Leszek Skonka: Co zostało z nadziei sierpniowych?

Refleksje dla byłych i aktualnych członków NSZZ „Solidarność”.

Zbliża się kolejna  rocznica podpisania umów  sierpniowych w  1980 roku  między przedstawicielami ówczesnego rządu PRL i Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym  w Gdańsku , Szczecinie i Jastrzębiu. W związku z tym nasuwa się  uporczywie pytanie : co rzeczywiście zyskało społeczeństwo, ludzie pracy, zwłaszcza robotnicy ? Kto faktycznie skorzystał  na podpisaniu porozumienia , a kto stracił ? Kto i dlaczego zerwał korzystne  dla społeczeństwa i ludzi pracy warunki umowy sierpniowej z Rządem PRL ?

 

 

 

 

 

Przypomnijmy , że podpisując w imieniu Rządu PRL Porozumienie Gdańskie – ówczesny wicepremier i przewodniczący delegacji rządowej Mieczysław Jagielski  stwierdził , że" nie ma zwycięzców i zwyciężonych" lecz porozumieliśmy się "jak Polak z Polakiem". Jednakże umowa została zerwana jednostronnie i  rozmyślnie przez przywódców "Solidarności" ,przez grupę pętaków, jak ich nazwał abp Józef Życiński,  którzy dążyli do  podtrzymywania  napięć ,  konfrontacji, " targaniu się po szczękach", przejęcia władzy w Polsce z wykorzystaniem instrumentalnie nowych związków zawodowych  , pod szyldem Solidarności i w konsekwencji  sprowokowali  wprowadzenie  stanu wojennego ;oni  po prostu wymusili taką decyzję . 
Dlatego przytaczamy pełny tekst Protokołu Uzgodnień ze strajkującymi w Gdańskiej z Delegacją Rządu PRL, by ludzie myślący mogli skonfrontować ówczesne deklaracje i porównać je z  późniejszymi czynami tych, którzy przejęli władzę nad "Solidarnością i w konsekwencji doprowadzili do obecnego stanu. Szczególnie dedykujemy ten tekst pielęgniarkom, robotnikom upadłych przedsiębiorstw, górnikom , stoczniowcom , rolnikom, b. pracownikom pegeerów, nauczycielom bezrobotnym, emigrującym za chlebem,  i wielu innym grupom zawodowym i społecznym, która wiązały  wielkie nadzieje z podpisanymi umowami sierpniowymi . Zachęcamy więc do odpowiedzenia sobie na pytanie – czy warto było walczyć o to , co osiągnięto po sierpnia 1980 roku ? Nie należy bowiem zapominać , że wszystko co stało się po zakończeniu sierpniowego strajku , wszystko istniejące obecnie  zło:  zniszczenie gospodarki, masowe rozgrabianie majątku wielu pokoleń, setki tysięcy głodujących dzieci, nadumieralność Polaków.  powstało za akceptacją   bezmyślnego, prymitywnego  motłochu. To ten bezmyślny motłoch ryczał hasła Solidarność – Lech Wałęsa, precz z komuną, prasa kłamie. Żadne głosy rozsądku nie docierały do tego motłochu, a każdy, kto inaczej myślał był linczowany społecznie i poliycznie. Przypominało to podobną atmosferę, gdy Hitler dochodził do władzy i rodził się faszyzm w Niemczech. Wtedy też niemal wszyscy Niemcy widzieli w Hitlerze zbawcę, a każdego inaczej myślącego traktowali jak zdrajcę ojczyny i gotowi byli go linczować.

A oto Protokoły Uzgodnień owych 21 postulatów między Delegacją Rządową i Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym w Gdańsku.

Protokół porozumienia

zawartego przez Komisję Rządową i Międzyzakładowy Komitet Strajkowy
w dniu 31  sierpnia 1980 r. w Stoczni Gdańskiej.

Komisja Rządowa i Międzyzakładowy Komitet Strajkowy po  rozważeniu 21 żądań strajkujących załóg Wybrzeża doszły do następujących ustaleń:
W sprawie punktu pierwszego, który brzmi :
"Akceptacja niezależnych od Partii i pracodawców wolnych związków zawodowych wynikającej z ratyfikowanej przez PRL Konwencji Nr 87 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej wolności związkowych ustalono :

