Konstytucja RP – rozdziały 1-5 – projekt

Rozdziały projektowanej na bazie Konstytucji Kwietniowej nowej konstytucji RP.

I. Rzeczpospolita Polska

Art. 1
(1) Państwo Polskie jest wspólnym dobrem wszystkich obywateli.
(2) Wskrzeszone walką i ofiarą najlepszych swoich synów i córek ma być przekazywane w spadku dziejowym z pokolenia w pokolenie.
(3) Każde pokolenie obowiązane jest wysiłkiem własnym wzmóc siłę i powagę Rzeczypospolitej.
(4) Za spełnienie tego obowiązku odpowiada przed potomnością swoim honorem i swoim imieniem.

Art. 2
(1) Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej.
(2). Przepisy Konstytucji stosuje się bezpośrednio, chyba że Konstytucja stanowi inaczej.

Art. 3
Rzeczpospolita Polska jest państwem jednolitym (unitarnym), strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium.

Art. 4
W Rzeczypospolitej Polskiej językiem urzędowym jest język polski.

Art. 5
(1) Na czele Państwa stoi Prezydent Rzeczypospolitej.
(2) Na Nim spoczywa odpowiedzialność wobec Boga i historii za losy Państwa.
(3) Jego obowiązkiem naczelnym jest troska o dobro Państwa i obywateli, gotowość obronną i stanowisko wśród narodów świata.
Art. 6
(1) Zadaniem naczelnym Organów Państwa jest służenie Rzeczypospolitej i jej obywatelom.
(2) Organami Państwa, pozostającymi pod zwierzchnictwem Prezydenta Rzeczypospolitej, są: Rząd, Siły Zbrojne, Kontrola Państwowa.
(3) Organem Państwa sprawującym władzę ustawodawczą jest Zgromadzenie Narodowe składające się z Sejmu i Senatu.
(4) Organami Państwa sprawującymi władzę sądowniczą są sądy i trybunały.

Art. 7
(1) W ramach Państwa i w oparciu o nie kształtuje się życie społeczeństwa.
(2) Państwo zapewnia mu swobodny rozwój, a gdy tego dobro powszechne wymaga, nadaje mu kierunek lub normuje jego warunki.
(3) Państwo powoła samorząd terytorialny do udziału w wykonywaniu zadań życia zbiorowego.

Art. 8
Twórczość jednostki jest dźwignią życia zbiorowego.

Art. 9
(1) Obywatelem polskim jest poczęty z rodziców (rodzica) mających obywatelstwo polskie.
(2) Obywatel polski nie może utracić obywatelstwa polskiego, chyba że sam się go dobrowolnie zrzeknie. Zrzeczenie się obywatelstwa może nastąpić dopiero po ukończeniu 18 lat.
(3) Rodzice (rodzic) nie może zrzec się obywatelstwa polskiego za dziecko.
(4) Osobie, która zrzekła się obywatelstwa polskiego, obywatelstwo polskie nigdy więcej nadane nie będzie.
(5) Tryby i sposoby nadania obywatelstwa polskiego oraz warunki jakie trzeba spełnić określa ustawa.

Art. 9
Obywatele winni są Państwu wierność oraz rzetelne spełnianie nakładanych przez nie obowiązków.

Art. 10
Państwo dąży do zespolenia wszystkich obywateli w harmonijnym współdziałaniu na rzecz dobra powszechnego.

Art. 11
(1) Każdy może swobodnie opuścić terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
(2) Obywatela polskiego nie można wydalić z kraju ani zakazać mu powrotu do kraju.
(3) Swobodę opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej można zawiesić tylko orzeczeniem sądu.

Art. 12
(1) Państwo gwarantuje obywatelom możność rozwoju ich wartości osobistych oraz wolność sumienia, słowa, zrzeszeń, pokojowych zgromadzeń oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji.
(2) Granicą tych wolności jest dobro powszechne i bezpieczeństwo Państwa.
(3) Jednocześnie zakazane jest istnienie zrzeszeń czy jakichkolwiek innych organizacji które:
   a) utajniają w całości czy też części swoje struktury czy członkostwo;
   b) odwołują się jawnie lub skrycie do metod, praktyk i idei totalitarnych komunizmu, nazizmu, faszyzmu lub mieszaniny tych systemów;
   c) zakładają lub dopuszczają stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub wpływu na politykę Państwa;
   d) działają lub ich cele są sprzeczne z Konstytucją.
(4) Ustawa może określić rodzaje zrzeszeń podlegających rejestracji w rejestrze sądowym, tryb tej rejestracji oraz formy nadzoru nad tymi zrzeszeniami.
(5) O odmowie rejestracji lub wydanie zakazu działalności zrzeszenia orzeka sąd.

Art. 13
(1) Nie można stanowić ustaw ograniczających wolność prasy i innych środków masowego, społecznego przekazu.
(2) Ustawa może wprowadzić obowiązek rejestracji w rejestrze sądowym prasy i innych środków masowego, społecznego przekazu.
(3) Art. 12 ustęp 3  stosuje się odpowiednio.

Art. 14
Każdy obywatel ma prawo zachowania swej narodowości i pielęgnowania swojej mowy i właściwości narodowych.

Art. 15
(1) Wszystkim obywatelom poręcza się wolność wyznania. Żaden obywatel nie może być z powodu swego wyznania i przekonań religijnych ograniczony w prawach, przysługujących innym obywatelom.
(2) Wszyscy mieszkańcy Państwa Polskiego mają prawo wolnego wyznawania zarówno publicznie jak i prywatnie swej wiary i wykonywania przepisów swej religii lub obrządku, o ile to nie sprzeciwia się porządkowi publicznemu ani obyczajności publicznej.

