bryndyzę zaśpiewano w Tybilisie

może spolszczyć niektóre nazwy geograficzne?

Obecna stolica Gruzji ongiś nazywała się Tyflis (w większości języków Tiflis; węg. Tiflisz), obecnie Tbilisi (identycznie w większości języków; fr. Tbilissi, węg. Tbiliszi). Miasto to leży nad rzeką Kura (lub nad rzeką Kurą albo nad Kurą, jeśli wiadomo, że rzecz o rzece). Interesująca nazwa tego cieku wodnego, choć w językach słowiańskich nawiązuje do udomowionego ptaka, nie ma z nim nic wspólnego (w większości języków Kura; azerski Kür, fr. Koura).

Zresztą również nazwa państwa Gruzja ma rozmaitą pisownię w różnych językach (ang., łac. i italski Georgia, czeski Gruzie, niem. Georgien, fr. Géorgie), przy czym w angielskiej wersji (i w kilku innych językach) ma drugie znaczenie – jeden z północnoamerykańskich stanów.

W naszym języku słowo Tbilisi jest nieodmienne; może być kłopot z nazwami mieszkańców tej gruzińskiej stolicy (ewentualnie Tbilisyjczyk, Tbilisyjczycy, Tbilisyjka*), choć istnieje przymiotnik tbiliski.

Nazwę Tbilisi [tbilisi] należałoby spolszczyć i to na jej początku oraz w zakończeniu. Ponieważ w naszym języku w jednym ciągu nie występują litery tb, przeto należałoby pomiędzy nie wstawić literę samogłoskową, najkorzystniej y (rosyjskie imię Dmitrij spolszczono na Dymitr); Czesi są oszczędniejsi i ich wyrazy są nieco krótsze od naszych odpowiedników. Aby umożliwić deklinację, należałoby zakończenie nazwy stolicy Gruzji przyjąć jako –sja albo –sa, czyli Tybilisja albo Tybilisa.

Ponieważ zakończenie –sja zwykle dotyczy nazw państw i krain, czyli większych obszarów, np. Chakasja, Hesja, Karaczajo-Czerkiesja, Malgasja**, Persja, Prowansja, Rosja, przeto właściwszym wydaje się zakończenie –sa, np. Bursa (miasto w Turcji), Mombasa (miasto w Kenii), Odessa (miasto na Ukrainie), Tulsa (miasto w USA).

Mieszkańcy tego pięknego miasta – jeden Tybilisanin, dwaj Tybilisanie, pięciu Tybilisanów, jedna Tybilisanka, dwie Tybilisanki, pieć Tybilisanek; przymiotnik – tybilisański.

Rozważyć można krótsze nazwy – jeden Tybilis, dwaj Tybilisi [tybiliśi] a. Tybilisowie, pięciu Tybilisów, jedna Tybiliska, dwie Tybiliski, pięć Tybilisek; tybiliski.

Waranasi [waranasi] (ang., fr., niem. Varanasi) – miasto w Indiach. Proponowana polska nazwa – Waranasa (pod. Kinszasa – stolica Demokratycznej Republiki Konga). Mieszkańcy – Waranasyjczyk (pod. Kinszasyjczyk) oraz Waranasyjka (pod. Kinszasyjka); przymiotnik – waranasyjski (pod. kinszasyjski) albo (w wersji skróconej) – jeden Waranas, dwaj Waranasi [waranaśi], pięciu Waranasów, jedna Waranaska, dwie Waranaski, pięć Waranasek; przymiotnik – waranaski (pod. kinszaski).

Bengazi [bengazi] (ang. Benghazi, niem. Bengasi) – miasto w Libii. Proponowana polska nazwa – Bengaza. Mieszkańcy – Bengazyjczyk oraz Bengazyjka, przymiotnik – bengazyjski albo (w wersji skróconej) – jeden Bengaz, dwaj Bengazi [bengaźi], pięciu Bengazów, jedna Bengazka, dwie Bengazki, pięć Bengazek; bengaski.

