Bez kategorii
Like

Połączenie wodne BAŁTYK – ADRIATYK – MORZE CZARNE szansą rozwoju gospodarczego Polski. (Cz.4)Połączenia wodne Wschód – Zachód

14/01/2012
1366 Wyświetlenia
0 Komentarze
18 minut czytania
no-cover

Połączenie wodne ze Wschodem. Omówiono inicjatywy współpracy zarówno w relacjach lokalnych, międzyrządowych jak też na forum międzynarodowym. Zwrócono uwagę na problem połączeń wodnych w świetle katastrofy czarnobylskiej.

0


 

 

 

 

Wprowadzenie

 

Coraz więcej organizacji pozarządowych oraz instytucji naukowo-technicznych jest zaangażowanych w problemy dróg wodnych w Polsce. Inicjatywy tych środowisk dają nadzieję na przyspieszenie odbudowy dróg wodnych również  w  naszym kraju.

Gospodarczo-społeczne znaczenie tej branży opisane jest w poprzednich artykułach z tego cyklu zamieszczonych na NE. W uzupełnieniu tych analiz warto sięgnąć do opracowań sprzed drugiej i pierwszej wojny światowej. Niektóre dawne  uzasadnienia promujące drogi wodne są nadal aktualne. Tym bardziej, że niektóre zbiory są dostępne w bibliotekach cyfrowych Krakowa (AGH [1], Politechnika[7]).

W pracy [1] opisano znaczenie gospodarze dróg wodnych w byłych trzech zaborach Polski. Scharakteryzowano Wisłę, Odrę, Niemen, Dźwinę, Dniepr, Dniestr i Prut wraz z ich dopływami. Dużo miejsca zajmują opisy kanałów Królewskiego, Augustowskiego i Ogińskiego. Załączona mapa ilustruje ich lokalizację. Poruszone są Zagadnienia regulacji rzek oraz koszta budowy dróg wodnych.

W pracy [7] dokonano analizy kosztów budowy połączenia wodnego Wisły, Dniestrem z Morzem Czarnym.

W poprzednich artykułach z tego cyklu podane są ogólne informacje o połączeniach wodnych trzech mórz, znaczenie gospodarcze dróg wodnych dla rozwoju gospodarczego Polski oraz APEL do władz RP w sprawie rozwoju tej gałęzi gospodarki.

Ta publikacja poświęcona jest połączeniom wodnym ze Wschodem. Omówiono inicjatywy współpracy zarówno w relacjach lokalnych, międzyrządowych jak też na forum międzynarodowym. Zwrócono uwagę na problem połączeń wodnych w świetle katastrofy czarnobylskiej.

  

Na Wschód przez Białoruś i Ukrainę


Na 48 sesji grupy roboczej  śródlądowego transportu wodnego ONZ w Genewie Białoruś zaprezentowała projekty połączenia wodnego „Dźwina – Dniepr”.

W czasie sesji poruszono zagadnienia połączeń wodnych Dniepr-Wisła-Odra i Dźwina-Dniepr.

 

http://en.wikipedia.org/wiki/Dnieper%E2%80%93Bug_Canal

 

„Białoruś jest zainteresowana w budowie tej drogi, która pozwoli Białoruskim sąsiadom dojść nie tylko do Morza Czarnego ale również do Morza Bałtyckiego i tworzyć nowe miejsca pracy zarówno w czasie jej budowy jak i eksploatacji, rozwijać turystykę i zapewnić dodatkowe wpływy z ruchu tranzytowego”[8]

Proponowana śródlądowa droga wodna daje możliwość połączenia Zachodniej Dźwiny i Wołgi, które daje dostęp do Morza Białego, Moskwy i dalej na terytorium Federacji Rosyjskiej.  Budowa drogi wodnej obejmuje  również budowę elektrowni wodnych, które zapewnią dodatkową ilość energii elektrycznej oraz budowę  zbiorników wodnych. Planowano trasę kanału Zachodniej Dźwiny i Dniepru (82 km). Opracowano projekt żeglownego połączenia wodnego Zachodniej Dźwiny z Wołgą.