Art. 16
(1) Wolności wyznania i sumienia nie wolno używać w sposób, przeciwny ustawom.
(2) Nikt nie może uchylać się od spełnienia obowiązków publicznych z powodu swoich wierzeń religijnych i przekonań.

Art. 17
(1) Nikt nie może być zmuszony do udziału w czynnościach lub obrzędach religijnych, o ile nie podlega władzy rodzicielskiej lub opiekuńczej do ukończenia lat 16.
(2) Ustępu pierwszego nie można interpretować jako zezwolenia na stosowanie przemocy.

Art. 18
Zapisy artykułów 15, 16 i 17 stosuje się odpowiednio do osób niewierzących.

Art. 19
Każdy związek religijny uznany przez Państwo ma prawo urządzać zbiorowe i publiczne nabożeństwa, może samodzielnie prowadzić swe sprawy wewnętrzne, może posiadać i nabywać majątek ruchomy i nieruchomy, zarządzać nim i rozporządzać, pozostaje w posiadaniu i używaniu swoich fundacji i funduszów, tudzież zakładów dla celów wyznaniowych, naukowych i dobroczynnych. Żaden związek religijny jednak nie może stawać w sprzeczności z ustawami państwa.

Art. 20
(1) Wyznanie rzymsko-katolickie, będące religią przeważającej większości narodu, zajmuje w Państwie naczelne stanowisko wśród równouprawnionych wyznań.
(2) Kościół Rzymsko-Katolicki rządzi się własnemi prawami. Stosunek Państwa do Kościoła będzie określony na podstawie układu ze Stolicą Apostolską, który podlega ratyfikacji przez Sejm.

Art. 21
(1) Kościoły mniejszości religijnych i inne prawnie uznane związki religijne rządzą się same własnemi ustawami, których uznania Państwo nie odmówi, o ile nie zawierają postanowień, sprzecznych z prawem.
(2) Stosunek Państwa do tych Kościołów i wyznań będzie ustalany w drodze ustawowej po porozumieniu się z ich prawnemi reprezentacjami.

Art. 22
Uznanie nowego lub dotąd prawnie nieuznanego wyznania nie będzie odmówione związkom religijnym, których urządzenia, nauka i ustrój nie są przeciwne porządkowi publicznemu ani obyczajności publicznej.

Art. 23
(1) Badania naukowe i ogłaszanie ich wyników są wolne.
(2) Nikt nie może być poddany eksperymentom naukowym, w tym medycznym, bez
dobrowolnie wyrażonej zgody.
(3) Każdy obywatel ma prawo nauczać, założyć szkołę lub zakład wychowawczy i kierować niemi, skoro uczyni zadość warunkom, w ustawie przepisanym, w zakresie kwalifikacji nauczycieli, bezpieczeństwa powierzonych mu dzieci i lojalnego stosunku do Państwa.
(4) Wszystkie szkoły i zakłady wychowawcze, zarówno publiczne jak i prywatne, podlegają nadzorowi władz państwowych w zakresie, przez ustawy określonym.

Art. 24
(1) W zakresie szkoły powszechnej nauka jest obowiązkową dla wszystkich obywateli Państwa. Czas, zakres i sposób pobierania tej nauki określa ustawa z tym że:
   a) obowiązek szkolny zaczyna się z początkiem roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy siedem lat życia;
   b) obowiązek szkolny kończy się wraz z końcem roku szkolnego rozpoczynającego się w dziewiątym roku nauki;
   c) o ile w ciągu trwania obowiązku szkolnego dziecko nie ukończy nauki w zakresie szkoły powszechnej, obowiązek szkolny może być dla niego przedłużony, ale nie dłużej niż do końca trwania roku szkolnego rozpoczętego w roku kalendarzowym w którym kończy lat 18;
   d) w szczególnych, określonych w ustawie przypadkach można dziecku przyśpieszyć rozpoczęcie obowiązku szkolnego o jeden rok, jednakże przyśpieszenie obowiązku szkolnego nie może dotyczyć dzieci, które przed rozpoczęciem roku szkolnego nie ukończą sześciu lat życia;
(2) Rodzice lub prawni opiekunowie, w zakresie klas 1-3 szkoły powszechnej (nauczanie początkowe), maja prawo samodzielnie uczyć dziecko, nie posyłając go do szkoły. W takim przypadku ich obowiązkiem jest spełnienie minimum w programie nauczania.
(3) W przypadku określonym w ustępie 2 Państwo ma prawo do kontroli postępów w nauce dziecka w sposób określony w ustawie, ale nie częściej niż dwa razy do roku.
(4) Rodzice lub prawni opiekunowie niewywiązujący się z obowiązku określonego w ustępie 2 zostają orzeczeniem sądu pozbawieni prawa do samodzielnego nauczania dziecka.
(5) Ustawa może rozszerzyć prawo z ustępu 2 na cały okres trwania obowiązku szkolnego.
(6) Powyżej klas 1-3 nauczanie języka polskiego, historii Polski oraz matematyki jest obowiązkowe do końca poziomu średniego – pkt do odpowiedniej edycji.