Brindisi [brindizi] (łac. Brundisium) to miasto w Italii (Włochy) w prowincji Brindisi. Proponowana polska nazwa miasta – Bryndyza, zaś prowincji – Bryndyzja. Mieszkańcy – Bryndyzyjczyk oraz Bryndyzyjka; przymiotnik – bryndyzyjski albo (w wersji skróconej) – jeden Bryndyz, dwaj Bryndyzi [bryndyźi], pięciu Bryndyzów, jedna Bryndyzka, dwie Bryndyzki, pięć Bryndyzek; bryndyski.

Ponieważ brindisi (wyraz nieodmienny) to także pieśń biesiadna śpiewana w operze, zatem gdyby przyjąć spolszczenie bryndyza, byłoby to słowo deklinowalne.

Zambezi [zambezi] (ang. Zambezi, także Zambeze i Zambesi, niem. Sambesi) – rzeka w południowej części Afryki, przepływająca przez Zambię, Angolę i Mozambik. Proponowana polska nazwa – Zambeza.

Ludzi mieszkających nad rzeką Zambeza (nad rzeką Zambezą lub nad Zambezą) można byłoby nazywać (podobnie jak proponowana tu nazwa mieszkańców Kaukazu) – jeden Zambez (Kaukaz), dwaj Zambezi [zambeźi] (Kaukazi) [kaukaźi], pięciu Zambezów (Kaukazów); jedna Zambezka (Kaukazka), dwie Zambezki (Kaukazki), pięć Zambezek (Kaukazek); zambeski (kaukaski). Parę -zki/-ski można zaobserwować w zdaniu – Niemal wszystkie Francuzki doskonale opanowały język francuski.

Przykładowe zdania z zastosowaniem proponowanych geograficznych nazw.

Tybilisa(Waranasa, Bengaza, Bryndyza, Zambeza) to obiekt godny podziwiania.

Program wycieczki nie mógł obyć się bez Tybilisy(Waranasy, Bengazy, Bryndyzy, Zambezy).

Poemat poświęcono Tybilisie(Waranasie, Bengazie, Bryndyzie, Zambezie).

Z samolotu długo obserwowano Tybilisę(Waranasę, Bengazę, Bryndyzę, Zambezę).

Uzyskano połączenie z Tybilisą(Waranasą, Bengazą, Bryndyzą, Zambezą).

Godzinami opowiadano o Tybilisie(Waranasie, Bengazie, Bryndyzie, Zambezie).

Po powyższych rozważaniach 

proponuję

umieścić w słowniku

języka polskiego

omawiane słowa***. 

* – nazwy mieszkańców miejscowości powinny być pisane od wielkiej litery

** – albo Malgaszja (mieszkańcy Malgasze; Malgasz, Malgaszka; przymiotnik malgaski); pod. Czuwaszja (Czuwasze; Czuwasz, Czuwaszka; czuwaski)

*** – inne nazwy mieszkańców miast i wysp (także przymiotniki od tych nazw):

Bursa (Burs, Bursi, Burska, burski), Kanossa (Kanos, Kanosi, Kanoska, kanoski), Mombasa (Mombas, Mombasi, Mombaska, mombaski), Odessa (Odes, Odeska, odeski), Saragossa (Saragos, Saragosi, Saragoska, saragoski), Tulsa (Tuls, Tulsi, Tulska, tulski);

Faleza (Falez, Falezi, Falezka, faleski), Formoza (Formoz, Formozi, Formozka, formoski), Fortaleza (Fortalez, Fortalezi, Fortalezka, fortaleski), Ibiza (Ibiz, Ibizi, Ibizka, ibiski), Miluza (Miluz, Miluzi, Miluzka, miluski), Szafuza (Szafuz, Szafuzi, Szafuzka, szafuski), Tuluza (Tuluz, Tuluzi, Tuluzka, tuluski)