Stevia

Stevia, stewia cukrowa to roślina, która używana jest jako produkt odpowiadający cukrowi, w Południowej części Ameryki oraz na terenach Azji. Jej nazwa jest często “przekręcana”, wiele osób mówi na nią Stebia lub Sevia, co nie jest prawidłowym nazewnictwem.

Ostatnie badania dowiodły, że słodzenie cukrem herbaty czy też kawy powoduje liczne choroby. Kawa czy herbata bez słodkiego smaku nie powoduje wielkiej przyjemności, dlatego coraz więcej osób używa jej jak substancji słodzącej (stevia to naturalny słodzik).

Uprawa stewii cukrowej w Paragwaju trwa już od wieków. Służy im nie tylko jako naturalny słodzik, ale przy pomocy stewii radzą sobie z otyłością lub problemami związanymi z ciśnieniem. Sadzonki stewii maja bardzo warościowe liście, które służą nie tylko jako zamiennik cukru, ponieważ dla niektórych jest to jeden z rodzajów słodyczy. Spośród 150 rodzajów stevii, tylko Stevia rebaudiana Bertoni posiada słodkie liście. Jest 30 razy słodsza w stosunku do tradycyjnego cukru. Stewia jest bezpieczna czego nie można powiedzieć o innej substancji słodzącej – Ksylitol. Ksylitol może wywołać biegunkę, a ostatnie badania dowiodły, że może nawet wywołać nowotwory oraz uszkodzić narządy u zwierząt. Ponadto ksylitol powoduje złą pracę mózgu, wątroby i nerek. Nie narażajmy naszego organizmu i stosujmy stewię cukrową, która jest bezpieczna oraz otrzymuje się ją w naturalny sposób STEWIA – NATURALNA SUBSTANCJA SŁODZĄCA   http://www.betterstevia.pl/dla-diabetykow/   Co to jest stewia Stewia rebaudiana Bertoni, potocznie nazywana stewią, jest rośliną, która od stuleci wykorzystywana jest przez mieszkańców Ameryki Południowej (Brazylia, Paragwaj) jako naturalna substancja słodząca i środek leczniczy.„Słodkie liście” należącej do rodziny astrowatych stewii, zawierają glikozydy stewiolowe, które są nawet kilkaset razy słodsze od cukru (sacharozy). Dzięki słodkiemu smakowi stewię nazywano także miodowym liściem, słodkim liściem z Paragwaju, słodkim zielem, cukierkowym liściem i miodową yerbą. Oprócz zastosowania jako substancja słodząca, stewii przypisuje się również właściwości hipoglikemizujące, hipotensyjne, przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, przeciwbiegunkowe oraz immunomodulacyjne. Stewia zawiera także witaminy (kwas foliowy, witamina C), składniki mineralne (wapń, potas, magnez, żelazo) oraz silne antyoksydanty (związki fenolowe). Stewia uprawiana jest w wielu krajach na świecie, między innymi w Paragwaju, Brazylii, Urugwaju, Meksyku, Japonii, Malezji, Korei Południowej, Tajlandii, Chinach, a także w Wielkiej Brytanii i Kanadzie. Coraz większą popularnością cieszy się w Europie i w Polsce. Co nadaje stewii słodki smak Swój intensywnie słodki smak stewia zawdzięcza zawartym w liściach, łodygach, kwiatach, nasionach i korzeniach glikozydom stewiolowym. Siła słodząca poszczególnych glikozydów stewiolowych jest zróżnicowana. Stewiozyd jest 250-300 razy słodszy w porównaniu do sacharozy, rebaudiozyd B – 300-350, rebaudiozyd C – 50-120, rebaudiozyd D – 25-400, rebaudiozyd E -150-300, rubusozyd – 114, stewiolbiozyd – 100-125 i dulkozyd A – 50-120. Największą siłę słodzącą ma rebaudiozyd A, który jest 250-450 