Art. 25
(1) Na żądanie rodziców lub prawnych opiekunów co najmniej czworga dzieci i lub tej samej liczby uczniów powyżej  szesnastego roku życia szkoła zapewnia organizację nauki religii i wpisuje ją do planu zajęć.
(2) Zapisu ustępu pierwszego nie stosuje się do szkół i zakładów wychowawczych prowadzonych przez związki religijne chyba że wykonują one zadania szkół czy zakładów publicznych – DO EDYCJI.
(3) Kierownictwo i nadzór nauki religii w szkołach należy do właściwego związku religijnego, z zastrzeżeniem naczelnego prawa nadzoru dla państwowych władz szkolnych.

Art. 26
(1) Małżeństwo to związek kobiety i mężczyzny.
(2) Rodzina, macierzyństwo, rodzicielstwo znajdują się pod opieką i ochroną Rzeczypospolitej.
(3) Matka przed i po urodzeniu dziecka ma prawo do ochrony i szczególnej pomocy Państwa.
(4) Opieka nad dziećmi, wychowanie dzieci zgodnie z własnym sumieniem i przekonaniami są naturalnym, niezbywalnym  prawem rodziców i stanowią ich najważniejszy obowiązek.
(5) Pozbawić władzy rodzicielskiej, mimo zapisu o niezbywalności w ustępie 4, można tylko w przypadkach zagrożenia dla życia i zdrowia dziecka i tylko orzeczeniem sądu.
(6) Dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej ma prawo do opieki i pomocy Państwa.
(7) Stałe zatrudnianie dzieci niżej lat 16 jest zakazane.

Art. 27
(1) Praca jest podstawą rozwoju i potęgi Rzeczypospolitej.
(2) Państwo roztacza opiekę nad pracą i sprawuje nadzór nad jej warunkami.

Art. 28
(1) Rzeczpospolita Polska uznaje wszelką własność, czy to osobistą poszczególnych obywateli, czy to zbiorową związków obywateli, instytucji, ciał samorządowych i wreszcie samego Państwa, jako jedną z najważniejszych podstaw ustroju społecznego i porządku prawnego, oraz poręcza wszystkim mieszkańcom, instytucjom i społecznościom ochronę ich mienia, a dopuszcza tylko w wypadkach, ustawą przewidzianych, zniesienie lub ograniczenie własności, czy to osobistej, czy to zbiorowej, ze względów wyższej użyteczności, za odszkodowaniem.
(2) Tylko ustawa może postanowić, jakie dobra i w jakim zakresie, ze względu na pożytek ogółu, mają stanowić wyłącznie własność Państwa, oraz o ile prawa obywateli i ich prawnie uznanych związków do swobodnego użytkowania ziemi, wód, minerałów i innych skarbów przyrody – mogą, ze względów publicznych, doznać ograniczenia.
(3) Ziemia, jako jeden z najważniejszych czynników bytu Narodu i Państwa, nie może być przedmiotem nieograniczonego obrotu. Ustawy określą przysługujące Państwu prawo przymusowego wykupu ziemi, oraz regulowania obrotu ziemią, przy uwzględnieniu zasady, że ustrój rolny Rzeczypospolitej Polskiej ma się opierać na gospodarstwach rolnych, zdolnych do prawidłowej wytwórczości i stanowiących osobistą lub rodzinną własność.

 

II. Prezydent Rzeczypospolitej

Art. 29
Prezydent Rzeczypospolitej, jako czynnik nadrzędny w Państwie, harmonizuje działania naczelnych organów państwowych.

Art. 30
Prezydent Rzeczypospolitej:
   a) mianuje według swego uznania Prezesa Rady Ministrów, a na jego wniosek mianuje Ministrów;
   b) jest Zwierzchnikiem Sił Zbrojnych;
   c) reprezentuje Państwo na zewnątrz, przyjmuje przedstawicieli państw obcych i wysyła przedstawicieli Państwa Polskiego;
   d) stanowi o wojnie i pokoju;
   e) zawiera i ratyfikuje umowy z innymi państwami;
   f) obsadza urzędy państwowe, Jemu zastrzeżone.

Art. 31
(1) Prezydent Rzeczypospolitej korzysta z uprawnień osobistych stanowiących Jego prerogatywy.
(2) Do prerogatyw tych należy:
   a) wyznaczenie na czas wojny następcy Prezydenta Rzeczypospolitej;
   b) mianowanie i odwoływanie Prezesa Rady Ministrów, Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego i Pierwszego Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego; Prezesa Najwyższej Izby Kontroli;
  c) mianowanie i zwalnianie Naczelnego Wodza i Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych;
  d) powoływanie sędziów Trybunału Stanu;
  e) powoływanie senatorów piastujących mandat z wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej;
  f) mianowanie i zwalnianie Szefa i urzędników Kancelarii Cywilnej;
 g) oddawanie członków Rządu pod sąd Trybunału Stanu;
 h) stosowanie prawa łaski.

Art. 32
(1) Akty urzędowe Prezydenta Rzeczypospolitej wymagają do swej ważności podpisu Prezesa Rady Ministrów i właściwego Ministra.
(2) Akty urzędowe, wypływające z prerogatyw Prezydenta Rzeczypospolitej, nie wymagają kontrasygnaty.

Art. 33
(1) Prezydent Rzeczypospolitej za swe akty urzędowe nie jest odpowiedzialny.
(2) Prezydent Rzeczypospolitej, w trakcie sprawowania urzędu, może być pociągnięty do odpowiedzialności tylko za pogwałcenie Konstytucji, zdradę, zbrodnię lub przekupstwo i tylko przez obie Izby Ustawodawcze na wspólnym posiedzeniu uchwałą, powziętą większością 3/5 głosów, przy obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów i senatorów.
(3) Sprawę rozpatruje i wyrok wydaje Trybunał Stanu.
(4) Z chwilą postawienia w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu – Prezydent Rzeczypospolitej jest zawieszony w urzędowaniu.

