Apel Grupy pomocy ofiarom błędów sądowych: zgłaszajcie się do Sądu Obywatelskiego

Komitet Organizacyjny Sądu Obywatelskiego nadal przyjmuje zgłoszenia na sędziów przysięgłych. Oto kilka niezbędnych szczegółów.

27 lutego 2012 roku został powołany Komitet Organizacyjny Sądu Obywatelskiego.

Założenia organizacyjne Sądu są opublikowane na blogu Sądu.

Założenia precyzują m.in.:

Cel powołania Sądu (osądzanie przez osoby niezwiązane  z wymiarem sprawiedliwości spraw, gdzie wyroki dotychczasowych sądów państwowych budzą poważne wątpliwości, a także  zademonstrowanie możliwości rzetelnego procesu oraz wzbudzenie aktywności społecznej).

Zakres działania Sądu Obywatelskiego (sprawy karne, przy czym Sąd orzeka na podstawie prawa stanowionego tylko wówczas, gdy nie jest ono w konflikcie z prawem naturalnym). Sąd może też przeprowadzać procesy urzędników państwowych lub osób publicznych w związku z oskarżeniem o nadużycie władzy lub sprzeniewierzenie się obowiązkom (art. 4).

Skład ławy przysięgłych (o winie lub niewinności orzeka 12-osobowa ława przysięgłych losowana z puli przysięgłych, zgłaszanych przez organizacje społeczne).

Powoływanie sędziów prowadzących proces (sędziów tych powołuje Komitet Organizacyjny na podstawie kryteriów określonych w Art. 7., m.in. sędziami nie mogą być dotychczasowi sędziowie, prokuratorzy i adwokaci).

Miejsce odbywania sądu (w Polsce w miejscu publicznym wskazanym przez Komitet Organizacyjny).

Formuła wyroku (ława przysięgłych orzeka o winie, niewinności lub braku dowodów winy w stosunku oskarżonego, podczas gdy sędzia orzeka o wymiarze ewentualnej kary).

Dokumentowanie procesu (rozprawa jest rejestrowana w formie audiowizualnej, na życzenie stron przebieg procesu może być protokołowany, narada przysięgłych oczywiście nie jest rejestrowana w żaden sposób).

Nadto akt założycielski precyzuje kwestie dotyczące zeznań świadków (są przesłuchiwani, jeśli się stawią, możliwe jest odczytywanie zeznań z wcześniejszego procesu, jeśli sprawa była rozpatrywana przez sąd państwowy), archiwizacji dokumentów procesu, kwestie obrony i oskarżenia (prawo do występowania samodzielnie lub z pomocą pełnomocników, możliwość występowania oskarżycieli społecznych i obrońców społecznych), dopuszczania dowodów, zadawania pytań (przysięgli zadają pytania przez sędziego prowadzącego sprawę), czasu trwania procesu (nie dłużej niż jeden dzień), jawności procesu (proces jest jawny, wnioski dowodowe są składane podczas rozprawy), wyłączania przysięgłych(przysięgli nie mogą być powiązani rodzinnie i towarzysko ze stronami procesu), roty przysięgi, wyboru przewodniczącego ławy, ewentualnej zmiany składu ławy (minimalna liczba przysięgłych, to 11 osób), przebiegu procesu (mowy oskarżającej, oświadczenia oskarżonego, zasad powoływania i przesłuchiwania świadków, podsumowania procesu).

Pytania sędziego do przysięgłych (po podsumowaniu procesu przez strony, sędzia  przygotowuje na piśmie pytania do przysięgłych mających podjąć decyzję i udzielić odpowiedzi w formie twierdzącej, przeczącej lub że brak jest dowodów na daną okoliczność).

Narada ławy przysięgłych (podczas narady każdy z przysięgłych wypowiada swoje zdanie na temat pytań skierowanych do ławy, sędzia przewodniczący bierze udział w naradzie w charakterze pomocniczym – służy przysięgłym radą i odpowiada na pytania odnośnie przebiegu procesu, jednak nie może im sugerować decyzji i nie bierze udziału w głosowaniu).

Werdykt przysięgłych (po naradzie przysięgli głosują oddzielnie nad każdym z przedłożonych im pytań, werdykt przysięgłych musi zapadać większością co najmniej 10 głosów przy obecnych minimum 11 przysięgłych).