razy słodszy od cukru. Zastosowanie stewii Stewia jest rośliną wykorzystywaną w przemyśle spożywczym, w medycynie oraz w przemyśle kosmetycznym. W przemyśle spożywczym, stewia znalazła zastosowanie między innymi przy produkcji słodkich produktów o obniżonej wartości kalorycznej (np. wyroby cukiernicze, śniadaniowe przetwory zbożowe, nektary owocowe i warzywne, lody, fermentowane przetwory mleczne). W temperaturze do 200°C stewia nie ulega rozpadowi, może być stosowana do produkcji dżemów, galaretek, marmolad (o zredukowanej wartości energetycznej), a także do pieczenia ciast i ciasteczek. Stewia znalazła szerokie zastosowanie w żywieniu ludzi chorych, a zwłaszcza:

• w żywieniu chorych na cukrzycę. Pomimo słodkiego smaku, stewia nie podnosi stężenia glukozy we krwi, może zatem być bezpiecznie stosowana przez osoby chore na cukrzycę. Zarówno pacjenci z cukrzycą typu 1, jak również z cukrzycą typu 2 mogą słodzić napoje i potrawy stewią, bez obawy o wzrost glikemii. W badaniach na zwierzętach wykazano, że stewia zwiększa wrażliwość na insulinę, natomiast w badaniach na ludziach wykazano, istotnie niższe stężenie insuliny po spożyciu posiłku z dodatkiem stewii w porównaniu do posiłku słodzonego sacharozą lub aspartamem i niższe stężenie glukozy po spożyciu posiłku ze stewią w porównaniu do sacharozy. Daje to duże możliwości zastosowania stewii w zapobieganiu hiperglikemii poposiłkowej, która sprzyja rozwojowi insulinooporności, a w konsekwencji cukrzycy typu 2.
• w leczeniu dietetycznym osób pragnących zredukować nadmiary masy ciała. Stewia nie wnosi kalorii, stanowi więc doskonały zamiennik cukru. Może być wykorzystywana przy planowaniu posiłków o obniżonej kaloryczności, jako dodatek do napojów i słodkich potraw, w tym także deserów. W dietach niskoenergetycznych, zalecanym osobom z nadwagą lub otyłością, ogranicza się wysokokaloryczne produkty zawierające duży dodatek cukru. Wysoka siła słodząca ekstraktu ze stewii w porównaniu do sacharozy, sprawia, że do osiągnięcia pożądanej słodkości napoju czy potrawy potrzebna jest niewielka jego ilość. Nie podnosi to wartości kalorycznej produktów przy jednoczesnym zachowaniu porównywalnego smaku.
• w dietoterapii chorych z podwyższonym ciśnieniem krwi. Glikozydy stewiolowe uznaje się za niemające wpływu na wielkość ciśnienia tętniczego krwi. Jednak pojawiają się doniesienia o obniżeniu zarówno skurczowego, jak i rozkurczowego ciśnienia krwi u chorych z nadciśnieniem tętniczym, którym podawano stewiozyd, w porównaniu do grupy kontrolnej. Pomimo, że mechanizmy hipotensyjnego działania stewii nie są dokładnie wyjaśnione, uważa się, że blokowanie kanałów Ca+2, efekt diuretyczny i natriuretyczny (skutkujące zmniejszeniem objętości krążącej krwi) mogą prowadzić do obniżenia ciśnienia.
• w profilaktyce próchnicy. Stewia nie stanowi pożywki dla bakterii odpowiedzialnych za powstawanie próchnicy i nie powoduje ich namnażania. Te właściwości stewii wykorzystuje się przy opracowaniu receptur past do zębów i płynów do płukania jamy ustnej.
• w żywieniu chorych na fenyloketonurię. Stewia, jako substancja słodząca może być stosowana w dietoterapii tego schorzenia, ponieważ nie zawiera fenyloalaniny.