Art. 34
(1) Prezydent Rzeczypospolitej jest wybierany przez Naród (obywateli) w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i w głosowaniu tajnym.
(2) Prawo wybierania Prezydenta Rzeczypospolitej ma każdy obywatel mający prawo wybierania do Sejmu.
(3) Wybory Prezydenta Rzeczypospolitej zarządza Marszałek Senatu w 150 dniu przed upływem kadencji na jeden dzień wolny od pracy przypadający nie wcześniej niż na 45 dni a nie później niż na 30 dni przed upływem kadencji.
(4) Prezydent Rzeczypospolitej jest wybierany na pięcioletnią kadencję i może być ponownie wybrany tylko raz. Okres urzędowania liczy się od dnia objęcia urzędu.
(5) Na Prezydenta Rzeczypospolitej może być wybrany tylko obywatel polski, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 35 lat, korzysta z pełni praw wyborczych do Sejmu i zamieszkuje nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej 10 lat. Kandydata zgłasza co najmniej 75 000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu.
(6) Na Prezydenta Rzeczypospolitej wybrany zostaje kandydat, który otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. Jeżeli żaden z kandydatów nie uzyska wymaganej większości, czternastego dnia po pierwszym głosowaniu przeprowadza się ponowne głosowanie.
(7) W ponownym głosowaniu wyboru dokonuje się spośród dwóch kandydatów, którzy w pierwszym głosowaniu otrzymali kolejno największą liczbę głosów. Jeżeli którykolwiek z tych dwóch kandydatów wycofa zgodę na kandydowanie, utraci prawo wyborcze lub umrze, w jego miejsce do wyborów w ponownym głosowaniu dopuszcza się kandydata, który otrzymał kolejno największą liczbę głosów w pierwszym głosowaniu. W takim przypadku datę ponownego głosowania odracza się o dalszych 14 dni.
(8) Na Prezydenta Rzeczypospolitej wybrany zostaje kandydat, który w ponownym głosowaniu otrzymał więcej głosów.
(9) Ważność wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej stwierdza Sąd Najwyższy.

Art. 35
(1) Prezydent Rzeczypospolitej składa przed objęciem urzędu przysięgę treści następującej: "Świadom odpowiedzialności wobec Boga i historii za losy Państwa, przysięgam Panu Bogu Wszechmogącemu, w Trójcy Świętej Jedynemu, na urzędzie Prezydenta Rzeczypospolitej: praw zwierzchnich Państwa bronić, jego godności strzec, ustawę konstytucyjną stosować, względem wszystkich obywateli równą kierować się sprawiedliwością, zło i niebezpieczeństwo od Państwa odwracać, a troskę o jego dobro za naczelny poczytywać sobie obowiązek. Tak mi dopomóż Bóg i Święta Syna Jego Męka. Amen."
(2) Akt złożenia przysięgi stwierdzają podpisem: nowo obrany Prezydent Rzeczypospolitej oraz osoby urzędowe, obecne przy zaprzysiężeniu.

Art. 36
(1) Jeżeli przed upływem pięcioletniego okresu urzędowania nastąpi zgon Prezydenta Rzeczypospolitej albo Prezydent zrzeknie się urzędu – Marszałek Senatu nie później niż w czternastym dniu od opróżnienia urzędu  zarządzi wybory Prezydenta Rzeczypospolitej oraz wyznaczy termin wyborów na jeden dzień wolny od pracy przypadający nie wcześniej niż w 45 dniu ale nie później niż w 60 dniu od daty zarządzenia wyborów.
(2) W takim przypadku liczbę obywateli zgłaszających kandydata na Prezydenta obniża się do 50 000.

Art. 37
(1) Jeżeli Prezydent Rzeczypospolitej nie może czasowo sprawować urzędu to do czasu ustania przyczyny niemożności tymczasowo obowiązki Prezydenta przejmuje Marszałek Senatu, jednakże tylko w takim zakresie aby zapewnić sprawne funkcjonowanie Państwa i jego bezpieczeństwo. W miarę możliwości Marszałek Senatu będzie konsultował z Prezydentem Rzeczypospolitej wszystkie swoje decyzje.
(2) Jeżeli przyczyna uniemożliwiająca Prezydentowi Rzeczypospolitej sprawowanie urzędu trwa ponad 190 dni, Marszałek Senatu niezwłocznie przeprowadzi procedurę z ustępu 3.
(3) Jeżeli Prezydent Rzeczypospolitej nie może trwale sprawować urzędu, Marszałek Senatu zwoła połączone Izby Ustawodawcze celem rozstrzygnięcia, czy Urząd Prezydenta Rzeczypospolitej należy uznać za opróżniony.
(4) Uchwała uznająca urząd za opróżniony, zapada większością 3/5 ustawowej liczby członków Izb Połączonych (Zgromadzenia Narodowego).
(5) W wypadku powzięcia powyższej uchwały, Marszałek Senatu przeprowadzi procedurę wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej zawartą w art. 36.

Art. 38
(1) W czasie, gdy urząd Prezydenta Rzeczypospolitej jest opróżniony, funkcje Prezydenta sprawuje zastępczo Marszałek Senatu, korzysta on wówczas ze wszystkich uprawnień z urzędem Prezydenta Rzeczypospolitej związanych.
(2) Jeżeli Marszałek Senatu nie może sprawować zastępczo funkcji Prezydenta, obowiązek ten przejmuje Marszałek Sejmu. Jeżeli Marszałek Sejmu także nie może sprawować zastępczo funkcji Prezydenta obowiązek ten przejmuje urzędnik Kancelarii Cywilnej najstarszy pełnioną funkcją.