Wyrok sądu (wyrok ogłasza sędzia; ze względu na to, że w chwili obecnej nie ma możliwości egzekucji ewentualnych kar nałożonych przez sąd, wyrokiem będzie samo ogłoszenie i publiczne potępienie skazanego, może to mieć skutek porównywalny z pozbawieniem wolności i w tym sensie utrudni skazanemu dalsze popełnianie niegodnych czynów).

Literatura dodatkowa:

Leszek Szymowski „Prosta naprawa sądów”

Sergiusz Muszyński „Pomysł na niezawisłość sądów”

Jak powoływani są sędziowie przysięgli w krajach anglosaskich?

Cytuję z wyżej przywołanego tekstu Sergiusza Muszyńskiego:

„Metodą wyboru składu ławy stanowi przeważnie losowanie. Spośród lokalnych rejestrów obywateli (np. osób zameldowanych, czy też posiadających prawo jazdy), losuje się większą grupę osób, których część zostaje członkami ławy, zaś inni stanowią "zapas". Następnie dokonuje się, w obecności obu stron procesu, przesłuchania każdego z potencjalnych ławników, gdzie ustala się czynniki, które mogą skutkować brakiem bezstronności, np. członkostwo w partii politycznej, czy zażyłość kandydata z jedną ze stron. Oskarżający i oskarżony mają prawo do wykreślenia określonej liczby pretendentów, na których miejsce wchodzą osoby z puli zapasowej. Po byciu wylosowanym, uczestniczenie w ławie przysięgłych jest obowiązkiem obywatelskim, od którego można się wymigać jedynie na kilka jasno określonych sposobów, np. gdy pracuje się na samozatrudnieniu (pracodawca ma obowiązek zapewnienia nam możliwości członkostwa w ławie), lub odmówić uczestnictwa i zapłacić grzywnę”.

Zgłoszenia do Sądu Obywatelskiego

Sąd Obywatelski, do którego przyjmowane są obecnie zgłoszenia na przysięgłych, nie jest – jak sądzą niektórzy – sądem ściśle powielającym rozwiązania sądów przysięgłych, funkcjonujących w krajach anglosaskich.

Jest to Sąd Obywatelski, w którym sądzą chętni obywatele, a wykluczeni są prawnicy. Metoda powoływania sędziów przysięgłych nie jest ściśle losowa. Nie mamy możliwości losować przysięgłych spośród lokalnych rejestrów obywateli, ani też kogokolwiek zobowiązać do uczestnictwa w Sądzie. Musimy się ograniczyć do losowania sędziów wyłącznie spośród osób chętnych, deklarujących dobrowolny udział.

Zapraszamy do zgłaszania się!

Zgłoszenia należy przysyłać na adres: sadprzysieglych@yahoo.pl

Chętnym przekażemy do wypełnienia Deklarację zgłoszenia przysięgłego do Sądu Obywatelskiego, która oprócz danych osobowych zawiera m.in. następujące oświadczenie:
 

Oświadczenie

Oświadczam, że spełniam kryteria uczestnictwa w Sądzie Obywatelskim zgodnie z Art. 6 Aktu Powołania Sądu Obywatelskiego z dnia 27 lutego 2012 roku:

Art. 6.     Wymagania wobec przysięgłych

1. Przysięgłymi mogą być osoby w wieku co najmniej 25 lat, nie karane za przestępstwa pospolite i co do których nie ma poważnych wątpliwości w kwestii uczciwości. Ze względów praktycznych, dla zapewnienia wystarczającej liczby przysięgłych, miejsce zamieszkania na terenie kraju nie stanowi kryterium desygnowania. Na obecnym etapie udział w ławie przysięgłych jest dobrowolny.

2. Desygnowani przysięgli składają pisemną deklarację odnośnie spełnienia kryteriów uczestniczenia w Sądzie.

3. W desygnowaniu przysięgłych obowiązuje zasada unikania kumulacji władzy. W szczególności przysięgłymi nie mogą być: aktualni posłowie i senatorowie, żołnierze w służbie czynnej, sędziowie i prokuratorzy, członkowie rządu RP, Prezydent RP, urzędnicy kancelarii prezydenta, adwokaci, policjanci, urzędnicy samorządowi od szczebla wójta wzwyż.

/data i podpis/