Balony na Krakowskim Przedmieściu już od 1784r.

Wiadomość o lotach balonów we Francji szybko rozniosła się po Europie. W Polsce pierwsze eksperymenty balonowe to wzloty bez pasażerów.

A w tym samym czasie w Polsce…

12.02.1784

Stanisław Okraszewski – chemik i mineralog króla Stanisława Augusta pokazuje królowi i zebranym na terenie Zamku Królewskiego wzniesienie wypełnionego wodorem balonu na uwięzi (system Charlesa). Inteligentny władca popiera eksperymenty naukowe. Czasza balonu była niewielka – miała zaledwie 1 m średnicy. Pokaz trwał 3 min, a balon został wyniesiony na wysokość 180 m

Po południu eksperyment powtórzono w komnatach zamkowych, a balon unosił się przez godzinę.

Kilka dni później ponowił eksperyment, a start balonu znad brzegu Wisły obserwował stojący w oknach sam król. Tym razem był to balon bez uwięzi. Poleciał w kierunku na Kobyłkę i wylądował w pobliżu Słupna.

24.02.1784 r.

Bach, Korn i ławnik miejski – Jan Gidelski wypuszczają balon z dziedzińca Pałacu Branickich. Pokonuje on odległość powyżej 20 km. Nie wiadomo jednak, czy były to balony gazowe czy na ciepłe powietrze.

W tym samym czasie podjęto próby balonowe również w innych miejscach w Polsce- w okresie 19-24.02.1784 r. pierwsze próby balonowe prowadzili profesorowie ośrodka krakowskiego – Szkoły Głównej Koronnej (Akademii Krakowskiej) – Jan Śniadecki oraz Jan Jaśkiewicz z pomocą Jana Szastera i Franciszka Szeidta. 1 kwietnia w publicznym pokazie papierowy balon o obwodzie 25 m wzniósł się na wysokość 400 m., a cały lot trwał 22 minuty U dołu czaszy znajdował się otwór obity blachą i wyklejony płótnem. Balon zabierał ze sobą całe palenisko i ważył 75 kg.

Jednocześnie udane eksperymenty wykonano 4.03.1784 r we Lwowie (Antoni Herman i Ignacy Martinovics), we wrześniu i listopadzie w Pinczowie w posiadłości Franciszka Wielopolskiego i Kamieńcu Podolskim (Kasprowicz, Jakubowski).

3.03.1784

Bach, Korn i Gidelski wypuszczają balon z Krakowskiego Przedmieścia. Ten balon znaleziono po trzech dniach w Puszczy Kołombrodzkiej (20 km. od Białej Podlskiej)

10.03.1784 r.

Start wolnego balonu Okraszewskiego znad brzegu Wisły obserwował stojący w oknach sam król. Tym razem był to balon bez uwięzi. Poleciał w kierunku na Kobyłkę i wylądował w pobliżu Słupna. "Gazeta Warszawska" zdała ciekawą relację:

… balon postrzegł wieśniak Wojciech Lasota ze wsi Grodziska do Starostwa Warszawskiego należącej, do lasu jadący, na łące wodą oblanej, leżącego między krzakami, i zrozumiał, że była jakaś ze skóry obdarta zwierzyna. Przybliżywszy się po tym, gdy ujrzał zawieszone wstążki, obawiać się począł, aby nie były jakieś szkodliwe gusła czy czary, ta zaś bojaźń bardziej się powiększyła, że ciągnąc za wiszące wstążki nic przy nich nie znalazł tylko zmoczony pęcherz. Odważył się jednak wziąć go do domu dla naradzenia się o nim całej gromady. Różni różne o tym pęcherzu dawali zdania, na ostatek postrzegłszy przy nim napisaną kartę, zgodzili się wszyscy zanieść to widowisko do księdza Bernardyna w Grodzisku mieszkającego. Udał się tam wieśniak, a zrozumiawszy rzecz całą od zakonnika, mianowicie, że na tej karcie obiecana była nagroda znajdującemu ten balon, przybiegł z nim do Warszawy; i od najjaśniejszego pana łaskawie obdarowanym zostawszy, tym z większą radością do domu powracał, iż bardzo pod ten czas potrzebował pieniędzy na chrzciny w tę właśnie porę urodzonego swojego syna…"

1786

Pierwszy lot nad Warszawą balonem wypełnionym wodorem już w trzy lata po pierwszym historycznym locie braci Montgolfier. …pan Okraszewski, królewski chemik, odważył się na podróż podniebną balonem z tarasu zamkowego w Warszawie w obecności króla i zgromadzonego dworu, kończąc swój lot aż gdzieś pod Okuniewem.

