Komunikat NBP

W związku z licznymi pytaniami dotyczącymi możliwości zakupu polskich obligacji skarbowych na rynku wtórnym przez polski bank centralny, Narodowy Bank Polski informuje o następujących uwarunkowaniach:

„Ustawa budżetowa nie może przewidywać pokrywania deficytu budżetowego przez zaciąganie zobowiązania w centralnym banku państwa” – stanowi artykuł 220 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Konstytucja nie wyklucza jednak bezpośrednio skupowania przez bank centralny rządowych papierów dłużnych na rynku wtórnym. Zadania NBP są szczegółowo określone w artykule 3 ustawy o NBP, gdzie nie ma bezpośredniego umocowania do tego typu operacji.

Pośrednio, możliwość zakupu obligacji na rynku wtórnym przez bank centralny, można byłoby wiązać z zapisem artykułu 3 ustęp 6a Ustawy o NBP – stanowiącego – że do zadań NBP należy „działanie na rzecz stabilności krajowego systemu finansowego”. Oznacza to, że zakup obligacji na rynku wtórnym przez NBP mógłby mieć miejsce jedynie w wyjątkowych sytuacjach głębokiego kryzysu, gdy stabilność krajowego systemu finansowego byłaby zagrożona.

Obecne uwarunkowania makroekonomiczne i sytuacja finansowa Polski, czego potwierdzeniem są relatywnie niskie rentowności polskich obligacji skarbowych i umiarkowane ceny CDS, wskazują, że stabilność sektora finansowego nie jest zagrożona przez sytuację finansów publicznych. Dodatkowo, wyniki stress testów dla polskiego sektora bankowego opublikowane
w grudniowym „Raporcie o stabilności systemu finansowego” pokazują, że nawet głęboka recesja połączona ze znacznym osłabieniem kursu walutowego nie wymaga istotnego zwiększenia funduszy własnych polskich banków.

W opinii NBP jakiekolwiek publiczne spekulacje na temat ewentualnego spadku cen polskich obligacji i konieczności interwencji w tym zakresie przez bank centralny mogą prowadzić do niepożądanej percepcji tej informacji przez rynki finansowe. W negatywnym scenariuszu mogłyby to wywołać niepewność skutkującą wzrostem zmienności cen obligacji i kursu walutowego.

Doświadczenia ostatniego okresu wykazały, że NBP trafnie ocenia sytuację w zakresie stabilności finansowej i właściwie dobiera narzędzia. Rada Polityki Pieniężnej w „Założeniach polityki pieniężnej na rok 2012” uwzględniła instrumenty, które mogą zostać użyte w przypadku gwałtownych, negatywnych zmian na rynkach finansowych. Koncentrują się one na zapewnieniu stosownej płynności tworząc ramy dla stabilności finansowej. Rada nie wymieniła wśród nich bezpośredniego skupu obligacji na rynku wtórnym.

Na mocy ustawy podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen i temu zadaniu musi być podporządkowana polityka pieniężna. Niezależny bank centralny wspiera politykę gospodarczą rządu, ale nie może go zastępować szczególnie w kwestiach związanych z zarządzaniem długiem publicznym. Rentowności polskich obligacji są funkcją oceny gospodarczej kraju przez rynki finansowe, w szczególności stanu finansów publicznych. Zgodnie
z ustawowym obowiązkiem ocenę w tym zakresie NBP przedstawił w opinii do projektu ustawy budżetowej na rok 2012.

NBP