 

Rzeka Dźwina jest widoczna na mapie Białorusi: http://www.worldatlas.com/webimage/countrys/europe/lgcolor/bycolor.htm

 

Kompleksowa realizacja tych opcji umożliwi połączenie Morza Czarnego, Bałtyckiego, Morza Kaspijskiego i Białego. Znacznie zmniejszy się odległość między Moskwą, Morzem Białym i Morzem Czarnym. Stworzony zostanie ujednolicony system wodny w Eurazji.

"Водный путь Даугава (Западная Двина)-Днепр с выходом на Bолгу может восполнить огромный потенциал невостребованных водных путей. Сокращается в два раза расстояние от Балтики до Черного моря, на 1500-1700 км сокращается расстояние от Москвы и Белого моря до Черного моря", заявил пресс-секретарь белорусского внешнеполитического ведомства[8].

 

http://www.osce.org/eea/30481

 

Nasi sąsiedzi Niemcy, Ukraina, Białoruś, Litwa oraz Turcja zainteresowani są drogą wodną Dniepr-Prypeć-Kanał Dniepr-Bug-Wisła-Odrałącząca Wschód z Zachodem. Od wielu lat problemy tego połączenia wodnego omawiane są na spotkaniach międzyrządowych, w komisjach Unii Europejskiej. W Genewie na forum ONZ w maju 2008r. podjęto szereg ustaleń w zakresie tego projektu. W spotkaniu  w Genewie uczestniczyli również przedstawiciel naszego Ministerstwa Infrastruktury oraz przedstawiciel Związku Polskich Armatorów Śródlądowych. W prace ukierunkowane na połączenie wodne Wschód-Zachód zaangażowana jest Fundacja „Niemiecko-Białoruski Dom” [8].

Trudne problemy związane z tym projektem zasygnalizowane są w dalszej części artykułu –„No i ten Czarnobyl, leżący nad Prypecią”[9].

Budową głębokowodnego kanału, łączącego Bałtyk z Morzem Czarnym  przez Białoruś i Ukrainę zainteresowany jest rząd Łotwy (http://www.zegluga.wroclaw.pl/news.php?readmore=581). Dynamiczny rozwój dróg wodnych i szybki wzrost przewozów morsko-rzecznych sprawia, że Ukraina wkrótce stanie się obszarem tranzytowym całej Europy.

W roku 2007 Minister Budownictwa Białorusi wystąpił do polskiego Ministra Budownictwa z inicjatywą wspólnej koordynacji rozwoju śródlądowych dróg wodnych o znaczeniu międzynarodowym [9]. 

We Fromborku uczestnicy konferencji Forum E 70 (lipiec 2010r.) poświęconej projektowi ”Litwa-Rosja-Polska połączyła nas droga wodna” podpisano deklaracje o dalszej organizacji międzynarodowych regat i dalszej pracy nad strategią całego akwenu oraz włączeniem do działań Litwy (Obwód Kaliningradzki i Województwo Warmińsko-Mazurskie).

http://www.ro.com.pl/aktualnosci/tresc/7647/Litwe_Rosje_i_Polske_polaczy_wspolna_woda/

 

11 lipca, podczas rejsu "Pętla Wielkopolska 2011" podpisana została deklaracja programowa w sprawie planu działań na rzecz rozwoju Międzynarodowej Drogi Wodnej E 70 w latach 2012–14. Szlak łączy Europę zachodnią z Rosją, jego częścią jest Zalew Wiślany, a port elbląski należy do czterech najważniejszych portów na tej drodze wodnej. Deklarację podpisali Marszalkowie Województw Kujawsko-Pomorskiego, Lubuskiego, Warmińsko-Mazurskiego i Wielkopolskiego.(http://www.zagle.com.pl/artykul/czytaj/droga-wodna-e-70-nowe-ustalenia,10331/)

 

 

Wisłą i Dniestrem do Morza Czarnego?

 

W pracy [2, s.56] podany jest zapis: „Na osta­tnim sejmie lwowskim poruszono kwestyą po­łączenia Dniestru za pomocą kanału i rzeki Sa­nu z Wisłą. Projektowane połączenie morza Czarnego z Bałtykiem, prowadzące za sobą uregulowanie spławności Dniestru i Wisły, okazać się musi dla wytwórców rolnych bar­dzo korzystnym,………”

Ustawa o budowie dróg wodnych (1901) przewidywała budowę  m.in. kanału Wisła (San)-Dniestr. Kraków byłby gospodarzem – pośrednikiem w komunikacji żeglugowej szlakami Odra-Dunaj i Wisła-Dniestr [3]. 

