Bez kategorii
Like

Kulawa strategia

09/05/2011
537 Wyświetlenia
0 Komentarze
41 minut czytania
no-cover

Zapewnienie bezpieczeństwa narodowego jest najważniejszym zadaniem w katalogu czynności wykonywanych przez władze państwowe.

0


Strzegom, szkoła podoficerska wojsk łączności, 1966 r. Jestem żołnierzem służby zasadniczej. Wprowadziłem obyczaj noszenie usztywnionych polówek na kształt przedwojennej rogatywki i rekawiczek skórzanych. Politruk widząc mnie sarknął – a wy co, sanacyjny oficer? Natomiast sympatyczna i aprobujaca była reakcja dowódcy jednostki i oficerów liniowych.

——————————————————–

Tylko w bezpiecznym kraju powstają warunki rozwoju oraz gwarancje realizacji interesu narodowego.

Bezpieczeństwo narodowe jest jednak nie tyle pewnym stanem stałym ile procesem jego utrwalania, a w każdym razie niedopuszczaniem do pogorszenia.
Środowisko międzynarodowe jest przestrzenia, na której spotykają się i ścierają dążenia różnych państw. Gdy są one zbieżne dochodzi do współpracy i wspólnych działań. Znacznie częściej jednak występują sprzeczności interesów powodujące antagonizmy, konflikty i wojny. Sytuacje takie państwa starają się rozstrzygnąć na swoją korzyść za pomocą różnorodnych środków odwołując się do gry dyplomatycznej, nacisków gospodarczych i nie wykluczając użycia sił zbrojnych. Mimo przyjęcia w prawie międzynarodowym ograniczeń w stosowaniu siły (potępienie wojny agresywnej) należy uznać, że siły zbrojne są nadal „ultima ratio regnum” – ostatecznym argumentem państwa w sporze. Uważa się, że brak takiej siły w rękach władzy państwowej skutkuje bezsilnością prowadzonej polityki.
Przy realizacji polityki rolę podstawową odgrywa rozpoznawanie zagrożeń i podejmowanie stosownych decyzji oraz działań oddalających niebezpieczeństwo. Przy czym warto wspomnieć regułę sformułowaną w pierwszej połowie XIX wieku przez cesarza Napoleona: „Rządy dotrzymują słowa tylko wtedy, gdy są do tego przymuszone, lub gdy jest to dla nich korzystne.”
 
Cechą charakterystyczną relacji międzynarodowych jest ciągła rywalizacja państw określana często jako „walka” o przetrwanie oraz ochronę i promocję własnych interesów. Józef Piłsudski podkreślał, że „historia jest ciągłą walką sił” i ostrzegał: „kto siły nie ma, ten się w historii nie liczy”.
 
Polityka bezpieczeństwa narodowego dokonuje się niejako w dwu wymiarach. Pierwszy to wewnętrzne uwarunkowania, zwłaszcza kwestie stanu obrony narodowej i działań władz państwowych w tej sferze. Drugi – realizowanie koncepcji polityki zagranicznej zapewniających siłom zbrojnym efektywne wsparcie w razie obcej napaści. Skuteczne działania w obu wymiarach powinny zapewnić krajowi bezpieczeństwo.
Dla wykonania tego zadania potrzebne są realistyczne oceny stanu bezpieczeństwa, rozpoznanie potencjalnych zagrożeń i wytworzenie planów użycia dostępnych środków dla osiągnięcia pożądanego celu. Całokształt tej problematyki powinna zawierać strategia bezpieczeństwa narodowego.
Strategia jest zapisem dokonanej przez elity narodu interpretacji procesów zachodzących w otoczeniu państwa i zawiera hipotezy ewolucji stosunków międzynarodowych z uwzględnieniem horyzontu czasowego oraz stosownie do tego formułuje skonkretyzowane dyrektywy do działań, określa ich rodzaj i sposoby wykonania. Do tego dochodzi ocena, na ile zagrożenia są realne i jak im zapobiegać najmniejszym kosztem. Strategia powinna bowiem przybliżać do ustalenia tych niezbędnych kosztów zwłaszcza, że w okresie pokojowym nakłady na obronność zwykle przegrywają z innym wydatkami, np. na służbę zdrowia czy szkolnictwo. Brak widocznych zagrożeń skłania opinię publiczną i rząd do „oszczędzania” na wojsku. Tymczasem nie trzeba wielkiej przenikliwości by dostrzec, że błędna ocena zagrożeń, nieodpowiednie działania i niedostateczne środki na obronę mogą skutkować katastrofą państwa.
 