1/ Działalność związków zawodowych w PRL nie spełniała nadziei i oczekiwań pracowników. Uznaje się za celowe powołanie nowych samorządowych związków ,które byłyby autentycznym reprezentantem klasy pracującej. Nie kwestionuje się prawa nikogo do pozostawania w dotychczasowych związkach , a w przyszłości widzieć można możliwość nawiązania współpracy między związkami.
2/ Tworząc nowe, niezależne , samorządne związki zawodowe, MKS (Międzyzakładowy Komitet Strajkowy , przyp. LS) stwierdza ,że będą one przestrzegać zasad określonych w Konstytucji PRL . Nowe związki zawodowe będą bronić społecznych i materialnych interesów pracowników  i nie zamierzają pełnić roli partii politycznej. Stają one na gruncie zasady społecznej własności środków produkcji stanowiącej podstawę istniejącego w Polsce ustroju socjalistycznego. Uznając, iż PZPR sprawuje kierowniczą rolę w państwie , ani nie podważając ustalonego systemu sojuszów międzynarodowych, dążą one do zapewnienia ludziom pracy odpowiednich środków kontroli , wyrażania opinii i obrony swych interesów. Komisja Rządowa stwierdza, że Rząd zagwarantuje i zapewni pełne poszanowanie niezależności i samorządności nowych związków zawodowych , zarówno co do ich struktury organizacyjnej, jak i funkcjonowania na wszystkich szczeblach ich działania . Rząd zapewni nowym związkom zawodowym pełną możliwość wypełniania podstawowych funkcji w zakresie obrony interesów pracowniczych, realizacji potrzeb materialnych, społecznych i kulturalnych. Jednocześnie gwarantuje , że nowe związki zawodowe nie będą przedmiotem żadnej dyskryminacji.

3/ Stworzenie i działanie niezależnych, samorządnych  związków zawodowych odpowiada ratyfikowanym przez Polskę konwencjom Międzynarodowej Organizacji Pracy nr 87 o wolności związkowej i ochronie  praw związkowych  oraz nr 98 o prawie organizowania się i rokowań zbiorowych. Wielość reprezentacji związkowych i pracowniczych  wymagać będzie odpowiednich zmian ustawodawczych dotyczących w szczególności ustawy o związkach zawodowych , ustawy o samorządzie robotniczym, kodeksie pracy.

4/ Powstałe  Komitety Strajkowe mają możność przekształcenia się w zakładowe organy reprezentacji pracowniczych ,takie jak Komitety Robotnicze, Komitety Pracownicze, Rady Robotnicze, bądź w Komitety Założycielskie nowych , samorządnych związków zawodowych. Międzyzakładowy Komitet Strajkowy , jako Komitet Założycielski tych związków ma swobodę wyboru formy jednego związku lub zrzeszenia  w skali Wybrzeża. Komitety Założycielskie funkcjonować będą do statutowego wyboru nowych władz. Rząd zobowiązuje się do stworzenia warunków dokonania rejestracji nowych związków zawodowych poza rejestrem CRZZ.

5/ Nowe związki zawodowe winny mieć realną możliwość publicznego opiniowania kluczowych decyzji determinujących warunki życia ludzi pracy: zasad podziału dochodu narodowego na konsumpcję i akumulację, podziału funduszu konsumpcji społecznej na różne cele /zdrowia, oświaty, kultury/, podstawowych zasad wynagradzania i kierunku polityki płac, a szczególnie zasady automatycznej korektury płac w warunkach inflacji, wieloletnich planów gospodarczych , kierunków inwestycji  oraz zmiany cen. Rząd zobowiązuje się do pełnienia tych funkcji.
6/ Międzyzakładowy Komitet powołuje ośrodek prac społeczno-zawodowych, którego zadaniem ma być obiektywna analiza sytuacji pracowniczej, warunków bytowych ludzi pracy i sposobu reprezentowania  interesów pracowniczych . Ośrodek ten będzie dokonywał również ekspertyz w zakresie indeksu płac i cen oraz proponował formy rekompensaty . Ośrodek ten będzie również publikował wyniki swych badań. Ponadto nowe związki będą posiadały swoje wydawnictwa.