Art. 39
(1) W razie wojny okres urzędowania Prezydenta Rzeczypospolitej przedłuża się do upływu trzech miesięcy od zawarcia pokoju; Prezydent Rzeczypospolitej osobnym aktem, ogłoszonym w gazecie rządowej, wyznaczy wówczas swego następcę na wypadek opróżnienia się urzędu przed zawarciem pokoju.
(2) W razie objęcia przez następcę urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej, okres jego urzędowania trwa do upływu trzech miesięcy od zawarcia pokoju.

 

III. Rząd

Art. 40
(1) Rząd kieruje sprawami Państwa, niezastrzeżonymi innym organom władzy.
(2) Rząd składa się z Prezesa Rady Ministrów i Ministrów.
(3) Prezes Rady Ministrów reprezentuje Rząd, kieruje jego pracami oraz ustala ogólne zasady polityki państwowej.
(4) Ministrowie kierują poszczególnymi działami administracji państwowej albo spełniają poruczone im zadania szczególne.
(5) Organizację Rządu, a w szczególności zakres działania Prezesa Rady Ministrów, Rady Ministrów i Ministrów – określi dekret Prezydenta Rzeczypospolitej.

Art. 41
Ministrowie dla rozstrzygania spraw wymagających uchwały wszystkich członków Rządu tworzą Radę Ministrów pod przewodnictwem Prezesa Rady Ministrów.

Art. 42
(1) Prezes Rady Ministrów, Rada Ministrów i Ministrowie mają prawo wydawać rozporządzenia celem wykonania aktów ustawodawczych i z powołaniem się na nie.
(2) Rozporządzenia te nie mogą stać w sprzeczności z aktami ustawodawczymi i będą ogłaszane w Dzienniku Ustaw.

Art. 43
(1) Prezes Rady Ministrów i Ministrowie są odpowiedzialni politycznie przed Prezydentem Rzeczypospolitej i mogą być przez Niego w każdym czasie odwołani.
(2) Powód odwołania musi być natychmiast po odwołaniu podany do wiadomości publicznej.

Art. 44
(1) Sejm, w wykonaniu prawa kontroli parlamentarnej nad działalnością Rządu, może zażądać ustąpienia Rządu lub Ministra.
(2) Wniosek taki może być zgłoszony tylko podczas sesji zwyczajnej, a głosowanie nad nim nie może się odbyć na posiedzeniu, podczas którego został zgłoszony.
(3) Jeżeli za wnioskiem wypowie się Sejm zwykłą większością głosów, a Prezydent Rzeczypospolitej w ciągu trzech dni nie odwoła Rządu lub Ministra, wniosek będzie rozpatrzony przez Senat na najbliższym posiedzeniu.
(4) Jeżeli Senat wypowie się większością 2/3 głosów, przy obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów, za wnioskiem, uchwalonym przez Sejm, Prezydent Rzeczypospolitej odwoła Rząd lub Ministra.

Art. 45
(1) Niezależnie od odpowiedzialności politycznej przed Prezydentem Rzeczypospolitej i parlamentarnej przed Sejmem, Prezes Rady Ministrów i Ministrowie ponoszą odpowiedzialność konstytucyjną przed Trybunałem Stanu za umyślne naruszenie Konstytucji lub innego aktu ustawodawczego, dokonane w związku z urzędowaniem.
(2) Prawo pociągania Prezesa Rady Ministrów lub Ministra do odpowiedzialności konstytucyjnej służy Prezydentowi Rzeczypospolitej, a także Sejmowi i Senatowi w Izbach Połączonych.
(3) Uchwała Izb Połączonych, oddająca Prezesa Rady Ministrów lub Ministra pod sąd Trybunału Stanu, zapada większością 3/5 głosów przy obecności co najmniej połowy ustawowej liczby członków Izb Połączonych.

 

IV. Sejm

Art. 46
(1) Sejm sprawuje funkcje ustawodawcze i kontrolę nad działalnością Rządu, rozpatruje projekty ustaw uchwalone przez Senat; nadto do Sejmu należy ustalanie budżetu i nakładanie ciężarów na obywateli.
(2) Kontrola nad działalnością Rządu wyraża się w prawie Sejmu:
a) żądania ustąpienia Rządu lub Ministra;
b) pociągania wespół z Senatem Prezesa Rady Ministrów lub Ministra do odpowiedzialności konstytucyjnej;
c) interpelowania Rządu;
d) zatwierdzania corocznie zamknięć rachunków państwowych i udzielania Rządowi
absolutorium;
e) udziału w wykonywaniu kontroli nad długami Państwa.
(3) Funkcje rządzenia Państwem nie należą do Sejmu.

Art. 47
(1) Sejm składa się z posłów, wybranych w głosowaniu powszechnym, tajnym, równym i bezpośrednim.
(2) Kadencja Sejmu trwa lat cztery, licząc od pierwszego dnia, pierwszego posiedzenia.
(3) Wybory zarządza Prezydent Rzeczypospolitej w 120 dniu przed końcem kadencji Sejmu na jeden dzień wolny od pracy przypadający nie wcześniej niż na 45 dni a nie później niż na 30 dni przed upływem kadencji.