Uwaga powyższa ma znaczenie biorąc pod uwagę polskie doświadczenia. W XVIII wieku polskie elity nie potrafiły znaleźć rozwiązań zapewniających krajowi bezpieczeństwo. Brak umiejętności rozpoznawania zagrożeń, nieudolna polityka zagraniczna oraz niedołęstwo i liczne zaniedbania w dziedzinie obronności sprawiły, że mocarstwowa Pierwsza Rzeczypospolita zniknęła z mapy politycznej świata. Polacy odzyskali niepodległe państwo dopiero na początku XX wieku, w 1918 r. nie udało się jednak odbudować dawnej potęgi. Druga Rzeczpospolita przetrwała bezpiecznie nie całe dwadzieścia lat. Nie udało się, mimo sojuszy z mocarstwami Francją i Wielką Brytanią, obronić państwa we wrześniu 1939 r. Klęskę militarną w kampanii 39 dopełniła polityczna katastrofa w okresie II wojny światowej. Strategia przyjęta przez polskie ośrodki decyzyjne w sposób spektakularny zawiodła w Jałcie i Teheranie. Musiało upłynąć 50 lat nim Polska ponownie odzyskała suwerenność.[i]
………………………………………………………….
W dniu 17 września 1993 r. na dziedzińcu przed Belwederem dowódca tzw. Północnej Grupy Wojsk Federacji Rosyjskiej zameldował prezydentowi RP o zakończeniu wycofywania wojsk z terytorium RP.
………………………………………………………….
Oceniając obecne położenie Polski można twierdzić, że istnieje fundament bezpieczeństwa narodowego w postaci przynależności do Sojuszu Północnoatlantyckiego. Jednocześnie można wskazywać, że kolejne polskie rządy tworzyły koncepcje strategiczne i podejmowały wysiłki reformowania i modernizacji sił zbrojnych. Jeżeli jednak zapoznamy się z rezultatami tych działań, to trudno je uznać za udane. 
 
Największym zagrożeniem dla bytu narodowego stanowi napaść zbrojna innego państwa. Zanim jednak do niej dojdzie muszą pojawić się warunki umożliwiające agresję. Państwo doświadczające wewnętrznego rozkładu może łatwo stać się obiektem napaści. Degradacja pozycji państwa na arenie międzynarodowej i osłabienie zdolności obronnych także może prowadzić do utraty suwerenności. Dlatego troszcząc się o bezpieczeństwo zewnętrzne nie wolno zapominać o kluczowym znaczeniu czynnika militarnego.
 
Dokumentem o podstawowym znaczeniu dla polskiej polityki bezpieczeństwa narodowego jest przyjęta w 2007 r. „Strategia bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej”.[ii]
………………………………………………..
http://www.msz.gov.pl/files/docs/DPB/polityka_bezpieczenstwa/dokumenty_i_komunikaty/strategia_bezp_nar_2007.pdf
………………………………………………..
Analityk wojskowy ocenia: „Aktualny model strategii bezpieczeństwa narodowego funkcjonujący w Polsce zakłada, że priorytetem, z którego wynika strategia bezpieczeństwa narodowego jest nie tyle polityka bezpieczeństwa narodowego, lecz polityka zagraniczna państwa.” Dodaje, że rodzi to negatywne skutki w postaci braku ustaleń w dziedzinie obrony narodowej. [iii]
………………………………….
Ryszard Jakubczak, „Strategia bezpieczeństwa narodowego” w: „O bezpieczeństwie narodowym w Polsce”, Słupsk 2008, s. 35.
………………………………………………….
Jeszcze dalej idzie inny ekspert, który uważa, że zabiegi polskich władz o instalowanie amerykańskiej tarczy antyrakietowej w istocie dowodzą swoistego votum nieufności rządu w stosunku do możliwości obronnych własnych sił zbrojnych.[iv]
………………………………………………………….
Artur Bilski, „Polska armia na posyłki”, („Rzeczpospolita”, 6.04.2009).
………………………………………………………………………..
Ministerstwo Obrony Narodowej przyjęło jako działanie kierunkowe tzw. profesjonalizację sił zbrojnych. W ekspresowym tempie przekształcono Wojsko Polskie w nieliczną armię zawodową. Zawieszono pobór do wojska redukując obowiązek służby wojskowej do rejestracji osób zdolnych do jej odbycia. Na tej podstawie administracja wojskowa przenosi obywateli „do rezerwy” bez odbycia służby wojskowej. Tym samym system obronny RP traci rezerwistów, których trzeba będzie mobilizować w razie groźby wybuchu wojny.
 