7/ Rząd zapewni przestrzeganie w Polsce przepisów artykułu 1, pkt.  1 ustawy o związkach zawodowych  z 1949 r. ,który mówi, że gwarantuje się robotnikom  i pracownikom  prawo do dobrowolnego zrzeszania się w związki zawodowe. Nowe powstające związki zawodowe nie wejdą w skład zrzeszenia reprezentowanego przez CRZZ. Przyjmuje się , że nowa ustawa utrzyma tę zasadę. Jednocześnie zapewni się udział przedstawicieli MKS lub komitetów założycielskich samorządnych związków zawodowych oraz innych reprezentacji pracowniczych tejże ustawy.
W sprawie punktu drugiego, który brzmi ; "Zagwarantowanie prawa do strajku oraz bezpieczeństwa strajkującym i osobom wspomagającym" ustalono : Prawo do strajku będzie zagwarantowane w przygotowywanej ustawie o związkach zawodowych . Ustawa powinna określić warunki proklamowania i organizowania strajku , metody rozstrzygania spornych spraw i odpowiedzialności za naruszenie prawa . W stosunku do uczestników strajku nie mogą być stosowane artykuły 52, 64 i 65 Kodeksu Pracy . Do czasu zaś uchwalenia ustawy Rząd gwarantuje strajkującym i osobom wspomagającym bezpieczeństwo osobiste i utrzymanie dotychczasowych warunków pracy .

W sprawie punktu trzeciego ,który brzmi : " Przestrzegać zagwarantowane w Konstytucji PRL wolność, druku i publikacji, a tym samym nie represjonować niezależnych wydawnictw oraz udostępnić środki masowego przekazu dla przedstawicieli wszystkich wyznań",  ustalono :
1. Rząd wniesie do Sejmu w terminie trzech miesięcy projekt ustawy o kontroli prasy , publikacji i widowisk, oparty na następujących zasadach : "Cenzura powinna chronić interesy  państwa . Oznacza to ochronę tajemnicy państwowej oraz gospodarczej , której zakres określą bliżej przepisy prawa; spraw bezpieczeństwa państwa i jego ważnych interesów międzynarodowych, ochronę uczuć religijnych, a jednocześnie uczuć osób niewierzących, jak i uniemożliwienie rozpowszechniania treści szkodliwych obyczajowo. Projekt ustawy obejmowałby również prawo zaskarżenia decyzji organów kontroli prasy, publikacji i widowisk do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Prawo to zostanie także wprowadzone w drodze nowelizacji Kodeksu Postępowania Administracyjnego.

2. Korzystanie ze środków masowego przekazu przez związki wyznaniowe w zakresie  ich działalności religijnej będzie realizowane w drodze uzgadniania problemów natury merytorycznej i organizacyjnej między organami państwowymi , a zainteresowanymi związkami wyznaniowymi. Rząd zapewni transmisję radiową niedzielnej mszy w ramach szczegółowego uzgodnienia  z Episkopatem.

3. Działalność radia i telewizji oraz prasy i wydawnictw powinna służyć wyrażaniu różnorodności myśli, poglądów i sądów, powinna ona podlegać społecznej kontroli.

4. Prasa , podobnie jak obywatele i ich organizacje, powinna korzystać z dostępu do dokumentów
(aktów publicznych), zwłaszcza administracyjnych, planów społeczno-gospodarczych itp. wydawanych przez Rząd i podległe mu organy administracyjne. Wyjątki od zasady jawności działania administracji określone zostaną  w  ustawie zgodnie z art. 1.

4/  Przywrócić do poprzednich praw ludzi zwolnionych z pracy po strajkach w 1970 i 1976 roku , studentów wydalonych z uczelni za przekonania .
W sprawie punktu czwartego , który brzmi : a/ "przywrócić do poprzednich praw – ludzi zwolnionych z pracy po strajkach w 1970 i 1976 roku , studentów wydalonych z uczelni za przekonania, b/  uwolnić wszystkich więźniów politycznych w tym Edmunda Zadrożyńskiego i Marka Kozłowskiego. Znieść represje za przekonania".  Ustalono :

5. Niezwłocznie zbadanie zasadności zwolnień z pracy po strajkach 1970 i 1976 r. We wszystkich zgłoszonych przypadkach i w razie stwierdzenia nieprawidłowości natychmiast przywrócenie do pracy; jeżeli zainteresowani będą sobie tego życzyć, z uwzględnieniem nabytych w międzyczasie kwalifikacji. Będzie to miało odpowiednie zastosowanie w sprawach skreślonych studentów.

b/ przekazanie spraw osób wymienionych w punkcie "b" do rozpatrzenia Ministrowi  Sprawiedliwości, który w terminie dwóch tygodni nada stosowny bieg sprawie ; w przypadkach kiedy wymienione osoby są pozbawione wolności – przerwanie wykonywanie kary do czasu zakończenia procesu :

c/ rozpatrzenie zasadności tymczasowego aresztu i uwolnienie osób wymienionych w aneksie .
d/ pełne przestrzeganie swobody wyrażania przekonań w życiu publicznym i zawodowym.