Według Romualda Rosłońskiego (1910r.-[10])  droga wodna weźmie udział w zaopatrzeniu krajów naddunajskich łącznie z zagłębiem śląsko-morawskim w węgiel z krakowskiego zagłębia węglowego oraz terenów wschodnich drogą Wisła-San i dalej San-Dniestr.

(…zarzuty przeciwko drodze wodnej były tak niesprawiedliwe,…,tak gołosłowne,…,że uprzemysłowienie Galicyi może być solą w oku naszych sąsiadów – str.31..”)

Niemal wszystkie miasta Niemiec, które wybiły się na centra handlowe i przemysłowe leżą nad lub w pobliżu dróg wodnych.

W roku 1910 przygotowano projekt regulacji łożyska Dniestru dla żeglugi na odcinku od Rozwadowa do Zbrucza. Rozpoczęte prace regulacyjne przerwała pierwsza wojna światowa.

R Ingarden nie widział uzasadnienia realizacji tego projektu: „Sądzę natomiast, że Dniestr nie będzie stanowił głównej drogi wodnej  między Bałtykiem a Morzem Czarnym, o którym to projekcie tak często czytamy, mimo na pozór najkrótszego, niemal prostego, połączenia między Wisłą i Dniestrem przez San i dolinę Wiszni….(str.489)[1]”. W swojej pracy autor pogląd ten uzasadnia  m.in. trudnościami technicznymi i  granicznymi (z Rosją-1921r.). Ale to był rok 1921.

Na załączonej mapie można zobaczyć rzeki i kanały żeglowne w byłych trzech zaborach Polski.

Wracając do teraźniejszości polecam zapoznanie się z wrażeniami z wypraw turystycznych Dniestrem. Barwną relację jednej z takich wodnych  wędrówek znaleźć  można na stronie internetowej[5].

 Z malowniczej i pełnej przygód  wyprawy kajakiem po Dniestrze do Morza Czarnego można się wiele dowiedzieć. Według autora  relacji rzeka ta jest  żeglowna poczynając od Bender. W części nizinnej pętli i zawija.

 (www.moje-kajaki.net/odessa_2001/dniestrem_nad_morze_czarne.jpg). Doświadczenia  z tej wyprawy mogą, zainteresowanym tym szlakiem wodnym,  być pomocne zarówno w pokonywaniu trudów pływania po rzekach jak też w przekraczaniu granic państwowych.

Podałem w tym punkcie informacje o charakterze historycznym oraz zasugerowałem zapoznanie się z doświadczeniami  tej turystycznej wędrówki wodnej między innymi po to aby postawić pytanie.  

Czy w świetle wyłączenia z eksploatacji  połączenia Bałtyku,  kanałem Dniepr – Bug po katastrofie czarnobylskiej [9],   połączenie Wisła-Dniestr z Morzem Czarnym  należy całkowicie wykluczyć?

Więcej informacji na temat czarnobylskiej katastrofy w powiązaniu z żeglugą Prypecią podaję w dalszej części artykułu (No i ten Czarnobyl, leżący nad Prypecią).

Rzeka Dniestr wraz z ujściem do Morza Czarnego jest widoczna na mapie Ukrainy : http://www.worldatlas.com/webimage/countrys/europe/ua.htm

 

No i ten Czarnobyl, leżący nad Prypecią

http://www.waldemar.katowice.pl/czarnob2/cz1.htm

 

Podtytuł tej części artykułu to fragment jednej z relacji wędrówek wodnych  Dnieprem. W pracy [9 ] podana jest informacja o wyłączeniu po katastrofie czarnobylskiej z eksploatacji  „ kanału Dniepr-Bug przez Polesie”. Na stronach internetowych podane są relacje z dwóch „wycieczek” (2005 i 2007) po okolicach Czarnobyla.

Załączam fragment tych relacji : Czarnobyl i Prypeć – niezwykłe miejsca. Ciche i martwe…..

