Jak wzmocnić układ odpornościowy?

Układ odpornościowy człowieka jest przystosowany do skutecznej walki z większością drobnoustrojów, które nieustannie atakują nasz organizm. Jednakże pełna sprawność osiągana jest dopiero około 18 roku życia, a na starość znacznie się obniża. Dzieci do lat 7 i ludzie starzy są więc szczególnie narażeni na infekcje, które mogą szybko przerodzić się w groźne choroby.

Mniej stresu

Pojęcie obniżonej odporności w potocznym rozumieniu oznacza podatność na zakażenia górnych dróg oddechowych. Nie wynika ona z prawdziwych niedoborów naszego układu odpornościowego, a jedynie z jego zmienionej reaktywności. Układ immunologiczny (odpornościowy, obronny) jest bardzo wrażliwy na zmiany zachodzące w całym organizmie, dlatego też każda dysfunkcja pozostałych narządów i tkanek ma wpływ na jego aktywność. Szczególnie ważne są powiązania z układami: hormonalnym i nerwowym. Stosunkowo niedawno powstała nawet odrębna specjalność medyczna, zwana neuroimmunoendokrynologią. Zajmuje się ona badaniem powiązań pomiędzy układem nerwowym, odpornościowym i hormonalnym. Okazuje się, że komórki układu nerwowego i hormonalnego mogą wydzielać substancje, które aktywują komórki układu odpornościowego. Znajduje to potwierdzenie w obserwacjach, czynionych od tysiącleci przez naturalną medycynę. I rzeczywiście, kiedy jesteśmy w dobrym nastroju, na przykład na urlopie, znacznie rzadziej chorujemy. A jesienno-zimowa melancholia, wywołana brakiem słońca, sprzyja nasileniu infekcji. Podobne przykłady można mnożyć w nieskończoność, wszystkie one wskazują, jak istotny dla naszej odporności jest czynnik emocjonalny. Stres jest wrogiem naszego zdrowia, gdyż niekorzystnie wpływa na czynność limfocytów, podstawowych komórek układu odpornościowego, co potwierdziły wyniki badań naukowych.

Pożyteczne bakterie

Oczywiście zły nastrój nie jest jedynym powodem obniżonej odporności. Dla właściwego funkcjonowania układu obronnego bardzo ważną rolę odgrywa prawidłowa flora przewodu pokarmowego. Miliony pożytecznych mikroorganizmów, zamieszkujących nasze jelita, czuwają nad właściwym trawieniem, chronią jelita przed uszkodzeniami i zmianami nowotworowymi, wytwarzają niezbędne witaminy. Ta armia pożytecznych bakterii stanowi czujny patrol, który ostrzega komórki układu odpornościowego o zbliżającym się niebezpieczeństwie. Zniszczenie tych bakterii prowadzi do dysbiozy, czyli kolonizacji jelit przez grzyby i inne szkodliwe mikroorganizmy]. Walka z tymi drobnoustrojami angażuje lokalnie siły naszego układu odpornościowego i w ten sposób zmniejsza jego rezerwy do odporu zakażeń na innych frontach. Jest to jeden z ważnych powodów obniżania się odporności u małych dzieci, u których układ obronny i tak nie jest jeszcze w pełni dojrzały. Zdarza się to niestety bardzo często, ponieważ prawidłową florę jelit cechuje duża wrażliwość na wszelkie niekorzystne zmiany środowiska. Ulega ona destrukcji pod wpływem większości powszechnie nadużywanych leków chemicznych, a zwłaszcza antybiotyków. Jest również wrażliwa na dodawane do żywności środki konserwujące, barwniki i tzw. wzmacniacze smaku. W leczeniu objawów obniżonej odporności należy więc koniecznie pamiętać o wzbogaceniu naszego organizmu w te pożyteczne bakterie. Można zażywać je w postaci kapsułek albo jogurtów. Zalecana dawka jogurtu, zawierającego żywe kultury bakterii, to około 1 litr na dobę dla osoby dorosłej.