W sprawie punku piątego , który brzmi – " Podać w środkach masowego przekazu informację o utworzeniu się Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego oraz opublikować jego żądania " ustalono :
Realizację tego postulatu stanowić będzie podanie do publicznej wiadomości w środkach masowego przekazu o zasięgu krajowym niniejszego Protokółu .

W sprawie punktu szóstego , który brzmi – " Podjąć realne działania mające na celu wyprowadzenie  kraju z sytuacji kryzysowej poprzez : a/ podawanie do publicznej wiadomości pełnej informacji o sytuacji społeczno-gospodarczej ,
b/ umożliwienie wszystkim środowiskom i warstwom społecznym uczestniczenia w dyskusji nad programem reform" ustalono:
Uważamy za konieczne wydatne przyśpieszenie prac nad reformą gospodarczą . Władze określą i opublikują w ciągu najbliższych miesięcy podstawowe założenia tej reformy. Należy umożliwić szerokie uczestnictwo w publicznej dyskusji nad reformą. Związki zawodowe powinny uczestniczyć szczególnie w pracach nad ustawami w socjalistycznych organizacjach gospodarczych . Reforma gospodarcza powinna opierać się na zasadniczo zwiększonej samodzielności przedsiębiorstw i rzeczywistym uczestniczeniu samorządu robotniczego w zarządzaniu. Odpowiednie postanowienia powinny gwarantować pełnienie funkcji przez związki zawodowe określone w punkcie pierwszym porozumienia .

Jedynie świadome spraw i mające dobre rozpoznanie w rzeczywistości społeczeństwo może być inicjatorem i realizatorem programu porządkowania naszej gospodarki. Rząd rozszerzy w sposób zasadniczy zakres informacji społeczno-ekonomicznej dostępnej społeczeństwu , związkom zawodowym oraz organizacjom gospodarczym i społecznym .
MKS postuluje ponadto:

–  stwierdzenie trwałych perspektyw dla rozwoju chłopskiego gospodarstwa rodzinnego – podstawy polskiego rolnictwa ,

– zrównanie sektorów rolnictwa w dostępie do wszystkich środków produkcji, włącznie z ziemią

– stworzenie warunków dla odrodzenia samorządu wiejskiego.

W sprawie punktu siódmego, który brzmi : "Wypłacić wszystkim pracownikom biorącym udział w strajku wynagrodzenie za okres strajku jak za urlop wypoczynkowy z funduszu CRZZ ", ustalono :"
Ustala się uruchomienie pracownikom załóg strajkującym za okres strajku zaliczki w  wysokości 40 proc. wynagrodzenia , a po przystąpieniu do pracy pracownicy otrzymają wyrównanie do 100 proc. wynagrodzenia obliczonego tak, jak za urlop wypoczynkowy na zasadzie 8-godzinnego dnia pracy .
MKS zwraca się do  zrzeszonych  w nim załóg , aby po zakończeniu strajku , współdziałając z dyrekcjami przedsiębiorstw , zakładów pracy i instytucji podjęły działania dla zwiększenia wydajności pracy , oszczędności materiałów i energii oraz obowiązkowości na każdym stanowisku pracy.

8/  W sprawie punktu ósmego , który brzmi : " Podnieść wynagrodzenie zasadnicze każdego pracownika o 2.000 złotych na miesiąc jako rekompensaty dotychczasowego wzrostu cen: : ustalono –

Wprowadzane będą stopniowo podwyżki płac wszystkich grup pracowniczych , a przede wszystkim płac najniższych. Uzgodniono jako zasadę, że płace będą podnoszone w poszczególnych  zakładach i grupach branżowych. Podwyżki są i będą realizowane przy uwzględnieniu specyfiki zawodów i branż w kierunku podwyższenia uposażenia o jedną tabelę płac , bądź odpowiedniego zwiększenia innych elementów płac lub grupy zaszeregowania . W odniesieniu do pracowników umysłowych przedsiębiorstw – podniesienie uposażenia odpowiadającego wysokości jednej kategorii osobistego zaszeregowania . Zakończenie wprowadzania aktualnie omawianych podwyżek płac nastąpi do końca września br. zgodnie z porozumieniami branżowymi .

Rząd po dokonaniu analizy wszystkich branż przedstawi do 31 X.1980 toku, w uzgodnieniu ze związkami zawodowymi program wzrostu płac od 1.01.1981 roku dla najniżej zarabiających , ze szczególnym uwzględnieniem rodzin wielodzietnych.

9/ Zagwarantować automatyczny wzrost płac równolegle do wzrostu cen i spadku wartości pieniądza.