Prypeć to miasto zamknięte. Mało kto tu zagląda, ale nie można powiedzieć, że nikt. Niemal każdego dnia przyjeżdża tu kilka osób; naukowcy, poszukiwacze wrażeń, dziennikarze czy też tacy ciekawscy podróżnicy jak ja. Każdy przechodzi, ogląda, fotografuje, filmuje. Wszystkich łączy jedno: ciekawość i pośpiech. Każdy chciałby wszędzie wejść, otworzyć każde drzwi, a jednocześnie czas jest bardzo ograniczony…..

…. W mieście mieszkało 40 tys. Dziś nie mieszka tam nikt(2005) …

 Ostatnim celem tej wyprawy jest port na rzece Prypeć.

 

 

Zdjęcia z tego portu nie wymagają komentarzy

 

Niektóre barki częściowo zatopione ale większość ciągle utrzymuje się na wodzie.

 

Przypuszczam jednak, że to kwestia trzydziestu lat (relacja z  roku 2007) aby do Czarnobyla zaczęły zjeżdżać wycieczki szkolne, a Prypeć stała się większą atrakcją turystyczną niż Kijów. Może nie dla wszystkich, ale tak już pozostanie przez długie lata, że słowo Czarnobyl będzie elektryzować bardzo wiele osób.

 

 

Uwagi, problemy, pytania

 

  • Jakie jest stanowisko Fundacji „Białorusko-Niemiecki Dom” w sprawie żeglugi Prypecią?
  • Władze RP nie zdecydowały się na włączenie do  naszej prezydencji tematu „Droga wodna Bałtyk – Adriatyk – Morze Czarne” (cz.1 tego cyklu na NE). Może warto ten problem, poszerzony o drogi wodne Wschód – Zachód , włączyć do prezydencji Danii. Taką debatę można zorganizować w Krakowie m.in. jako telekonferencję.
  • Co z połączeniem naszych dróg wodnych z Dunajem przez Słowację ?
  • Czy władze RP uwzględnią wnioski środowisk związanych z drogami wodnymi i gospodarką wodną w przygotowywanym rządowym projekcie „Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030”?

 

Źródła

 

1. Ingarden R.: Rzeki i kanały żeglowne w b. trzech zaborach i znaczenie ich gospodarcze dla Polski, http://winntbg.bg.agh.edu.pl/skrypty3/0309/

2. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 2, pod red. F. Sulimirskiego, B. Chlebowskiego, W. Walewskiego, Warszawa 1882, s. 51-58. http://www.kresy.pl/kresopedia,geografia,rzeki?zobacz/dniestr

3. Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie- http://www.marinakrakow.pl/

4.Strząska J.,Ku wodnej autostradzie z Zachodu na Wschód,sierpień 2008; http://www.armatorzy.com.pl/

5.  Frąckiewicz J., Dniestrem nad Morze Czarne,  http://www.moje-kajaki.net

6. Raciborski G.: Drogi śródlądowe na Morze Czarne – www.kanaly.info

7.Ingarden R.: Regulacya i kanalizacya Wisły i Sanu a kanał „Wisła-Dniest”, Czasopismo Techniczne, Lwów 1917, Nr 6

8.Беларусь презентовала в Женеве проект черноморско-балтийского водного пути, http://bdg.by/news/news.htm?63866,2, 

9 Bosak W., Kanał Śląski-połączenie aglomeracji małopolskiej i śląskiej drogą wodną, Konf. Odra 2011.Wyd. Krajowa Izba Gospodarcza.

10. Rosłoński R: Droga wodna DUNAJ-ODRA-WISŁA-DNIESTR i jej znacznie dla węglowego Zagłębia krakowskiego; Monografia węglowego Zagłębia krakowskiego. Część IV; Kraków – 1910; Nakładem „Związku Górników i Hutników Polskich w Austryj”

11. Kanały i rzeki :

 

 

 

 

0

H.Po

Odbudowa niektórych sfer gospodarczych. Mam na mysli nasze zlikwidowane zaklady budowane przez pokolenia Polaków. Zyja jeszcze ludzie , którzy budowali huty, stocznie, cementownie, zaklady wytwarzajace aparature kontrolno-pomiarowa...

12 publikacje
0 komentarze
 

Dodaj komentarz

Authorization
*
*
Registration
*
*
*
Password generation
343758