Art. 48
(1) Prawo wybierania do Sejmu ma każdy obywatel, który przed dniem zarządzenia wyborów ukończył lat 21 oraz korzysta w pełni z praw cywilnych i obywatelskich.
(2) Prawo wybieralności ma każdy obywatel, mający prawo wybierania.

Art. 49
(1) Powiat jest okręgiem wyborczym.
(2) Liczbę mandatów poselskich dla danego okręgu wyborczego oblicza się w sposób następujący: do 127 499 uprawnionych – 1 mandat, za każde  kolejne rozpoczęte 85 000  dodaje się 1 mandat.
(3) Ustalenie liczby uprawnionych do głosowania następuje w każdej gminie w pierwszy poniedziałek następujący po dniu zarządzenia terminu wyborów do Sejmu. Lista wyborców udostępniana jest najpóźniej następnego dnia od godziny 10:00.
(4) Każdy uprawniony do głosowania, zamieszkujący w danej gminie na stałe, nie ujęty na liście wyborców może się do niej dopisać najpóźniej do godziny 18:00 w najbliższy piątek.
(5) Jeśli wymienione w ustępach 3 i 4, poniedziałek i/lub piątek są dniami ustawowo wolnymi od pracy, terminy, o których mowa w tych punktach, przesuwa się (do przodu) na najbliższe dni nie będące dniami ustawowo wolnymi od pracy.

Art. 50
(1) Na okręg wyborczy nie może przypadać więcej niż 4 mandaty poselskie.
(2) Jeśli po obliczeniu liczby mandatów poselskich zgodnie ze wzorem z Art.48 ust.(2) na dany powiat przypada więcej niż 4 mandaty poselskie, następuje podział na mniejsze okręgi wyborcze tak aby warunek z punktu (1) został spełniony.
(3) Podziału dokonuje się uwzględniając granice gmin, dzielnic, osiedli oraz więzy występujące pomiędzy tymi wspólnotami.
(4) Ustalenia granic okręgów wyborczych, o których mowa w ustępie (2), dokonuje Premier uwzględniając zdanie mieszkańców. W sprawach spornych rozstrzyga Sąd Najwyższy.

Art. 51
(1) Mieszkańcy powiatu, w którym liczba mandatów poselskich jest większa niż 1, mają prawo do podziału swojego okręgu wyborczego na okręgi jednomandatowe, jak i powrotu do okręgu wielomandatowego, w dowolnej chwili. Decyzję taką podejmuje się w referendum gminnym, w gminach składowych powiatu.
(2) Decyzja z ustępu (1) dotyczy tych wyborów, do których pozostało więcej niż 365 dni.
(3) Premier ma prawo współdecydować o wyznaczaniu terytorium okręgów jednomandatowych z ustępu (1). W sprawach spornych decyduje Sąd Najwyższy.

Art. 52
(1) W okręgach wielomandatowych mandaty poselskie są obejmowane kolejno według największej liczby zdobytych głosów.
(2) W przypadku zdobycia tej samej liczby głosów przez kandydatów i braku wolnego mandatu dla co najmniej jednego z nich przeprowadza się w ciągu siedmiu dni powtórne głosowanie wybierając spośród kandydatów o tej samej liczbie głosów.

Art. 53
(1) Kandydata na posła zgłasza co najmniej 800 uprawnionych do głosowania mieszkańców danego powiatu lub jeśli powiat jest podzielony na mniejsze okręgi wyborcze 800 uprawnionych do głosowania mieszkańców danego okręgu wyborczego.
(1 wersja 2) Kandydat na posła musi uzyskać poparcie co najmniej 800 uprawnionych do głosowania mieszkańców danego powiatu lub jeśli powiat jest podzielony na mniejsze okręgi wyborcze 800 uprawnionych do głosowania mieszkańców danego okręgu wyborczego.
(2) Kandydat/a na posła rejestruje się nie później niż w 30 dniu przed dniem wyborów (głosowania) do godziny 18:00.
(3) Poparcie/zgłoszenie z ustępu (1) musi być wyrażone na piśmie i zawierać co najmniej: nr PESEL, pierwsze Imię, Nazwisko, datę urodzenia, miejscowość stałego pobytu.
(4) Podpisy poparcia/zgłoszenia można zbierać od dnia wyznaczenia terminu wyborów.

Art. 54
(1) Głosowanie odbywa się od godziny 8:00 do 22:00.
(2) Cisza wyborcza trwa od godziny 6:00 do godziny 22:00 w dniu wyborów.
(3) Ordynacja wyborcza do Sejmu unormuje postępowanie wyborcze tudzież oznaczy kategorie osób pozbawionych praw wybierania i wybieralności z braku dostatecznych przymiotów moralnych lub umysłowych.

Art. 55
(1) Sejm wybiera ze swego grona Marszałka na okres kadencji.
(2) Do czasu nowego wyboru Marszałka w nowej kadencji Sejmu poprzedni pozostaje na stanowisku.
(3) Sejm nie może pracować bez obranego Marszałka.
(4) Jeżeli stanowisko Marszałka Sejmu zostaje opróżnione, a wybór nowego przedłuża się ponad 14 dni, Prezydent Rzeczypospolitej wyznacza Marszałka Sejmu, spośród posłów, na okres kadencji, wg swojego uznania.
(5) Marszałek Sejmu może wyznaczyć swoich zastępców do prowadzenia regulaminowych prac Sejmu. Kandydatów musi zaakceptować Sejm zwykłą większością głosów.

Art. 56
(1) Sejm proceduje według uchwalonego przez siebie regulaminu.
(2) Regulamin Sejmu nie wymaga podpisu Prezydenta.