W sprawie punktu dziewiątego , który brzmi : Zagwarantować automatyczny wzrost płac równolegle do wzrostu cen i spadku wartości pieniądza". Ustalono: Przyjęto za konieczność zahamowanie wzrostu cen towarów powszechnego  użytku poprzez wzmożoną kontrolę sektora uspołecznionego i prywatnego , w szczególności zaprzestanie tzw. cichej podwyżki cen.

Zgodnie z decyzją Rządu  będą prowadzone badania nad kształtowaniem się kosztów utrzymania. Będą one również prowadzone przez związki zawodowe oraz instytucje naukowe. Rząd opracuje do końca roku 1980 zasady rekompensaty wzrostu kosztów utrzymania , które zostaną poddane pod publiczną dyskusję , a po uzgodnieniu zostaną wprowadzone w życie . Zasady te powinny uwzględnić problem minimum socjalnego .

10/.  W sprawie punktu dziesiątego , który brzmi – " Realizować pełne zaopatrzenie rynku wewnętrznego w artykuły żywnościowe, a eksportować tylko i wyłącznie nadwyżki ". Znieść ceny komercyjne oraz sprzedaż za dewizy w  tzw. eksporcie wewnętrznym.

11/ Znieść ceny komercyjne oraz sprzedaż za dewizy w  tzw. eksporcie wewnętrznym.

W sprawie punktu jedenastego , który brzmi – "Znieść ceny komercyjne oraz sprzedaż za dewizy w  tzw. eksporcie wewnętrznym" oraz
Wprowadzić na mięso i przetwory kartki – bony żywnościowe ( do czasu opanowania sytuacji na rynku , który brzmi – 

"Wprowadzić na mięso i przetwory kartki – bony żywnościowe ( do czasu opanowania sytuacji na rynku )", ustalono: , że zostanie dokonana poprawa zaopatrzenia ludności w mięso do 31 grudnia 1980 r. w wyniku m.in. zwiększenia opłacalności produkcji rolnej, ograniczenie do niezbędnego minimum eksportu mięsa. Jednocześnie w tym samym terminie przedstawiony zostanie program poprawy zaopatrzenia ludności w mięso , z uwzględnieniem ewentualnej możliwości wprowadzenia systemu kartkowego.

Uzgodniono, że w  sklepach Pewexu nie będzie prowadzona sprzedaż deficytowych towarów powszechnego użytku produkcji krajowej. O podjętych decyzjach i działaniach w przedmiocie zaopatrzenia rynku, społeczeństwo zostanie poinformowane do końca roku.

MKS wnosi o likwidację sklepów komercyjnych , uporządkowanie i ujednolicenie cen mięsa i wyrobów mięsnych na średnim poziomie.

12/  Wprowadzić zasady doboru kadry kierowniczej na zasadach kwalifikacji a nie przynależności partyjnej oraz znieść przywileje MO , SB i aparatu partyjnego poprzez – zrównanie zasiłków rodzinnych, zlikwidowanie specjalnych sprzedaży.
W sprawie punktu dwunastego , który brzmi "Wprowadzić zasady doboru kadry kierowniczej na zasadach kwalifikacji a nie przynależności partyjnej oraz
z pkt. trzynastego  znieść przywileje MO , SB i aparatu partyjnego poprzez – zrównanie zasiłków rodzinnych, zlikwidowanie specjalnych sprzedaży  itp.  ustalono:
Przyjmuje się postulat konsekwentnego stosowania doboru kadr kierowniczych na zasadach kwalifikacji i kompetencji,  zarówno członków partii, stronnictw, jak i bezpartyjnych .
Program zrównania zasiłków rodzinnych dla wszystkich grup zawodowych Rząd przedstawi do 31.XII.80. Komisja Rządowa stwierdza, że prowadzone są wyłącznie bufety i stołówki pracownicze podobnie jak w innych zakładach pracy i urzędach.

14/  Obniżyć wiek emerytalny dla kobiet do 50 lat  a dla mężczyzn do lat 55 lub przepracowanie w PRL 30 lat dla kobiet i 35 dla mężczyzn bez względu na wiek .
ustalono:
Komisja Rządowa uważa postulat obecnie za niemożliwy do spełnienia w aktualnej sytuacji gospodarczej i demograficznej kraju. Sprawa może być poddana pod dyskusję w przyszłości . MKS postuluje zbadanie do 31 grudnia 1980 r. tej sprawy i uwzględnienie możliwości wcześniejszego o 5 lat przechodzenia na emeryturę pracowników zatrudnionych w warunkach uciążliwych ( 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn ) w przypadku pracy szczególnie uciążliwej przez co najmniej przez 15 lat) . Powinno to następować wyłącznie na wniosek pracownika.

