Postanowienie sygnalizacyjne TK, sygn. akt S 2/06 do wyroku TK, sygn. akt K 32/04

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji uznał, że nie musi realizować postanowienia Trybunału Konstytucyjnego, gdyż byłoby to niewygodne dla resortu. Dlaczego władza stawia się ponad Konstytucją ?

Wytworzyła się w Polsce nowa tradycja, wedle której władze odkładają do szafy niewygodne wyroki Trybunału Konstytucyjnego nawet na kilka lat, a niektórych nie zamierzają w ogóle wyjmować. Taki los spotkał postanowienie sygnalizacyjne TK o sygnaturze akt S 2/06 do wyroku TK o sygnaturze akt K 32/04 – postanowienie bardzo ważne dla każdego Obywatela RP.

Jego wprowadzenie w życie nakładałoby na policję obowiązek  informowania z urzędu o podejmowanych wobec Obywateli czynnościach operacyjnych. i właśnie konieczność informowania stała się przyczyną, dla której MSWiA wstrzymało prace nad rzeczoną sygnalizacją. Los akt sygn. akt S 2/06 jest już przesądzony. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji zablokował prace nad nowelizacją ustawy o policji w tym zakresie.

Ale po kolei.

W dniu 12 grudnia 2005 roku Trybunał Konstytucyjny rozpatrzył sprawę z wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich o zbadanie zgodności z Konstytucją kilku artykułów ustawy o Policji, które regulują „tryb uzyskiwania, przetwarzania i wykorzystywania informacji oraz sposób zakładania i prowadzenia zbiorów informacji”. Uczestnikiem postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym był Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, reprezentowany przez Posła Stanisława Marcina Chmielewskiego, członka Komisji Ustawodawczej.

W zapadłym wyroku Trybunał Konstytucyjny stwierdził niezgodność wskazanych przepisów z Konstytucją RP. Rok później, 25 stycznia 2006, Trybunał Konstytucyjny wskazał na istotny błąd w tworzeniu prawa i postanowieniem S 2/06 zasygnalizował Sejmowi potrzebę podjęcia inicjatywy ustawodawczej dla zagwarantowania praw osób poddanych kontroli operacyjnej.

Wydawało się, że wszystko idzie w dobrym kierunku. Jednak coś się po drodze zadziało; w lutym 2006 Poseł Stanisław Marcin Chmielewski złożył interpelację (nr 1411) do ówczesnego ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie niewykonania Postanowienia sygnalizacyjnego sygn. akt: S 2/06, będącego wynikiem wyroku TK sygn. akt K 32/04. Interpelacja Posła Chmielewskiego nie przyniosła skutku w postaci wykonania postanowienia. Postanowienie przeleżało trzy lata, aby w 2009 r. zajęła się nim Komisja Ustawodawcza VII Kadencji Senatu RP.

W zapisie stenograficznym nr 1140 z 236-go posiedzenia Komisji Ustawodawczej VII Kadencji Senatu RP (19 października 2009 r.) czytamy: „(…) należy wykonać to postanowienie Trybunału Konstytucyjnego. Wykonanie tego postanowienia mogłoby się sprowadzić do dodania w art. 19 ustawy o Policji ust. 16a, który nakładałby na organ Policji wnoszący o zarządzenie kontroli operacyjnej obowiązek poinformowania osoby o przeprowadzonej wobec niej kontroli po jej zakończeniu, w przypadku nie uzyskania dowodów pozwalających na wszczęcie postępowania karnego lub mających znaczenie dla toczącego się postępowania karnego. Informacja taka mogłaby zawierać cel, zakres oraz wyniki przeprowadzonej kontroli operacyjnej”.

