Komisję Europejską nie interesuje Artykuł 212 kodeksu karnego

12 września wystosowałem do Komisji Europejskiej interpelację w sprawie artykułu 212 polskiego kodeksu karnego, który przywiduje karę grzywny lub więzienia za zniesławienie.

 Oto treść zapytania oraz odpowiedź Komisji:

Kwestia odpowiedzialności karnej za zniesławienie w świetle art. 212 polskiego kodeksu karnego

Według raportu dotyczącego kwestii praw człowieka na świecie, opublikowanego przez amerykański Departament Stanu, Polska ogranicza wolność słowa poprzez utrzymywanie w kodeksie karnym przepisów pozwalających karać za zniesławienie lub pomawianie osób publicznych. Artykuł 212 polskiego kodeksu karnego przewiduje za zniesławienie (osoby, grupy osób, instytucji, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej) karę grzywny albo karę ograniczenia wolności. Natomiast, jeżeli sprawca dopuszcza się zniesławienia za pomocą środków masowego komunikowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. W Polsce na podstawie art. 212 skazano w latach 2002-2008 prawie tysiąc osób, a około 30% z nich otrzymało karę ograniczenia lub pozbawienia wolności.

W opinii wielu specjalistów utrzymywanie kary więzienia za zniesławienie jest niezgodne z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu (Polska regularnie przegrywa w Trybunale sprawy związane z wymierzeniem sankcji karnej za zniesławienie). O konieczności wykreślenia artykułu 212 z kodeksu karnego przypominała Ministrowi Sprawiedliwości RP specjalna przedstawicielka OBWE ds. wolności mediów Dunja Mitrovic. Jej zdaniem utrzymywanie przez Polskę przestępstwa zniesławienia podważa jej wiarygodność na arenie międzynarodowej. Wskazuje również, że „wolność wypowiedzi i swobodny przepływ informacji są podstawowymi wartościami OBWE i obejmują prawo dziennikarzy do krytyki, aby ujawniać błędy i nadużycia władzy”.

Powyższe informacje jasno wskazują, że przepisy karne w Polsce zdecydowanie ograniczają wolności obywatelskie określone w Karcie Praw Podstawowych (w szczególności chodzi o art. 11. „Wolność wypowiedzi i informacji”) zarówno osobom fizycznym, jak i w szczególności dziennikarzom, którym za zniesławienie grożą poważne sankcje – z pozbawieniem wolności włącznie.

W związku z powyższym zwracam się z zapytaniem, jakie jest stanowisko Komisji dotyczące art. 212 polskiego kodeksu karnego oraz czy Komisja zamierza podjąć interwencję w tej sprawie u polskiego rządu?

Odpowied udzielona przez Komisarz Reding:
Wolność wypowiedzi stanowi jeden z podstawowych fundamentów społeczeństw demokratycznych i jest zapisana w art. 11 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. Wolność prasy i pluralizm mediów mają w związku z tym szczególne znaczenie, zostały one wyraźnie wymienione w art. 11 ust. 2 Karty.

Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej stosuje się w państwach członkowskich jedynie w przypadkach, gdy państwa te wprowadzają w życie przepisy prawa Unii Europejskiej. Państwo członkowskie, o którym mowa, nie podjęło działań w ramach wdrażania prawa Unii w kwestii poruszonej przez Szanownego Pana Posła.

Jeśli państwa członkowskie prowadzą działania niezwiązane z wdrażaniem prawa Unii, zapewnienie wypełniania ich zobowiązań odnośnie do praw podstawowych, wynikających zarówno z umów międzynarodowych, jak i ustawodawstwa krajowego, leży w gestii organów krajowych.

Ta odpowiedź jest głęboko niesatysfakcjonująca. Po raz kolejny okazało się, że Komisarz Reding chce interweniować tylko w tych sprawach, które są dla niej politycznie korzystne, natomiat uchyla się od zajmowania sprawami ważnymi dla 38 milionów Polaków.

Pozostawanie w mocy art. 212 uderza w mojej opinii w podstawy demokracji i wolności w naszym kraju. Ale, jak widać, władz Unii Europejskiej to nie obchodzi, wolą zajmować się minimalnymi standardami wyszkolenia marynarzy (przegłosowane przedwczoraj na sesji plenarnej).