15/ W sprawie punktu piętnastego ,który brzmi : "Zrównać renty i emerytury starego portfela do poziomu aktualnie wypłacanych", ustalono :
Komisja Rządowa oświadcza  , że podwyższenie najniższych emerytur i rent będzie następować corocznie odpowiednio do możliwości ekonomicznych kraju oraz z uwzględnieniem podwyżek najniższych płac . Rząd przedstawi program realizacji w terminie do dnia 31.XII.1980 r. Rząd przygotuje propozycje aby najniższe renty i emerytury podwyższyć do tzw. minimum socjalnego określonego na podstawie badań odpowiednich instytutów udostępnionych opinii publicznej i poddanych kontroli związków zawodowych.

MKS Podkreśla niezwykłą pilność  tej sprawy i podtrzymuje postulat zrównania emerytur i rent starego i nowego portfela oraz uwzględniania wzrostu kosztów utrzymania.

16/  W sprawie punktu szesnastego .który brzmi :"Poprawić warunki Służby Zdrowia ,co zapewni pełną opiekę medyczną osobom pracującym" ustalono: Uznano za niezbędne natychmiastowe zwiększenie mocy wykonawczych na inwestycje Służby Zdrowia , poprawy zaopatrzenia w leki drogą dodatkowego importu surowców,  podwyżki płac wszystkich pracowników służby Zdrowia ( zmiana siatki płac pielęgniarek ) oraz pilne przygotowanie programów rządowego i resortowego dla poprawienia stanu zdrowia społeczeństwa . Inne kierunki działania  w tym zakresie zawarte są w załączniku załączniku:   

Załącznik do postulatu nr 16
1. Wprowadzić w życie "Kartę Praw Pracownika Służby Zdrowia ,

2.  Zapewnić w sprzedaży odpowiednią ilość bawełnianej odzieży ochronnej.

3. Za odzież roboczą wypłacać ekwiwalent z puli kosztów rzeczowych.

4. Zabezpieczyć fundusz płac w sposób umożliwiający przyznanie odpowiednich dodatków
wszystkim wyróżniającym się w pracy zgodnie z obowiązującymi teoretycznie możliwościami.
5. Ustalić wzrastające dodatki za wysługę lat po kolejnych 25 i 30 latach pracy .
6. Ustalić dodatek za pracę w warunkach szkodliwych lub uciążliwych dla zdrowia , wprowadzić dodatek za pracę zmianową dla pracowników niemedycznych.

7. Przywrócić dodatek za pracę z chorymi zakaźnie lub zakażonym materiałem biologicznym , podnieść płace za dyżury nocne pielęgniarskie.

8. Uznać schorzenie kręgosłupa za chorobę zawodową stomatologów.

9. Przydzielać opał dobrej jakości dla szpitali i żłobków.

10. Wyrównać dodatki za wysługę lat dla pielęgniarek nie mających pełnego średniego wykształcenia do poziomu pielęgniarek dyplomowanych .

11. Wprowadzić dla wszystkich pracowników fachowych siedmiogodzinny dzień pracy . <

12. Wprowadzić wolne soboty bez odpracowania .

13. Dyżury niedzielne i świąteczne opłacać ze zwyżką 100 proc.

14. Bezpłatne leki dla pracowników Służby Zdrowia.

15. Umożliwić częściowy zwrot pożyczki mieszkaniowej z funduszu socjalnego .

16. zwiększyć limit mieszkań dla pracowników służby zdrowia .

17. Samotnym pielęgniarkom umożliwić przydział mieszkań.

18. Fundusz nagród zamienić na trzynastą pensję .

19. Po 20 latach pracy w Służbie Zdrowia zapewnić urlop sześciotygodniowy oraz umożliwić otrzymanie płatnego rocznego urlopu na poprawę zdrowia , jak nauczyciele.

20. Zapewnić płatne urlopy doktoryzującym się w wymiarze 4 tygodni , a specjalizującym się 2 tygodni.

21. Zapewnić pełne prawo do dnia wolnego po dyżurach lekarskich .

22. Ośmiogodzinny czas pracy dla pracowników żłobków (jak w przedszkolach) oraz bezpłatne wyżywienie .

23. Wprowadzić  przydziały samochodów dla pracowników podstawowej opieki zdrowotnej i zasad limitu kilometrów lub ryczałtu na przejazdy   służbowe.