Art. 57
(1) Sejm będzie zwołany przez Marszałka na pierwsze posiedzenie w nowej kadencji nie później niż trzydziestego dnia po dniu wyborów do Sejmu.
(2) Sesja zwyczajna Sejmu będzie otwarta corocznie najpóźniej w październiku i nie może być zamknięta przed upływem czterech miesięcy, chyba że budżet będzie uchwalony w terminie wcześniejszym.
(3) Sesja zwyczajna może być odroczona na dni czternaście.
(4) Odroczenie na okres dłuższy lub ponowienie odroczenia wymaga zgody obu Izb Ustawodawczych.
(5) Okres przerwy, spowodowanej odroczeniem sesji, nie wlicza się do biegu terminów, przepisanych Konstytucją dla czynności Sejmu.
(6) Marszałek Sejmu może zastosować środki przymusu w celu doprowadzenia posła(posłów) na posiedzenie, oraz zastosować wobec nich kary pieniężne.

Art. 58
(1) Prezydent Rzeczypospolitej według swego uznania może w każdym czasie zarządzić otwarcie sesji nadzwyczajnej Sejmu, a uczyni to w ciągu dni 14 na wniosek co najmniej 1/4  ustawowej liczby posłów.
(2) Podczas sesji nadzwyczajnej przedmiotem obrad Sejmu mogą być wyłącznie sprawy, wymienione w zarządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej albo we wniosku o otwarcie takiej sesji, zgłoszonym przez posłów, oraz sprawy, których załatwienia na najbliższej sesji wymagają ustawy lub regulaminy, albo które Prezydent Rzeczypospolitej na wniosek Prezesa Rady Ministrów lub Marszałka Sejmu uzna za nagłe.

Art. 59
Uchwały sejmu zapadają zwykłą większością głosów przy obecności co najmniej 1/2 ustawowej liczby posłów, jeżeli Konstytucja inaczej nie stanowi.

Art. 60
(1) Posiedzenia Sejmu są jawne.
(2) Sejm może uchwalić tajność obrad tylko ze względu na bezpieczeństwo Państwa.
(3) Protokół i stenogram oraz nagranie audio-wideo, wydawane z polecenia Marszałka, są wyłącznym stwierdzeniem przebiegu obrad Sejmu.
(4) Nikogo nie można pociągać do odpowiedzialności za ogłaszanie i rozpowszechnianie sprawozdań z jawnych obrad Sejmu, jeżeli odtwarzają one w pełni i ściśle przebieg tych obrad.
(5) Wspomniane w niniejszym artykule protokoły i stenogramy oraz nagrania audio-wideo publikuje się nie później niż 3 dnia po dniu obrad.
(6) Ustępy od 1 do 5 niniejszego artykułu stosuje się odpowiednio do wszelkich regulaminowych prac Sejmu (np. obrady w komisjach, podkomisjach itp.).

Art. 61
(1) Posłowie składają przed objęciem mandatu ślubowanie treści następującej: "Świadom obowiązku wierności wobec Państwa Polskiego, ślubuję uroczyście i zaręczam honorem, jako poseł na Sejm Rzeczypospolitej, w pracy na rzecz dobra Państwa nie ustawać, a troskę o jego godność, zwartość i moc za pierwsze mieć sobie przykazanie."
(2) Odmowa ślubowania lub ślubowanie z zastrzeżeniem równoznaczne jest z nieprzyjęciem mandatu.

Art. 62
Posłowie otrzymują diety i mają prawo do bezpłatnego korzystania z publicznych, zbiorowych środków komunikacji w granicach Państwa tylko wtedy gdy udają się na lub z sesji Sejmu.

Art. 63
(1) Posłowie korzystają tylko z takich rękojmi nietykalności, jakich wymaga ich uczestnictwo w pracach Sejmu.
(2) Za treść wygłoszonych w Sejmie przemówień lub zgłoszonych wniosków i interpelacji oraz za niewłaściwe zachowanie się podczas obrad – posłowie odpowiadają tylko przed Sejmem.
(3) Za treść wygłoszonych przemówień lub zgłoszonych wniosków poza Sejmem, a związanych z wykonywaniem mandatu posła, posłowie odpowiadają tylko przed Sejmem.
(4) Jednakże za wystąpienia sprzeczne z obowiązkiem wierności wobec Państwa Polskiego albo zawierające znamiona przestępstwa ściganego z urzędu – poseł może być uchwałą Sejmu na żądanie Marszałka Sejmu lub Ministra Sprawiedliwości oddany pod sąd Trybunału Stanu i orzeczeniem tego Trybunału pozbawiony mandatu poselskiego.
(5) Za naruszenie praw osoby trzeciej podczas obrad Sejmu poseł może być pociągnięty do odpowiedzialności sądowej tylko za zezwoleniem Sejmu.

Art. 64
(1) Posłowie odpowiadają za działalność nie związaną z uczestnictwem w pracach Sejmu na równi z innymi obywatelami.
(2) Jednakże karne postępowanie sądowe lub administracyjne a także postępowanie dyscyplinarne, wszczęte przeciw posłowi przed lub po uzyskaniu mandatu, należy na żądanie Sejmu zawiesić do wygaśnięcia mandatu.
(3) Przedawnienie nie biegnie w czasie zawieszenia postępowania karnego, administracyjnego lub dyscyplinarnego.
(4) Poseł, zatrzymany w czasie trwania sesji będzie na żądanie Marszałka Sejmu będzie niezwłocznie wypuszczony na wolność.

