Zmurszały pień polityki

      Już daw­no te­mu od­kry­łem sed­no te­go pro­ble­mu. Ten pień to apa­rat prze­mo­cy po­sia­da­ją­cy mo­no­pol na sta­no­wie­nie si­ły na du­żym, spój­nym te­ry­to­rium. Z ak­cen­tem na MO­NO­POL! De­struk­cyj­ne rzą­dy są moż­li­we dla­te­go, że nikt nie pod­wa­ża sen­su te­go mo­no­po­lu, a tym w isto­cie je­st współ­cze­sne pań­stwo. Pó­ki bę­dzie­my ak­cep­to­wa­li ten mo­no­pol, bę­dzie tak, jak je­st, czy­li bę­dzie­my by­dłem ho­dow­la­nym.

      Ten mo­no­pol nie je­st ja­kąś dzie­jo­wą ko­niecz­no­ścią – ist­nie­je tyl­ko dla­te­go, że więk­szo­ść wie­rzy, że je­st ko­niecz­ny. Do­dat­ko­wo je­go ist­nie­nie wzmac­nia to, że się za­wsze opła­cał. Gra­bież i ter­ro­ry­zm to by­ła dzia­łal­no­ść zy­skow­na. Więc ro­bio­no to na co­raz więk­szą ska­lę i tak po­wsta­ły mo­car­stwa i im­pe­ria. Ale to już się nie opła­ca, dla­te­go za­nik­nie szyb­ciej niż ludz­ka wia­ra w nie­zbęd­no­ść mo­no­po­lu na prze­moc.

      Gdy to lu­dziom tłu­ma­czę, to więk­szo­ść od­po­wia­da, że ta­ki mo­no­pol je­st i już, je­st po­wszech­ny, opa­no­wał ca­ły świat, usu­nąć się go nie da, więc mu­si­my się z tym po­go­dzić. Ale je­go sen­su i nie­zbęd­no­ści nikt wy­tłu­ma­czyć nie je­st w sta­nie.

      Lu­dzie wy­ja­śnia­ją, że ko­niecz­no­ść pań­stwa wy­ni­ka z ob­ser­wa­cji. Al­bo ja­ko uza­sad­nie­nie po­da­ją tę sa­mą te­zę o nie­zbęd­no­ści, tyl­ko ina­czej sfor­mu­ło­wa­ną. Al­bo przed­sta­wiają fał­szy­wy do­wód ja­ko do­wód, że nie ma do­wo­du. Są spo­so­by, by so­bie utrwa­lić te­zę wpo­jo­ną przez pro­pa­gan­dę, by so­bie ją zra­cjo­na­li­zo­wać i się w niej upew­nić – ale nie ma spo­so­bów, by ją uza­sad­nić – bo do praw­dzi­wy­ch tez nie po­trze­ba pro­pa­gan­dy, tyl­ko lo­gicz­ne ro­zu­mo­wa­nie.

      Pań­stwo to po pro­stu ma­fia, któ­ra zwal­cza in­ne ma­fie chcą­ce zdzie­rać ha­ra­cz z miesz­kań­ców ja­kie­goś te­re­nu. To oczy­wi­ste, że jed­nej ma­fii prze­szka­dza in­na ma­fia. To, że jed­na stro­na wal­ki to ma­fia, nie uza­sad­nia te­go, że dru­ga to nie ma­fia.

      Te­za, że pra­wo wy­ma­ga ist­nie­nia pań­stwa, to kwe­stia wia­ry. Pra­wo mo­że śmia­ło ist­nieć bez te­ry­to­rial­ne­go mo­no­po­lu na sto­so­wa­nie prze­mo­cy. Pro­stym do­wo­dem te­go je­st to, że ist­nie­je pra­wo mo­rza, mi­mo, że nie ist­nie­je ża­den te­ry­to­rial­ny, czy ra­czej wod­ny, mo­no­pol na je­go sta­no­wie­nie i eg­ze­kwo­wa­nie. Utoż­sa­mia­nie pra­wa z apa­ra­tem prze­mo­cy ma­ją­cym te­ry­to­rial­ny mo­no­pol na sto­so­wa­nie si­ły to za­bo­bon sil­nie wpo­jo­ny przez pro­pa­gan­dę.

      Oczy­wi­ste je­st to, że by wy­ko­nać pra­wo, po­trzeb­na je­st si­ła, ale ona wca­le nie mu­si mieć mo­no­po­lu. Wia­ra w nie­zbęd­no­ść wszel­ki­ch mo­no­po­li, to kwe­stia wpo­jo­na przez pro­pa­gan­dę pań­stw. Tak jak nie wie­cie, że mó­wi­cie pro­zą, tak też nie wie­cie, że wie­rzy­cie w slo­ga­ny pro­pa­gan­do­we, któ­ry­ch nie da się uza­sad­nić. Więc na­wet nie pró­bu­je­cie uza­sad­niać, na­wet nie zda­je­cie so­bie spra­wy z te­go, że trze­ba uza­sad­nić – ta­kie są wła­śnie skut­ki in­dok­try­na­cji, któ­rej ule­ga­cie od dzie­ciń­stwa, bo wychowywało was pań­stwo.