24. Pielęgniarki z wyższym wykształceniem uznać i opłacać jak inny personel z wyższym wykształceniem .

25. Powołać wyspecjalizowane ekipy remontowe  w ZOZ-ach , aby uchronić obiekty Służby Zdrowia przed dalszą dekapitalizacją.

26. Podnieś normy na leki na jednego leczonego w szpitalu z
1130 zł do 2700 zl. bo taki jest rzeczywisty koszt leczenia oraz stawki na żywienie .

27. Ustalić talony żywnościowe dla chorych obłożnie.

28. Zwiększyć liczebność taboru sanitarnego dwukrotnie – bo taka jest realna potrzeba już dziś.

29. Zapewnić czystość powietrza , gleby i wód, zwłaszcza morskich przybrzeżnych.

30. Równolegle z oddaniem do użytku nowych osiedli mieszkaniowych oddawać mieszkańcom do użytku przychodnie , apteki i żłobki.

17/    W sprawie punktu siedemnastego, który brzmi ; "Zapewnić odpowiednią ilość miejsc w żłobkach i przedszkolach dla dzieci kobiet pracujących", ustalono :
Komisja w pełni podziela treść tego postulatu . Odpowiedni program przedstawią władze wojewódzkie do dnia 30 listopada 1980 r.

18/ W sprawie punktu osiemnastego : który brzmi "Wprowadzić urlop macierzyński płatny przez okres 3 lat na wychowanie dziecka" , ustalono :
" W terminie do 31 grudnia 1980 r. zostanie przeprowadzona w porozumieniu ze związkami zawodowymi analiza możliwości gospodarki narodowej i określony czasokres i wysokość miesięcznego zasiłku dla kobiet korzystających z urlopu aktualnie bezpłatnego na wychowanie dziecka . MKS postuluje aby w przeprowadzonej analizie uwzględnić wprowadzenie tego zasiłku w wysokości pełnego wynagrodzenia w pierwszym roku o urodzeniu dziecka oraz 50  proc. w drugim roku , w kwocie nie niższej niż 2.000 zł miesięcznie. Postulat ten powinien być realizowany stopniowo poczynając od pierwszego półrocza 1981 r.

19/ W sprawie punktu dziewiętnastego, który brzmi :
"Skrócić czas oczekiwania na mieszkanie ", ustalono:

Zostanie przedstawiony do 31 grudnia 1980 r. przez władze wojewódzkie program poprawy sytuacji mieszkaniowej mający na celu skrócenie okresu oczekiwania na mieszkanie. Program ten będzie poddany szerokiej dyskusji społeczeństwa ,województwa oraz skonsultowany z właściwymi organizacjami (TUP,SARP,NOT i in.). Program winien również uwzględnić wykorzystanie istniejących fabryk domów oraz dalszy rozwój bazy produkcyjnej budownictwa. Takie same działania zostaną podjęte w całym kraju .

20 /  Podnieść diety  z 40 do 100 zł. i dodatek za rozłąkę .
W sprawie punktu dwudziestego, który brzmi : " Podnieść diety  z 40 do 100 zł. i dodatek za rozłąkę . Uzgodniono, że od 1 stycznia 1981 r. zostanie zwiększona wysokość diet i dodatku za rozłąkę . W sprawie tej propozycje zostaną przedstawione przez Rząd do dnia 31 października 1980r.

21 / W sprawie punktu dwudziestego pierwszego ,który brzmi :
" Wprowadzić wszystkie soboty wolne od pracy . Pracownikom w ruchu ciągłym i w systemie czterobrygadowym brak wolnych sobót zrekompensować zwiększonym wymiarem urlopu wypoczynkowego lub innymi płatnymi dniami wolnymi od pracy" ustalono :Nastąpi opracowanie i przedstawienie do 31 grudnia 1980 r. zasad i sposobu realizacji programów wprowadzenia wolnych płatnych sobót lub innego sposobu regulacji skróconego czasu pracy. Program ten będzie uwzględniał zwiększenie ilości wolnych płatnych sobót już w 1981 r. Inne kierunki działania w tym zakresie zawarte są w załączniku zawierające postulaty MKS.

Po dokonaniu powyższych ustaleń uzgodniono co następuje:
Rząd zobowiązuje się do :
– zapewnienia osobistego bezpieczeństwa oraz utrzymania dotychczasowych warunków pracy uczestnikom obecnego strajku ,jak również osobom wspomagającym strajk ,
rozpatrzenia w układzie resortowym specyficznych spraw branżowych zgłoszonych przez załogi i wszystkich zrzeszonych w MKS strajkujących zakładów , niezwłocznego opublikowania w środkach masowego przekazu o zasięgu krajowym (prasa, radio, telewizja) pełnego tekstu protokołu niniejszego porozumienia .