Art. 65
(1) Poseł nie może sprawować mandatu senatorskiego.
(2) Poseł przez cały czas trwania mandatu nie może być powoływany na jakiekolwiek urzędy państwowe.
(3) W okresie sprawowania państwowych funkcji urzędowych żadna osoba nie może być członkiem Sejmu.
(4) Posłowi nie wolno wykonywać czynności, nie dających się pogodzić ze sprawowaniem mandatu, pod skutkami określonymi w ustawie.

Art. 66
(1) Posłowi nie wolno na swoje, ani na obce imię, ani też w imieniu przedsiębiorstw, spółek lub towarzystw na zysk obliczonych, nabywać dóbr państwowych ani uzyskiwać ich dzierżaw, podejmować się dostaw i robót rządowych, ani otrzymywać od Rządu koncesji lub innych korzyści osobistych.
(2) Za naruszenie powyższych zakazów poseł będzie na żądanie Marszałka Sejmu lub Prezesa Najwyższej Izby Kontroli oddany pod sąd Trybunału Stanu i orzeczeniem tego trybunału pozbawiony mandatu poselskiego i korzyści osobistych, od Rządu otrzymanych.
(3) Marszałek Sejmu może na podstawie uchwały Komisji Regulaminowej, powziętej większością 3/5 głosów, udzielić posłowi w poszczególnym przypadku zezwolenia na wejście z Rządem w stosunek prawny, jeżeli stosunek ten nie jest sprzeczny z dobrymi obyczajami. Zezwolenie takie musi natychmiast być podane do wiadomości publicznej, a Prezydentowi RP przysługuje prawo unieważnienia (wraz z uzasadnieniem) w ciągu dni 8 takiego zezwolenia.

Art. 67
(1) Prezes Rady Ministrów, Ministrowie i delegowani przez nich urzędnicy mają prawo brać udział w posiedzeniach Sejmu i przemawiać poza kolejnością mówców.
(2) Prezes Rady Ministrów, Ministrowie i delegowani przez nich urzędnicy mają obowiązek udzielania informacji i odpowiedzi w sprawach bieżących na każdym posiedzeniu Sejmu.
(3) Posłowie mogą zwracać się do Prezesa Rady Ministrów i Ministrów z interpelacjami w sprawach, dotyczących ich zakresu działania, w sposób określony regulaminem Sejmu.
(4) Prezes Rady Ministrów lub interpelowany Minister obowiązany jest udzielić odpowiedzi w ciągu 14 dni.

 

V. Senat

Art. 68
(1) Senat sprawuje funkcje ustawodawcze i rozpatruje projekty ustaw uchwalone przez Sejm; nadto do Senatu należy kontrola nad działalnością Kancelarii Cywilnej Prezydenta RP i Sił Zbrojnych RP oraz Służb Specjalnych.
(2) Senat na równi z Sejmem, choć bez prawa początkowania, bierze udział w rozstrzyganiu następujących spraw:
a) o wniosku żądającym ustąpienie Rządu lub Ministra;
b) o ustawach zwróconych Izbom Ustawodawczym przez Prezydenta Rzeczypospolitej do ponownego rozpatrzenia;
c) o zmianie Konstytucji;
d) o uchyleniu zarządzeń, wprowadzających stan wyjątkowy;
e) nakładania ciężarów na obywateli.
f) funkcjonowaniem i prawach dotyczących Samorządu Terytorialnego.
(3) Funkcje rządzenia Państwem nie należą do Senatu.

Art. 69
(1) Senat składa się z senatorów, powołanych w 1/3 przez Prezydenta Rzeczypospolitej, a w 2/3 w głosowaniu powszechnym, tajnym, równym i bezpośrednim.
(2) Kadencja Senatu rozpoczyna się i kończy jednocześnie z kadencją Sejmu.
(2 wersja 2) Kadencja Senatu rozpoczyna się i kończy wraz z kadencją Prezydenta RP.

Art. 70
(1) Prawo wybierania do Senatu ma każdy obywatel, który przed dniem zarządzenia wyborów ukończył lat 21 oraz korzysta w pełni z praw cywilnych i obywatelskich.
(2) Prawo wybieralności ma każdy obywatel zamieszkujący na stałe okręg wyborczy, z którego kandyduje oraz przed dniem zarządzenia wyborów ukończył lat 30.

Art. 71
(1) Województwo jest okręgiem wyborczym.
(2) Na każde województwo przypadają cztery mandaty senatorskie.

Art. 72
(1) Mieszkańcy województwa mają prawo do podziału swojego okręgu wyborczego na okręgi jednomandatowe, jak i powrotu do okręgu wielomandatowego, w dowolnej chwili. Decyzję taką podejmuje się w referendum gminnym, w gminach składowych województwa.
(2) Decyzja z punktu (1) dotyczy tych wyborów, do których pozostało więcej niż 365 dni.
(3) Premier ma prawo współdecydować o wyznaczaniu terytorium okręgów jednomandatowych z punktu (1). W sprawach spornych decyduje Sąd Najwyższy.
(4) Podziału dokonuje się uwzględniając granice powiatów.

Art. 73
Artykuły dotyczące wyborów do Sejmu od 52 do 54 stosuje się odpowiednio z tym że kandydata na Senatora zgłasza/(wersja 2 kandydat musi uzyskać) poparcie co najmniej 8000 uprawnionych do głosowania mieszkańców.

Art. 74
Artykuł 47.(3) (jeśli kadencja rozpoczyna się i kończy z kadencją Sejmu) oraz artykuły 48-67, dotyczące Sejmu, stosuje się odpowiednio do Senatu.