      Lu­dzie uza­sad­nia­ją ko­niecz­no­ść ist­nie­nia pań­stwa tym, że ktoś mu­si wy­ko­ny­wać pra­wo, a ono mu­si być eg­ze­kwo­wa­ne si­łą. A bez pra­wa nie ma po­rząd­ku, nie ma cy­wi­li­za­cji, nie ma wol­no­ści. To je­st oczy­wi­ście ra­cja. Ale z tej ra­cji nie wy­ni­ka nie­zbęd­no­ść mo­no­po­lu!

      Ktoś mu­si wy­ko­ny­wać pra­wo. To praw­da. To wie­lu umie po­rząd­nie uza­sad­nić, a więk­szo­ść to czu­je i w to wie­rzy. Ale nie je­st praw­dą to, że to mu­si być te­ry­to­rial­nie mo­no­po­li­stycz­ny apa­rat prze­mo­cy obej­mu­ją­cy du­ży ob­szar wiel­ko­ści na przy­kład Pol­ski. To nie mu­si być mo­no­po­li­sta! Ko­niecz­no­ść utrzy­my­wa­nia apa­ra­tu ści­ga­nia, są­dow­nic­twa czy służb pe­ni­ten­cjar­ny­ch nie wy­ma­ga te­ry­to­rial­ne­go mo­no­po­lu na sto­so­wa­nie prze­mo­cy.

      Moc sta­no­wie­nia i wy­ko­ny­wa­nia pra­wa nie mu­si być mo­no­po­li­stycz­na. Je­st na to wie­le przy­kła­dów – choć­by to wspo­mnia­ne pra­wo mo­rza. Sto­ją za nim pań­stwa, ale żad­ne z ni­ch nie ma mo­no­po­lu na mo­rzu, je­st ich wie­le, kon­ku­ru­ją ze so­bą – ma­ją mo­no­pol tyl­ko we­wnątrz sie­bie, ale nie ma­ją go na mo­rzu. Do­kład­nie tak sa­mo mo­gło­by być na lą­dzie.

      Pro­pa­gan­da wpo­iła wam błęd­ne po­strze­ga­nie pań­stwa – wi­dzi­cie je ja­ko ja­kie­goś opie­ku­na, ja­kie­goś gwa­ran­ta praw, ja­kie­goś eg­ze­ku­to­ra spra­wie­dli­wo­ści, ja­kie­goś le­gi­sla­to­ra. A to nie je­st isto­ta pań­stwa – je­go isto­tą je­st to, że je­st apa­ra­tem prze­mo­cy ma­ją­cym MONOPOL na sto­so­wa­nie si­ły na da­nym te­ry­to­rium. To je­st pień współ­cze­snej po­li­ty­ki! Apa­rat prze­mo­cy, eg­ze­ku­tor praw, re­ali­za­tor spra­wie­dli­wo­ści, le­gi­sla­tor, gwa­rant umów etc… to nie mu­si być mo­no­po­li­stycz­na or­ga­ni­za­cja i nie mu­si być spój­na te­ry­to­rial­nie.

      Pra­wo mo­rza to efekt zwy­cza­jów mor­ski­ch sfor­mu­ło­wa­ny­ch i usank­cjo­no­wa­ny­ch po­przez mię­dzy­na­ro­do­we umo­wy. To przy­kład pra­wa, któ­re nie je­st wy­mu­sza­ne od­gór­nie si­łą, ale je­st usta­no­wio­ne przez wie­le nie­za­leż­ny­ch pod­mio­tów po­przez do­bro­wol­ne po­ro­zu­mie­nia mię­dzy ni­mi. To przy­kład pra­wa, któ­re nie ma jed­ne­go pod­mio­tu eg­ze­kwu­ją­ce­go to pra­wo. To po­ka­zu­je, że mo­no­pol nie je­st ko­niecz­ny. We­wnątrz pań­stw je­st mo­no­pol, ale na ze­wną­trz go nie ma. A mi­mo to pra­wo mię­dzy­na­ro­do­we, bę­dą­ce na ze­wną­trz pań­stw, ist­nie­je i spraw­nie dzia­ła.

      Pra­wo mię­dzy­na­ro­do­we, czy pra­wo mo­rza, są oczy­wi­ście ła­ma­ne, ale nie czę­ściej i nie sku­tecz­niej niż in­ne pra­wa. Ła­ma­nie praw mię­dzy­na­ro­do­wy­ch pro­wa­dzi do wo­jen, a praw pań­stwo­wy­ch do re­wo­lu­cji i wo­jen do­mo­wy­ch. Więc mo­no­pol i tak wo­jen i kon­flik­tów nie po­wstrzy­mu­je. Mo­no­pol tyl­ko i wy­łącz­nie słu­ży ho­do­wa­niu nas jak by­dło, a więk­szego po­rząd­ku i tak nie za­pew­nia. Do­bro­wol­ne umo­wy wie­lo­stron­ne za­pew­nia­ją lep­szy po­rzą­dek. Nie ide­al­ny, ale re­la­tyw­nie naj­lep­szy.

