Cofnięcie pozwu. O czym każdy dłużnik wiedzieć powinien.

Na decyzję cofnięcia pozwu wpłynąć może odpowiedź na pozew lub nawet dalsza wymiana pism przygotowawczych.

1.

Instytucja „cofnięcia pozwu” jest unormowana art. 203 kodeksu postępowania cywilnego.

Zgodnie z § 1 tego artykułu:

Pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku.

Ba, pozew można wycofać nawet po wydaniu wyroku w pierwszej instancji:

Art. 332. § 1. Sąd jest związany wydanym wyrokiem od chwili jego ogłoszenia.

§ 2. Jednakże w razie cofnięcia pozwu przed uprawomocnieniem się wyroku i przed jego zaskarżeniem z jednoczesnym zrzeczeniem się dochodzonego roszczenia, a za zgodą pozwanego również bez takiego zrzeczenia się, sąd pierwszej instancji uchyli swój wyrok i postępowanie w sprawie umorzy, jeżeli uzna cofnięcie takie za dopuszczalne. Postanowienie sądu w tym przedmiocie może być wydane na posiedzeniu niejawnym.

2.

I w zasadzie brzmienie tych dwóch przepisów wyjaśnia wszystko.

Art. 203 § 1 przyznaje nieograniczone i wyłącznie od woli powoda zależne prawo cofnięcia pozwu do chwili rozpoczęcia rozprawy. Wynika z tego, żena decyzję cofnięcia pozwu wpłynąć może odpowiedź na pozew lub nawet dalsza wymiana pism przygotowawczych, dokonane jednak przed rozpoczęciem pierwszej rozprawy. Czas, w którym cofnięcie pozwu zależy wyłącznie od woli powoda, kończy się z rozpoczęciem rozprawy, a więc w jej wstępnej fazie, w której rozpatrywane są wnioski formalne przed ustosunkowaniem się pozwanego do sprawy (por. J. Kopera, Rozpoczęcie rozprawy, s. 46, A.W. Bartz, Kilka uwag o cofnięciu pozwu według k.p.c.; J. Kaplińska, Zaspokojenie roszczenia powoda przez pozwanego w toku postępowania cywilnego; taż, Cofnięcie pozwu przed nadaniem mu prawidłowego biegu; Z. Krzemiński, Cofnięcie pozwu w sprawie rozwodowej; J. Mokry, Odwoływalność czynności procesowych w sądowym postępowaniu cywilnym; J. Rajski, O niektórych zagadnieniach związanych z cofnięciem pozwu; E. Warzocha, Cofnięcie pozwu w praktyce sądu powiatowego; tenże, Cofnięcie powództwa oraz wniosku wszczynającego postępowanie nieprocesowe).

3.

Po rozpoczęciu rozprawy cofnięcie pozwu jest już zależne od zgody pozwanego (por. także art. 332 § 2), dla którego zakończenie procesu postanowieniem o umorzeniu postępowania (art. 355 § 1) nie daje gwarancji definitywnego zakończenia sporu.

 Brak bowiem powagi rzeczy osądzonej nie wyklucza ponownego wniesienia pozwu w tej samej sprawie.

Brak zgody pozwanego czyni dokonane cofnięcie pozwu bezskuteczne i postępowanie będzie toczyć się dalej, np. żądanie rozwodu przez stronę pozwaną wyłącza dopuszczalność umorzenia postępowania wskutek cofnięcia pozwu (por. uchw. SN z 23 listopada 1983 r., III CZP 59/83, LexPolonica nr 309480, OSNCP 1984, nr 6, poz. 94).

4.

Zgoda pozwanego na cofnięcie pozwu nie jest wymagana wtedy, gdy równocześnie z cofnięciem pozwu powód zrzeka się dochodzonego nim roszczenia.

Zrzeczenie się roszczenia sprawia, że zmianie ulega sytuacja prawna pozwanego, który staje się zwolniony od zobowiązania i wskutek tego nie może już w przyszłości być skutecznie wytoczone przeciwko niemu powództwo dotyczące tego roszczenia (por. orz. SN: z 19 marca 1955 r., I CO 8/55, LexPolonica nr 363640, OSN 1956, nr 1, poz. 1; z 9 lipca 1963 r., 3 PR 362/62, OSPiKA 1964, nr 5, poz. 103; J. Jodłowski, w: Kodeks postępowania cywilnego z komentarzem, t. I, s. 366; S. Włodyka, Postępowanie sądowe w sprawach o alimenty, s. 279).

5.

Sąd jest związany cofnięciem pozwu i zrzeczeniem się roszczenia. Jedynie tylko w wypadku, gdy czynności te należałoby ocenić – w świetle dotychczasowych oświadczeń i twierdzeń stron, a także w świetle ewentualnego materiału dowodowego zebranego do tej pory w sprawie – jako takie, które są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego, lub czynnościami, które zmierzają do obejścia prawa – sąd może uznać cofnięcie pozwu za niedopuszczalne (art. 203 § 4).

6.

Cofnięcie pozwu po ogłoszeniu wyroku może skutecznie nastąpić w sądzie I instancji, jeżeli: 1) wyrok się jeszcze nie uprawomocnił, 2) nie został jeszcze zaskarżony, 3) powód, cofając pozew, zrzekł się roszczenia lub pozwany wyraził zgodę na cofnięcie pozwu bez zrzeczenia się roszczenia, 4) sąd uzna cofnięcie pozwu za dopuszczalne w myśl założeń art. 203 § 4.

7.

Pamiętajmy zatem, że tylko cofnięcie pozwu połączone ze zrzeczeniem się roszczenia powoduje, że w przyszłości wobec dłużnika nie będzie już mogło być wytoczone powództwo.

W innym przypadku może być wytoczone w każdej chwili.

(opr. na podstawie komentarza do kpc – LexPolonica 2012)

23 09. 2012