Międzyzakładowy Komitet Strajkowy zobowiązuje się do zakończenia strajku z dniem 31 sierpnia 1980 o godz. 17,00

Porozumienie podpisali :

Prezydium MKS: Przewodniczący – Lech Wałęsa, vice przewodniczący,  Andrzej Kołodziej,

Vice przewodniczący -Bogdan Lis,
Członkowie :
Lech Będkowski ,Wojciech Gruszewski, Andrzej Gwiazda, Stefan Izdebski, Jerzy Kmiecik, Zdzisław Kobyliński, Henryka Krzywonos, Stefan Lewndowski, Alina Pieńkowska, Józef Przybylski, Anna Walentynowicz, Florian Wiśniewski ,Tadeusz Stanny
Komisja Rządowa :
Przewodniczący -Mieczysław Jagielski, vice-premier

Członkowie: Zbigniew Zieliński, członek Sekretariatu KC PZPR , Tadeusz Fiszbach – sekretarz KW PZPR w Gdańsku , Jerzy Kołodziejski – wojewoda gdański

P.S. Podkreślenia Pochodzą od Redakcji )
Załącznik do pkt. 21

1/ Zmienić rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie sposobów obliczania wynagrodzenia za urlop i zasiłku chorobowego  w systemie czterobrygadowym . Obecnie stosuje się średnią z 30 dni  ? a pracuje się 22 dni /. Ten sposób obliczania obniża   średnią dniówkę przy krótkich okresach  choroby oraz zaniża ekwiwalenty za urlopy.

2. Domagamy się uporządkowania w jednym akcie prawnym / rozporządzenie Rady Ministrów zasad obliczania wynagrodzenia za okres  nieobecności w pracy w poszczególnych przypadkach . Niejasność  przepisów wykorzystywana jest obecnie przeciwko pracownikom.

3. Brak wolnych sobót dla ludzi pracujących w systemie czterobrygadowym zrekompensować dodatkowymi dniami urlopu. Obecnie większa ilość wolnych dni w systemie czterobrygadowym  niż w innych  systemach  pełni rolę okresu wypoczynkowego po bardziej wyczerpującym trybie pracy a nie rzeczywiście wolnych dni . Argumenty wysuwane przez administrację , że takie rekompensaty winny być dawane dopiero po zrównaniu ilości godzin przepracowanych w obu systemach nie wydają się słuszne .

4. Domagamy się wszystkich wolnych sobót w miesiącu tak, jak w innych krajach socjalistycznych.

5. Domagamy się uchylenia art. 147 Kodeksu Pracy , który dopuszcza do przedłużenia przeciętnej normy czasu przepracowanego do 9 godzin w tygodniu przy wystąpieniu dodatkowych dni wolnych , a także art. 148 . Obecnie mamy jedną z najdłuższych norm czasu pracy w Europie.

6. Wzmocnić znaczenie umownych postanowień dotyczących wynagrodzenia przez   wprowadzenie przez  wprowadzenie zmian  w Kodeksie Pracy , że nie tylko stawki osobistego zaszeregowania lub innych składników  wynagrodzenia , lecz także zmiana metody wynagrodzenia / dniówki na akord/ wymagają wypowiedzenia przez pracodawcę.
Należy również wprowadzić zasady aby stawka zaszeregowania osobistego przy wynagrodzeniu akordowym była stosowana  do wszystkich robót , które pracownik wykonuje.
Należy również uporządkować sprawę wykorzystania młodych pracowników zgodnie z ich kwalifikacjami , aby powyższe ustalenie nie stało się  dodatkową barierą w awansie zawodowym.

7. Wprowadzić w systemie zmianowym zwiększenie do 50 proc. dodatku za pracę w godzinach nocnych i 30 proc, rzeczywistego zarobku w systemie akordowym . Domagamy się też dodatku za pracę na zmianę popołudniową / tak jak w przemyśle chemicznym /.

Postuluje się rozpatrzenie tych postulatów przez Rząd do 30 listopada 1980 roku

Za zgodność z oryginałem :
Członek Prezydium  Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Gdańsku Anna Walentynowicz –

31 sierpnia 1980 r.  Komentarz i opracowanie redakcyjne tekstu- Leszek Skonka

 

Źródło: Leszek Skonka (e-mail)