Istnieją także doniesienia o właściwościach bakteriobójczych stewii i próbach jej wykorzystania w leczeniu biegunek sekrecyjnych. Bezpieczeństwo stosowania Glikozydy stewiolowe (wysokooczyszczone ekstrakty pozyskiwane z liści stevia rebaudiana) zostały wpisane przez FDA (Amerykański Urząd ds. Żywności i Leków) na listę produktów uznanych za bezpieczne (GRAS). Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) ocenił bezpieczeństwo stosowania glikozydów stewiolowych, wydając pozytywną opinię odnośnie wykorzystania ich jako substancji słodzącej. Dawkę dopuszczalnego dziennego spożycia (ADI), wyrażoną jako ekwiwalent stewiolu, ustanowiono na poziomie 4 mg/kg masy ciała na dobę. Na mocy rozporządzenia (WE) nr 1131/2011 glikozydy stewiolowe (E 960) zostały dopuszczone jako dodatki do żywości (w różnych kategoriach żywności), jako słodziki stołowe (w postaci płynnej, proszku i w tabletkach) oraz jako suplementy żywności (w postaci stałej, płynnej, syropu lub do żucia). Wszystkie glikozydy stewiolowe są metabolizowane w dalszych odcinkach przewodu pokarmowego do stewiolu i wydalane z organizmu (z moczem) w postaci glukuronianu stewiolu. Znaczącą rolę odgrywają w tym procesie bakterie z rodzaju Bacteroides sp. Nie stwierdzono ryzyka kumulacji glikozydów stewiolowych w organizmie. Badania dotyczące genotoksyczności glikozydów stewiolowych wykazały brak ryzyka u ludzi. Brak także doniesień o właściwościach alergennych glikozydów stewiolowych. Wszystkie opisane powyżej właściwości stewii sprawiają, że jest ona jednym z najlepszych zamienników cukru, o dodatkowym działaniu terapeutycznym. Badania naukowe potwierdzają, że dobrej jakości, wysokooczyszczone preparaty ze stewii, zawierające glikozydy stewiolowe, są bezpieczne i mogą być stosowane w żywieniu różnych grup populacyjnych. Sięgając po preparaty ze stewii warto jednak pamiętać, że nie wszystkie dostępne na rynku preparaty są takiej samej jakości.   Autor: Prezes Polskiego Towarzystwa Dietetyki Dr Danuta Gajewska     WŁAŚCIWOŚCI Stewia jest rośliną wyjątkowo szczodrze obdarowaną przez naturę. Intensywny słodki smak (150 razy słodszy od rafinowanego cukru) zawdzięcza stewiozydom (glikozydy-dwuterepenowe), znajdującym się w liściach, również rebaaudiozydom i dulkozydom. Prócz tego zawiera białka, substancje tłuszczowe, bogaty asortyment cennych minerałów i mikroelementów takich, jak: wapń, potas, magnez, żelazo, chrom, mangan, selen, krzem, kobalt, cynk. W jej skład wchodzi również szereg witamin z grupy B, witamina C, beta-karoten itp. Zdaniem naukowców, posiada jeszcze kilkaset innych substancji biologicznie czynnych, których dotąd nie udało się zidentyfikować. Bezspornie największą zaletą stewii z punktu widzenia chorego na cukrzycę jest to, że mimo intensywnej słodkości, jest absolutnie bezkaloryczna, nie podnosi poziomu cukru we krwi. Wspomaga utratę nadwagi przez redukowanie apetytu na potrawy tłuste, a przede wszystkim na słodycze. W przeciwieństwie do cukru nie powoduje procesów fermentacyjnych w jelitach. Stewią, będącą produktem natury, doskonale można zastąpić cukier w jadłospisie oraz niezdrowe, sztuczne słodziki. Ze względu na to, że nie ulega rozkładowi do temp. 200 st. C można ją z powodzeniem stosować do gotowania i wypiekania ciast (2 łyżeczki sproszkowanych liści odpowiadają 1 szklance cukru). Bardzo ważnym atutem stewii jest jej nietoksyczność, co potwierdziły badania naukowe. Z relacji chorych na cukrzycę, którzy zastąpili, stewią cukier i sztuczne słodziki, a jednocześnie pili herbatę z jej liści, wynika, że poprawiło się ich samopoczucie fizyczne i psychiczne, niektórzy nawet mogli zmniejszyć dawkę insuliny. To właśnie warto przemyśleć lub przedyskutować z lekarzem czy dietetykiem.   