Właściwe odżywianie Prawidłowy sposób żywienia, który zapewnia dowóz odpowiedniej ilości naturalnych witamin, soli mineralnych, tłuszczów, białek i węglowodanów jest najważniejszym elementem wzmacniania odporności. Zwłaszcza jadanie bez umiaru produktów o dużej zawartości dodatków chemicznych prowadzi do rozwoju wspomnianej dysbiozy i zwiększa podatność na infekcje. Zjawisko to występuje bardzo wyraźnie wśród dzieci w wieku przedszkolnym. W stosunku do swojej masy ciała, zjadają one nieprawdopodobnie duże ilości kupowanych w sklepach łakoci, które są kopalnią najrozmaitszych chemicznych dodatków. Powrót do racjonalnych zasad naturalnego żywienia wystarczy, żeby nasze dzieci przestały chorować. Nie jest to wcale takie trudne i pracochłonne. Na początek proponuję przywrócić do łask kompoty, zupy, płatki owsiane i kasze, zwłaszcza kaszę jaglaną. Proso, czyli kasza jaglana zawiera bardzo duże ilości łatwo przyswajalnego białka, soli mineralnych i witamin. Dawne „jagły” stanowiły niegdyś podstawę jadłospisu dla dzieci oraz ludzi chorych. W sanatoriach serwowano ją wszystkim rekonwalescentom. Dziś kasza jaglana dostępna jest w niewielu krajach Europy. W Polsce można ją kupić jedynie na targach i w sklepach ze zdrową żywnością. Posiada ona wysokie walory smakowe i odżywcze oraz nie powoduje uczuleń, mogą ją więc bezpiecznie zajadać dzieci uczulone na gluten.

Zasady leczenia

Jedynym sposobem wzmocnienia odporności jest leczenie naturalne. Obejmuje ono zalecenia dietetyczne, leki roślinne, homeopatyczne i probiotyki oraz rehabilitację ruchową dla dorosłych. Pierwsze efekty takiej łączonej terapii widoczne są po około miesiącu i nie można tego przyspieszyć. Należy przy tym pamiętać, że im bardziej zmienimy styl życia na zgodny ze zdrowym rozsądkiem i naturalną medycyną, tym szybciej uzyskamy oczekiwany efekt. Pamiętajmy więc o wysypianiu się, o spacerach na świeżym powietrzu, a także o pomaganiu innym, co pozwoli nam uwolnić się od nieprzyjemnych stresów.

Leki roślinne

Istnieje grupa leków roślinnych, które mają działanie immunomodulujące, co oznacza, że mają szczególnie korzystny wpływ na czynność naszego układu odpornościowego. Wśród nich nich największą popularnością cieszą się jeżówka purpurowa (Echinacea purpurea) i aloes. Mechanizm działania tych leków nie został jeszcze w pełni wyjaśniony, wiadomo jednak, że działają one stymulująco na aktywność limfocytów i zwiększają ich zdolności niszczenia chorobotwórczych drobnoustrojów. Aloes posiada dodatkowo właściwości ułatwiające wypróżnienia, jest więc szczególnie polecany przy zaparciach. Jeżówka znakomicie działa także w rozcieńczeniach homeopatycznych, co podnosi bezpieczeństwo jej długotrwałego stosowania u dzieci i jest wykorzystywane w recepturach złożonych leków homeopatycznych. Oba leki posiadają udokumentowaną badaniami klinicznymi skuteczność i są szeroko dostępne na naszym rynku. Zbliżone działanie immunomodulujące wykazują również pospolicie u nas występujące: pokrzywa, mniszek i lukrecja. Niestety, nie mają one tak bogatej dokumentacji klinicznej.

Warto wspomnieć, że sałatki i napary z mniszka i pokrzywy od lat są podstawowym składnikiem wiosennych kuracji wzmacniających.

Leki homeopatyczne

Rozcieńczenia homeopatyczne polecam przede wszystkim dzieciom, ze względu na bezpieczeństwo ich stosowania. Nie powodują one żadnych niekorzystnych objawów ubocznych i zażywane w postaci cukrowych kuleczek są wygodne w dawkowaniu oraz smaczne. Na zakończenie należy podkreślić, że nie istnieje żaden pojedynczy „cudowny” lek podnoszący odporność, który okaże się skuteczny bez zmiany trybu życia na bardziej racjonalny i zdrowy. Jeżeli nie chcemy chorować, musimy – przynajmniej częściowo – wyeliminować wspomniane wyżej przyczyny obniżenia naszej odporności.

Zapamiętaj!

• Nie ma innego sposobu wzmocnienia odporności, niż leczenie naturalne.
• Wśród wielu przyczyn obniżenia naszej odporności najważniejsze są: złe odżywianie,  stres,  nadużywanie leków i używek
• Powrót do racjonalnych zasad naturalnego żywienia wystarczy, żeby nasze dzieci przestały chorować.

dr Bożena Ryczkowska