Profesor Bauman, jeden z najlepszych obecnie socjologów na świecie wypowiada się w ciekawym wywiadzie.
Pan wierzy, że istnieją „ukryte sprężyny losu”?
Istnieją wielkie procesy, które odbieramy jako zrządzenia czy wyroki losu, chociaż w istocie rzeczy są rezultatem czyjegoś mniej lub bardziej świadomego działania. Istnieją zdarzenia, które wydają się nieprzewidywalne i nieuniknione, a wynikają z ciągu ludzkich decyzji, z systemu powiązań, na które moglibyśmy mieć wpływ, gdybyśmy je umieli sobie uświadomić.
Jakieś wielkie spiski?
Raczej niejawne dążenia, które zawsze istniały, a dziś są szczególnie zagmatwane i trudne do przeniknięcia dlatego, że istnieje rzeczywista planetarna współzależność losów. To, co jak grom z jasnego nieba spada na robotnika pracującego w fabryce pod Leeds czy w Warszawie, może być skutkiem czegoś, co stało się w Singapurze albo w Nowym Jorku. Robotnik nie ma o tym pojęcia i nie ma na to najmniejszego wpływu. Co więcej – nie ma na to wpływu nawet Gordon Brown (brytyjski minister skarbu), francuski prezydent, niemiecki kanclerz ani polski premier.
To jeszcze nie ma wiele wspólnego z kłamstwem.
Ale współzależność globalna powoduje, że przyczyny naszego położenia wymykają się ludzkiej obserwacji. To tworzy niespotykaną w dziejach przestrzeń dla wielkiego kłamstwa i manipulacji. Kiedyś tyle miejsca na kłamstwa nie było, bo niebezpieczeństwa i sposoby obrony przed nimi pozostawały w oczywistym związku. Jak była zaraza, należało zamknąć drzwi przed obcymi. Jak była powódź, należało wejść na jakieś suche wzgórze. Dziś nie rozumiemy związków między niebezpieczeństwami a naszym działaniem. Dowiadujemy się o nich od mądrych ludzi, którzy piszą w gazetach. Zanieczyszczenie powietrza, przegrzanie planety, dziura ozonowa, źródła koniunktury, przyczyny terroryzmu, powody bezrobocia – to nie są zjawiska poznawalne naturalnymi zmysłami. Opowiadają nam o nich eksperci. Jeśli eksperci nam o nich nie powiedzą, nie wiemy, że wystawiamy się na niebezpieczeństwo. Co więcej – ponieważ w ocenie sytuacji musimy opierać się na zdaniu ekspertów i zwykły człowiek nie ma sposobu ich skontrolowania, można nas dowolnie okłamywać. Eksperci mogą nam wmawiać, że gazy cieplarniane niczemu nie szkodzą, że unilateralizm jest lepszy od budowania wspólnoty międzynarodowej, że istnieje jedyna słuszna droga dalszego rozwoju, że czekolada czy wódka przedłuża nasze życie albo wręcz przeciwnie.
I – pana zdaniem – nie ma żadnego sposobu, żeby to zweryfikować.
Nie ma! Każdy może nas okłamywać praktycznie bezkarnie. Kiedyś wiadomo było, że politycy kłamią, więc ludzie szukali prawdy u rozmaitych ekspertów, autorytetów, intelektualistów, mędrców. Dziś eksperci, intelektualiści i mędrcy coraz częściej kłamią równie bezkarnie i lekko jak kiedyś politycy. Więc kiedy słyszymy, że według ostatnich badań jakiś enzym, który jest w jakiejś jadalnej substancji, wydłuża lub skraca życie, to ludzie roztropni od razu pytają: „A kto finansował badania?”. Coraz bardziej powszechna staje się opinia, że jak badania zamówi korporacja producentów tytoniu, to okaże się, że papierosy są zdrowe. Pewnie nie ma już tezy tak absurdalnej, żeby się jej nie dało podeprzeć wynikami badań naukowych przeprowadzonych w uznanych ośrodkach.
Ale można ją za pomocą innych badań obalić.
Właśnie! Równie łatwo można obalić lub uzasadnić najsłuszniejszą i najgłupszą tezę! I co nam z tego przychodzi? Na hasło „kłamstwo” wpisane po polsku wyszukiwarka Google w ciągu dwóch dziesiątych sekundy znalazła mi przeszło 10 400 dokumentów. Co człowiek może z tym zrobić? A na hasło „bezpieczeństwo” dostałem niedawno adresy 17 mln dokumentów. Czy dzięki temu stałem się mądrzejszy? Paul Virilio pisze o „bombie informacyjnej”, która jego zdaniem jest groźniejsza dla przetrwania ludzkości niż bomba atomowa, bo uniemożliwia postrzeganie tego, co się dzieje.
I podejmowanie racjonalnych decyzji.
Już diagnoza staje się niemożliwa, a co dopiero racjonalne decyzje!
Zatem dziś pierwszym fundamentalnym kłamstwem jest teza, że umiemy kłamstwo odróżnić od prawdy?
Nie umiemy i to coraz bardziej. To jest wszechobecne, potężniejące metakłamstwo współczesnego racjonalnego myślenia.
Całość tego ciekawego wywiadu na:
http://www.polityka.pl/spoleczenstwo/niezbednikinteligenta/12166,1,jak-jestesmy-manipulowani.read
O wiele więcej w tych tematach mają do powiedzenia David Icke i Alex Jones. Jest spooro polskojęzycznych filmów na Youtube. Życzę wytrwałości i dociekliwości, !!!
Zyje dosc dlugo i staram sie myslec. W zyciu dzialam na wielu obszarach :-) Fizyka, sztuka inzynierska i logika - to podstawy myslenia racjonalnego. Ale równiez wiem sporo o duchowosci. Bo przed nia przyszlosc.