ZASTOSOWANIE Stewia ma szerokie znaczenie głównie dla leczniczych właściwości i dla medycyny. Szczególne znaczenie użytkowe ma gatunek Stevia rebaudiana. Jest to roślina o bardzo wysokiej zawartości związków słodzących i z tego względu używana do słodzenia napojów i potraw. Charakteryzuje się bardzo niską kalorycznością w porównaniu do tradycyjnego cukru. Ważnym efektem spożywania stewii jest jej zdolność do obniżania ciśnienia krwi. Mechanizm obniżania ciśnienia krwi polega na zatrzymaniu napływu jonów Mg2+ z płynu międzykomórkowego. Stewia posiada również właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Stewiozydy (związki słodzące zawarte w stewii) nie wykazały ujemnego wpływu na płodność, przebieg ciąży i zdrowotność młodych w badaniach nad szczurami, nie wykazały też większego wpływu na układ sercowo-naczyniowy w doświadczeniach na ludziach. Badania laboratoryjne przeprowadzone w krajach Ameryki Południowej wykazały, że stewiozydy mają pewną aktywność w niektórych procesach fizjologicznych, jednak dane z literatury na ten temat są dosyć skromne. Stewia nie została dopuszczona jako środek spożywczy w Unii Europejskiej ze względu na niedostateczną liczbę badań przeprowadzonych w instytucjach UE. W grudniu 2008 dopuszczono ją do sprzedaży na terenie USA. Szeroko stosowana w krajach dalekiego wschodu (w Japonii od ok. 40 lat). W Polsce dostępna oficjalnie tylko jako kosmetyk do pielęgnacji jamy ustnej. Stewiozyd zawarty w stevii jest około 300 razy słodszy od normalnego białego cukru, przy czym zawartość stewiozydu w roślinie to ok. 10%. Jest stabilny termicznie do 180 stopni C (czyli nadaje się do pieczenia) i chemicznie w szerokim zakresie pH (do kwaśnych potraw). Nie jest źródłem fenyloalaniny, więc może być stosowany przez chorych na fenyloketonurię.   JAK UŻYWAĆ I STOSOWAĆ? Liście stewii mogą Ci zastąpić cukier i wszelkie inne słodycze. Możemy słodzić – na szklankę herbaty z powodzeniem wystarczy 1/5 łyżeczki suszu. Zaletą stewii jest nikła ilość kalorii. Stewia nadaje się to wszelkiego rodzaju przetworów, nawet do marynat, gdyż nie ma ona tendencji do fermentacji. Oprócz listków suszymy też zielone wierzchołki pędów – dobre są dwa sposoby suszenia: pierwszy w temperaturze 80 stopni Celsjusza, drugi w temperaturze pokojowej. Susz możesz przechowywać nawet kilka lat. Jeśli susz zalejesz wrzątkiem otrzymasz słodki syrop, który też można dosyć długo przechowywać. Substancja czynna tej rośliny czyli stewiozyd przy tym wiele właściwości leczniczych. Na pewno zaskoczy Ciebie informacja, że jest to substancja zapobiegająca próchnicy zębów, obniżająca ciśnienie krwi (zbadano, że efekt leczniczy utrzymuje się ok. roku po zaprzestaniu przyjmowania stewii) i, co może najbardziej zaskoczyć, słodzenie stewią obniża poziom cukru we krwi. W doniesieniach medycznych znajdziesz również te, że stewia dosyć skutecznie walczy z bakteriami E. coli, które są bardzo oporne na antybiotyki. Liście stewii zawierają różne witaminy i składniki mineralne: witaminy A i C, rutynę, cynk, magnez i żelazo. Dzięki tym substancjom stosujący stewię rzadziej zapadają na grypę i przeziębienie. Zioło to może być też z powodzeniem stosowane przez odchudzających się; wspomaga, bowiem utratę wagi poprzez zmniejszenie apetytu. Rośliny tej używa się także do zwalczania uzależnienia od tytoniu i alkoholu. Roślina ta nie traci swoich właściwości nawet w temperaturze 200 st.C. Jak widzisz zastosowanie stewii jest ogromne, ale zapamiętaj – nie uda się z nią ciasto drożdżowe. Dodatkową ciekawostką, która na pewno zainteresuje wielu z was jest to, że stewię można hodować na własnym parapecie, balkonie lub we własnym ogródku.