Drzewo znaczeń

Teoria Słowa i chaos

Drzewo znaczeń

1. Każde pojęcie słownikowe (leksem), ma tyle pochodnych objaśnień ile słów-pojęć zawiera największy słownik. Można to wyrazić również w ten sposób, że od każdego pojęcia słownikowego można „dojść” do każdego innego pojęcia znajdującego się w słowniku. A więc również do pojęcia wyjściowego – od którego zaczynaliśmy proces objaśniania.

2. Zbiór naszych pojęć jest zbiorem zamkniętym – choć stale rozwijającym się. Liczba słów istniejących w świecie wzrasta (np. liczba słów języka angielskiego dawno przekroczyła 1 mln). Wzrasta także liczba ich powtórzeń – bo wzrasta liczba ludności.

3. Zastanawiające jest podobieństwo zbioru (przestrzeni) słów do modelu Wszechświata – ograniczonego wiekiem – 15 mld lat od Wielkiego Wybuchu – i stale rozszerzającego się – coraz szybciej. Tak jak coraz szybciej przyrasta liczba ludności na świecie, a więc także liczba myśli-słów. Można by zaryzykować „nieprawdopodobne” stwierdzenie, że gdybyśmy choć na moment, na całym świecie przestali myśleć – Wszechświat przestałby się rozszerzać. I w znaczeniu – braku jakiejkolwiek myśli – na pewno byłaby to prawda.

4. Drugie prawo Zipfa (lingwistyka kwantytatywna) wiąże liczbę znaczeń słów z częstością ich występowania:

(gdzie m – liczba znaczeń słowa (leksemu), f – częstość jego występowania w tekście, C – pewna stała.)

Prawo to należy rozumieć w ten sposób, że im częściej używane jest jakieś słowo, tym więcej ma ono różnych znaczeń. Dlatego np. takie słowa jak „miłość”, „nienawiść” nabierają różnych znaczeń, gdy zaczniemy je rozważać (w myślach). Ponadto te znaczenia mają różne odcienie w różnych kulturach. A ponieważ tak naprawdę, miłość każdego z nas jest inna, więc jest tyle jej różnych odcieni ile jest ludzi na świecie. Wzrost liczby znaczeń jest więc związany także ze wzrostem liczby ludności.

5. Dla języka angielskiego, Zipf znalazł następujący wzór empiryczny, wiążący liczbę znaczeń z częstością występowania słów:

(D – pewna stała)

Wykładnik potęgi 0,46 pomnożony przez 10 jest w przybliżeniu równy stałej Feigenbauma (4,66920 …) – jednej z niedawno odkrytych stałych przyrody, występującej w procesach chaotycznych. Stała ta występuje np. w matematycznym modelowaniu kształtu paproci (paproć Barnsleya), uzyskiwanym poprzez rozwiązywanie prostych, iteracyjnych układów równań. Poniżej – graficzna postać matematycznej paproci Barnsleya:

6. Czy proces powstawania myśli jest również procesem chaotycznym? Warto przypomnieć, że w procesach chaotycznych występują charakterystyczne bifurkacje (podwojenia lub rozdwojenia), których pojawianie się jest związane ze stałymi Feigenbauma (pierwszą i druga stałą). W takim modelu obraz obecnej wiedzy człowieka wyglądałby następująco:

Do takiej postaci modelu wiedzy, prowadzi redukcjonizm – czyli dzielenie (podział) wiedzy według kategorii, o coraz większym stopniu uszczegółowienia. Holizm – przeciwny redukcjonizmowi i właściwy kulturom wschodnim – postrzega wiedzę jako coś całościowego, nie powstającego w wyniku sumowania elementów mniejszych.

7. Strzałka czasu, wynikająca z niepodważalnej drugiej zasady termodynamiki i związana z pojęciem wzrostu entropii, może być odwrócona, jeśli wrócimy do początku – do pytań podstawowych, dotyczących istoty istnienia.

Profesor Eine, stwierdził kiedyś, że fizykę, poprzedzała filozofia, a filozofię poprzedzała poezja … więc aby zrozumieć na czym polega istnienie Wszechświata, należałoby wrócić do … poezji. W niej ukryta jest odpowiedź na wszystkie nasze pytania i być może, to właśnie ona jest poszukiwaną Teorią Wszystkiego …