7 grudnia 2009 r. został opublikowany projekt zmiany ustawy o policji; zawierał dwa artykuły:

„Art. 1. W ustawie z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2007 r. Nr 43, poz. 277, z późn. zm.) w art. 19:

1) po ust. 16 dodaje się ust. 16a w brzmieniu: „16a. Organ Policji, który wnioskował o zarządzenie kontroli operacyjnej, po jej zakończeniu, w przypadku nieuzyskania dowodów pozwalających na wszczęcie postępowania karnego lub mających znaczenie dla toczącego się postępowania karnego, informuje osobę, wobec której kontrola była stosowana o jej przeprowadzeniu. Informacja wskazuje cel, zakres oraz wyniki przeprowadzonej kontroli operacyjnej.”;

2) ust. 17 otrzymuje brzmienie: „17. Zgromadzone podczas stosowania kontroli operacyjnej materiały niezawierające dowodów pozwalających na wszczęcie postępowania karnego podlegają niezwłocznemu, protokolarnemu, komisyjnemu zniszczeniu. Zniszczenie materiałów zarządza organ Policji, który wnioskował o zarządzenie kontroli operacyjnej.”.

Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia”.

Uważny czytelnik szybko dostrzeże intencje władzy. Polegać one miały na wprowadzeniu zapisu jak w punkcie 1, aby zapisem z p-tu 2 uniemożliwić zainteresowanym wgląd w materiały operacyjne ich dotyczące.  Wystąpiłam do Przewodniczącego Senackiej Komisji Ustawodawczej, Senatora Piotra Zientarskiego. Zaproponowałam inne brzmienie art. 16 a:

„Organ Policji, który wnioskował o zarządzenie kontroli operacyjnej, po jej zakończeniu, w przypadku nie uzyskania dowodów pozwalających na wszczęcie postępowania karnego lub mających znaczenie dla toczącego się postępowania karnego, z urzędu informuje osobę, wobec której kontrola była stosowana, o jej przeprowadzeniu oraz o udostępnieniu osobie objętej kontrolą operacyjną materiałów zebranych w toku tej kontroli. Informacja wskazuje cel, zakres, wyniki przeprowadzonej kontroli operacyjnej oraz warunki i tryb, w jakim osoba zainteresowana może się zapoznać z materiałami zebranymi w toku tej kontroli operacyjnej”.

Zaproponowałam też uzupełnienie przepisów w ustawie o ochronie informacji niejawnych o zapis o obowiązku udzielania pozytywnych odpowiedzi osobom zainteresowanym o prowadzonych wobec nich czynnościach operacyjnych i operacyjno-rozpoznawczych po ich zakończeniu. Zaproponowane zapisy i zmiany idą w kierunku realnej instrumentalizacji art. 51 ust. 3, 4, 5 Konstytucji RP.

Senator Zientarski nie odpowiedział na moje pismo, a projekt został wycofany pod pozorem dalszych konsultacji MSWiA (maj 2010 r., druk senacki nr 730 W). We wrześniu 2010 r., w związku z moją prośbą o interpelację, Posłanka Beata Kempa zwróciła się do Przewodniczącego Komisji Ustawodawczej VII Kadencji Senatu RP z pytaniami:

– Czy i jaki nadano bieg inicjatywie rozpatrzenia wyroku TK z dnia 12 grudnia 2005 r. sygn. akt K 32/04 oraz inicjatywie rozpatrzenia postanowienia sygnalizacyjnego Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 stycznia 2006 r. sygnatura akt S 2/06 po posiedzeniach Komisji Ustawodawczej w dniach 7 i 19 października 2009 r.?

– Czy postanowienie sygnalizacyjne Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 stycznia 2006 r. odnosi się jedynie do Policji, czy też do innych służb niejawnych, mających ustawowe gwarancje do wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych?

– Czy obowiązek poinformowania osoby o przeprowadzonej wobec niej kontroli operacyjnej po jej zakończeniu automatycznie dawałby osobie zainteresowanej gwarancję wglądu w zbiór informacji zgromadzonych na jej temat w związku z wykonanymi działaniami operacyjno-rozpoznawczymi?

Posłanka nie uzyskała odpowiedzi. Sytuacja zaczęła niepokoić środowiska prawnicze i obrońców praw człowieka. Protest wyraziły: Komisja Praw Człowieka przy Naczelnej Radzie Adwokackiej, Helsińska Fundacja Praw Człowieka i Rzecznik Praw Obywatelskich. W sprawie niewykonania Postanowienia sygnalizacyjnego S 2/06 interweniował też w 2010 r. Poseł Artur Górski, którego zainteresowałam problemem. Poseł został poinformowany przez MSWiA, że kwestia postanowienia sygnalizacyjnego „zostanie rozstrzygnięta w zgodzie z wyrokiem TK przy pracach nad nowelizacją kodeksu karnego i kodeksu postępowania karnego”.