      Do­kład­nie ta­kie sa­mo pra­wo jak pra­wo mo­rza mo­gło­by być we­wnątrz pań­stw – ja­ko umo­wy mię­dzy ro­dzi­na­mi, gmi­na­mi, zie­mia­mi. Ta­kie pra­wo mo­gło­by być jed­no­li­te, ale na roz­pro­szo­ny­ch te­re­na­ch z licz­ny­mi eks­kla­wa­mi i en­kla­wa­mi cią­gle fluk­tu­ują­cy­mi. Tak jak to by­ło z daw­ny­mi pol­ski­mi or­dy­na­cja­mi ro­do­wy­mi.

      Je­śli mo­że ist­nieć pra­wo mię­dzy­na­ro­do­we bez ist­nie­nia ja­kie­goś jed­ne­go kie­row­ni­ka ku­li ziem­skiej, bez jed­ne­go ogól­no­świa­to­we­go par­la­men­tu i bez jed­nej ziem­skiej po­li­cji, to mo­że ist­nieć też kraj, któ­ry nie ma jed­ne­go kie­row­ni­ka, jed­ne­go le­gi­sla­to­ra, jed­ne­go eg­ze­ku­to­ra. Ca­ła ku­la ziem­ska mo­że śmia­ło być po­dzie­lo­na na ty­sią­ce Liech­ten­sta­inów, ta­ki­ch, że każ­da gmi­na we­wnątrz nie­pod­le­głe­go kan­to­nu ma pra­wo do se­ce­sji, tak, by jak na­wet po­wsta­nie ja­kiś mo­no­pol, to bar­dzo ła­two je­go klien­ci mo­gliby go zli­kwi­do­wać po­przez przej­ście do in­ne­go usłu­go­daw­cy – ale bez ko­niecz­no­ści zmia­ny miej­sca za­miesz­ka­nia.

      Sta­no­wie­nie pra­wa i wy­ko­ny­wa­nie go to ta­ka sa­ma usłu­ga jak każ­da in­na – tak jak każ­da usłu­ga praw­ni­ka to je­st po pro­stu usłu­ga ryn­ko­wa. Tak jak mo­gę so­bie wy­na­jąć obroń­cę, tak też mógł­bym wy­na­jąć oskar­ży­cie­la i sę­dzie­go. Tak jak mo­gę wy­na­jąć kan­ce­la­rię praw­ną, by mi zro­bi­ła sta­tut ja­kieś or­ga­ni­za­cji czy umo­wę z ja­kimś kon­tra­hen­tem, tak też mógł­bym to zro­bić z pra­wem pu­blicz­nym, by się po­ro­zu­mieć z są­sia­da­mi co do za­sad współ­ży­cia.

      Tak już zro­bi­łem, wy­bie­ra­jąc w wy­bo­ra­ch po­li­ty­ków, by się umó­wi­li w kwe­stia­ch pra­wa mo­rza i in­ny­ch umów mię­dzy­na­ro­do­wy­ch. To, że wie­rzy­cie, że pra­wo i je­go eg­ze­ku­cja to coś spe­cjal­ne­go, wy­ma­ga­ją­ce­go mo­no­po­lu, to kwe­stia wia­ry wpo­jo­nej wam przez pro­pa­gan­dę. Nikt nie je­st wol­ny od pro­pa­gan­do­wej in­dok­try­na­cji pań­stw.

      Przy­kła­dem do­bro­wol­ny­ch za­sad, któ­re re­gu­lu­ją han­del mię­dzy­na­ro­do­wy, są In­co­terms – mię­dzy­na­ro­do­we wa­run­ki sprze­da­ży. Je­st to pra­wo, któ­re czy­ni po­rzą­dek w han­dlu, ale nie wy­ma­ga żad­ne­go mo­no­po­lu na je­go eg­ze­kwo­wa­nie, któ­re­mu pod­le­ga­ją obie stro­ny trans­ak­cji. Na tej sa­mej za­sa­dzie śmia­ło moż­na re­gu­lo­wać han­del i wszel­ką współ­pra­cę mię­dzy do­wol­ny­mi pod­mio­ta­mi, na­wet we­wnątrz kra­ju.

Grzegorz GPS Świderski

PS: Notki powiązane:

• Czy terytorialny monopol aparatu przemocy jest niezbędny?
• Państwo to aparat przemocy
• Konkurencyjne aparaty
• Czy prawo musi być narzucone z góry?
• Wolność na morzach i oceanach
• Opłacalność aparatu. Liczyliście to kiedykolwiek?

Tagi: gps65, libertarianizm, cywilizacja, prawo, porządek, państwo, polityka, monopol, przemoc