10.05. 1789 r.

J.P. Blanchard z partnerką odbył pierwszy lot z pasażerem. Lot trwał 45 min w czasie którego balon osiągnął wysokość ok. 2400 m.; długość przelotu ok. 1 mili

13.05.1789

Pierwszy skok z balonu ze spadochronem (lot zorganizowany przez PJ.P.Blancharda, a na spadochronie opuszczono psa). Start odbył się dzięki pomocy warszawskich aptekarzy, którzy pomogli napełnić balon powtórnie wodorem. Start nastąpił w ogrodzie bankiera Fryderyka Kabryta (zaprojektowanym przez F.Ryxa) przy Nowym Świecie zwanego Voxhall.. Lądowanie nastąpiło w Jabłonnej.

14.05.1790 r.

W okresie Sejmu czteroletniego J.P. Blanchard, Jan Potocki, Ibrahim (służący Turek) oraz biały pudel. Start nastąpił z ogrodu przy pałacu Mniszchów przy ul. Senatorskiej Lot trwał pół godziny, wysokość ok. 2,5 km. Lądowanie nastąpiło w odległości 1 km na Woli. Podróż trwała krótko, ponieważ Potocki chciał jeszcze zdążyć na posiedzenie Sejmu. Ciekawe, że brak jest w prasie relacjonującej takie wydarzenia jakiejkolwiek wzmianki na temat lotu

Był to pierwszy lot Polaka balonem.

20.04.1802

"Gazeta Warszawska" pisała: "Dnia onegdajszego podczas bardzo pięknej pogody sama jedna kobieta francuska, pani Garnerin, wzniosła się na powietrze balonem z Ujazdowa. Jest to pierwsza kobieta, czyniąca takie widowisko po raz piąty. Dwa razy wznosiła się w Paryżu, dwa razy w Wiedniu, a teraz w tutejszym mieście. Widowisko, jakie uczyniła pani Garnerin, sprowadziło tysiące osób piechotą i w powozach. Balon spadł szczęśliwie na polach wsi Jeziorna."

16.04.1803 r.

"Tym razem obywatel Garnerin ustawił dwa rzędy 30 beczek, nasypał w nie część trocin żelaznych, i część cynkowych, i nalał kwasu siarkowego (wówczas "kwasu koperwasowego"). Od każdej beczki szły rury blaszane do beczki znajdującej się w środku i napełnionej tylko wodą. Napełnianie gazem mogło wówczas trwać nawet ponad dobę. Popłynęli wtedy wspomniany francuz Garnerin i jego małżonka wraz z młodym kupcem Gaertnerem. Podróż powietrzna trwała pół godziny osiągając 6200 stóp. Wreszcie balon wylądował pomyślnie za Wisłą pod Karczewem.

1806 r.

Jordaki Kuperenko, mołdawianin, podejmuje próbę wzlotu z ogrodów przy Voxhallu obecnie ul. Foksal). Niestety rozgrzana kapiąca żywica spowodowała konieczność szybkiego lądowania. balon dodatkowo uszkadzają wieże kościoła św. Krzyża. Otwiera więc klapę balonu i ląduje nieopodal w ogrodzie pałacu hr. Krasińskiego (dawniej Szymanowskich) na Krakowskim Przedmieściu.

1812

Z ogrodów pałacu Branickich przy ul. Miodowej startuje Francuz Lenoir

1816

Start z dziedzińca Francuza Michaux z dziedzińca Pałacu Saskiego

1817

Z ogrodów Voxall dwukrotnie wznosi się Saksończyk Richard.

1872 r.

Start balonu z dziedzińca Uniwersytetu Warszawskiego– jedyny start balonu powiązany miejscem z Uczelnią. Nie wiadomo, jaki był cel lotu, ale było to wyjątkowe i ważne wydarzenie, gdyż ten lot został zarejestrowany zarówno na fotografii Brandla w różnych ujęciach (rozpoczyna się jednocześnie era wynalazku fotografii i jest to jedyna fotograficzna dokumentacja startu balonu w Warszawie z XIX w.) oraz na drzewortach.

   

Pod koniec XIX w. loty balonowe stają się coraz powszechniejsze. Mają charakter nie tylko eksperymentalny, ale również widowiskowy. Miejsca startu to m.in. Ogród Saski, Pole Mokotowskie, plac Ujazdowski, Dolina Szwajcarska.

Jednocześnie rozwijają się intensywnie się kierunki praktycznego wykorzystania balonów w transporcie (m.in. rozwój sterowców), w podboju górnych warstw atmosfery, etc.

źródło: www.varsovia.pl