Jednak pomimo przegłosowania w 2011 r. przez Sejm RP rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2915), luka legislacyjna, na którą w 2006 r. wskazał Trybunał Konstytucyjny, w dalszym ciągu istnieje. Władza najwyraźniej uznaje, że istnieć powinna: bo to jest luka, która daje niewyczerpane pole do nadużyć, do szantażowania, otumaniania i muzułmanienia; luka, która zachęca do „twórczej” pracy operacyjnej bez oglądania się na jakąkolwiek odpowiedzialność. Wiadomo, że dopóki Obywatele nie będą mieli wglądu w to, co władza na ich temat tworzy, dopóty będą śrubkami w mechanizmie władzy.

MSWiA broni dostępu Obywateli RP do zbiorów na ich temat pod pretekstem ochrony źródeł „informacji”.  Jednak w demokratycznym państwie prawa ochrona źródeł „informacji” nie powinna ani na chwilę stanąć ponad ochronę życia i zdrowia człowieka dotkniętego tymi „informacjami” – a niedopuszczanego do nich ! Państwo niemieckie poradziło sobie z tą sytuacją; wpisało do Konstytucji artykuł 10. Jego brzmienie można sobie sprawdzić. Państwo niemieckie zadało sobie pytanie: dlaczego obywatel nie może się bronić wtedy, gdy źródła osobowe kłamią? Poza tym, owe źródła można anonimizować, gdy obywatel otrzyma wgląd w dane jego dotyczące. Minister Rapacki znalazł argument, że na podstawie treści donosów można te źródła zidentyfikować – i owszem. Ale jeśli one kłamią, żeby zniszczyć człowieka?

Dostrzegając wagę problemu, zachęciłam Posłów RP do działania w sprawie niewykonania sygnalizacji. W połowie 2011 r. Posłowie wystosowali pisma do Prezesa Rady Ministrów (vide: interpelacje w sprawie działań rządu RP w aspekcie nie wykonania postanowienia sygnalizacyjnego sygn. akt S 2/06 do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 grudnia 2005 r.,,.). Posłowie poprosili Premiera Donalda Tuska o udzielenie odpowiedzi na dwa konkretne pytania:

„Jak Sejm i Rząd RP zamierza usunąć delikt konstytucyjny, powstały w związku z niewykonaniem do dnia dzisiejszego postanowienia sygn. akt  S 2/06 do wyroku Trybunału Konstytucyjnego o sygn. akt K 32/04, przywołanego w niniejszej interpelacji?

W jaki sposób Rząd RP zamierza zrekompensować krzywdy Obywatelom RP, w tym przywołanej tu dr Grażynie Niegowskiej, poniesione z tytułu nieprzestrzegania Konstytucji RP przez policję wskutek niewykonania postanowienia sygn. akt  S 2/06 do wyroku Trybunału Konstytucyjnego sygn. akt K 32/04?”

Premier nie udzielił odpowiedzi. Lepiej przecież milczeć, niż przyznać, że niekonstytucyjne zapisy, będące podstawą złowrogiej pracy operacyjnej, nie zostały od 2006 r.  zmienione. Policja w dalszym ciągu prowadzi czynności operacyjne niezgodnie z Konstytucją RP i wbrew wyrokowi Trybunału Konstytucyjnego. Obywatel  RP w dalszym ciągu nie ma możliwości dochodzenia swoich konstytucyjnych praw. Ma całkowicie zablokowane prawo do sądu.

Ten niedemokratyczny  stan podtrzymuje rząd dobrej zmiany, o czym przekonuje sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Jarosław Zieliński, w swej odpowiedzi na interpelację posła Ireneusza Zyski, skierowaną do Marszałka Sejmu RP. Oto jej treść: