Utahańczycy, pięciu Utahan i Utażan lub Utahańczyków; pani Utahanka (pod. dauhanka) i Utażanka (pod. hażanka, ryżanka), przymiotnik utahański (pod. dauhański) i utażański albo jeden Utah(a), dwaj Utaże i Utasze albo Utahowie, pięciu Utahów; pani Utażka i Utaszka, przymiotnik utaski.

Okazuje się, że Indianie (od nazwy których przyjęto nazwę tego stanu) to Jutowie, więc aby być konsekwentnym, należałoby ten stan spolszczyć jako Jutia. Wówczas mieszkańcy Jutii – jeden Jut(a) (pod. Aleuta), dwaj Juci (pod. Aleuci) albo Jutowie, pięciu Jutów (pod. Aleutów); pani Jutka (pod. Aleutka), przymiotnik jucki (pod. aleucki).

 

Wisconsin (WI). We wszystkich tradycyjnie spolszczonych geograficznych angielskojęzycznych nazwach litera w [ł] przechodzi w literę w [w], zatem można uznać nazwę Wiskonsynia za przyjazną polską nazwę i wymawiać [wiskonsyńja].

Inne języki – Viskonsino (esperanto), Visconsinia (łacina), Viskonsina (łotewski), Wi– [wi-] (kilka cyrylickich języków).

Mieszkańcy Wiskonsynii – jeden Wiskonsynianin lub Wiskonsyńczyk, dwaj Wiskonsynianie lub Wiskonsyńczycy, pięciu Wiskonsynian lub Wiskonsyńczyków; pani Wiskonsynianka lub Wiskonsynka, przymiotnik wiskonsyniański lub wiskonsyński albo jeden Wiskonsyn (pod. asasyn), dwaj Wiskonsyni (pod. asasyni), pięciu Wiskonsynów (pod. asasynów); pani Wiskonsynka (pod. Abisynka), przymiotnik wiskonsyński (pod. abisyński).

 

Wyoming (WY). Można zaproponować polską nazwę Wyomingia (pod. Lotaryngia).

Inne języki – Vajomingo (esperanto), Vyomina (łacina), Waiomina (hawajski), Vaiominga (łotewski), W– [w-] (kilka cyrylicznych języków).

Mieszkańcy Wyomingii – jeden Wyomingianin (pod. pelagianin) lub Wyomingijczyk, dwaj Wyomingianie (pod. pelagianie) lub Wyomingijczycy, pięciu Wyomingian (pod. pelagian) lub Wyomingijczyków; pani Wyomingianka lub Wyomingijka, przymiotnik wyomingiański lub wyomingijski albo jeden Wyoming, dwaj Wyomindzy albo Wyomingowie, pięciu Wyomingów; pani Wyominka (pod. Lotarynka), przymiotnik wyomiński (pod. lotaryński).

 

Po powyższych rozważaniach należy rozważyć przyjęcie do polszczyzny zaproponowanych wyrazów

 

jako nazw stanów, ich mieszkańców

oraz przymiotników

związanych ze Stanami Zjednoczonymi.

 

Z poważaniem                                                                               Mirosław Naleziński

 

PS1  Pasmo górskie we wschodniej Ameryce Północnej to The Appalachian Mountains, nazywane po polsku Appalachy, a powinno być Apalachy, wszak The Antilles – Antyle, The Apennines – Apeniny, Assyria – Asyria, Brittany – Bretania, The Cordillera Mountains – Kordyliery, The Dardanelles – Dardanele, Greenland – Grenlandia, The Hawaii – Hawaje, Andorra – Andora, The Peloponnese – Peloponez, Pennsylvania – Pensylwania, The Phillipines – Filipiny, zwłaszcza że w wielu językach (np. białoruski, chorwacki, esperanto, estoński, hiszpański, litewski, łotewski, portugalski, rumuński, turecki) owo pasmo górskie w nazwie zawiera jedną literą P. Ludzie zamieszkujący Apalachy (pod. Włochy) to – jeden Apalach (pod. Włoch), dwaj Apalasi (pod. Włosi), pięciu Apalachów (pod. Włochów); pani Apalaszka (pod. Włoszka), przymiotnik apalaski (pod. włoski).

PS2  Nazwa miasta Houston pochodzi od prezydenta Teksasu, gen. Sama Houstona (1793 – 1863). Gdyby ten polityk był równie popularny, co Washington, to zarówno jego nazwisko byłoby spolszczone (Hiuston, do Hiustona), jak również nazwa miasta (Hiuston, do Hiustonu). Należałoby spolszczyć nazwę tego miasta właśnie jako Hiuston (i odmieniać), zatem mieszkańcy Hiustonu (nazwy miejscowości powinny być także od wielkich liter) – jeden Hiuston lub Hiustończyk, dwaj Hiustoni lub Hiustończycy, pięciu Hiustonów lub Hiustończyków; pani Hiustonka, przymiotnik hiustoński.

Wysłano do Rady Języka Polskiego