W „Strategii” zapisano deklarację o konieczności przygotowania sił zbrojnych do obrony kraju, ale jest to zapis pusty. Nie ma bowiem żadnych wskazań jak to zadanie będzie wykonane. Resort obrony jako główny cel przyjmuje zresztą potrzeby misji zbrojnych wykonywanych poza granicami państwa polskiego. Uważa też, że współcześnie nie wystąpi żadne zagrożenie dla niepodległości Polski i całości jej terytorium. MON wyklucza pojawienie się klasycznego zagrożenia wojennego (konflikt symetryczny) do 2030 roku. Wojsko Polskie ma więc walczyć w odległych rejonach świata, a jedyną formą działań wojennych ma być konflikt asymetryczny, w którym polski żołnierz zmierzy się z partyzantem/terrorystą.
 
Dokumentem precyzującym zadania obronne jest „Strategia obronności Rzeczypospolitej Polskiej” przyjęta w 2009 r. jako dokument sektorowy do „Strategii bezpieczeństwa narodowego RP.[v]
……………………………………………………………..
http://www.wp.mil.pl/pl/index/
……………………………………………………………..
„Strategia…” ta w punkcie „Obrona przed agresją zbrojną” stwierdza: „W przypadku gdy rozwój kryzysu zmierzał będzie nieuchronnie do konfrontacji zbrojnej, na wniosek władz narodowych zostaną rozwinięte na terytorium Polski Sojusznicze Siły Wzmocnienia. W skład zgrupowania obronnego połączonych sił sojuszniczych wejdą również Siły Zbrojne RP. Zadaniem tego zgrupowania będzie przeciwdziałanie agresji, odparcie napaści zbrojnej oraz uniemożliwienie rozwinięcia działań ofensywnych.” Autorzy strategii najwyraźniej nie przewidują sytuacji, gdy zagrożenie wystąpi, a sił sojuszniczych jeszcze w Polsce nie będzie. Tymczasem wiadomo, że wsparcie NATO może zjawić się w Polsce po upływie pewnego czasu, zdaje się po miesiącu. Trzeba będzie wcześniej siłami narodowymi bronić granic, aby wytrwać do nadejścia tej pomocy. Taki wariant działań był już ćwiczony w Sztabie Generalnym WP. Założono wówczas, że siły jakie Polska wystawi do obrony stanowić będzie 15 brygad wojsk operacyjnych. Według norm taktycznych jedna taka brygada może bronić od 20 do 30 km granicy lub terytorium o powierzchni 150 km2. Na tej podstawie można wnosić, że polska armia będzie mogła bronić około jednej piątej zagrożonych granic, lub 0,7 % terytorium.
 
Inaczej planują siły obronne inne państwa. Np. Szwecja przy liczbie ludności 8,4 mln. jest w stanie zmobilizować w ciągu 48 godzin 1 milion żołnierzy (czyli 12% ogółu) w tym 500 tys. stanowić będą żołnierze obrony terytorialnej. Leżąca w bezpiecznej części Europy Szwajcaria przy ludności 6,7 mln. jest w stanie zmobilizować w ciągu 48 godzin 700 tys. żołnierzy (czyli 10,5% ogółu) w tym 350 tys. żołnierze obrony terytorialnej. Izrael – 4,8 mln. ludności zmobilizuje w ciągu 48 godzin 650 tys. żołnierzy (czyli 13,5% ogółu) Dla Polski przyjmując ten sam procentowy współczynnik ogół powołanych pod broń powinien wynosić do 4 mln. żołnierzy! Mamy natomiast 100 tys. żołnierzy zawodowych, wśród nich ani jednego w obronie terytorialnej i wymierające rezerwy z czasów, gdy jeszcze był pobór do wojska – wymierające bowiem w przyjętym modelu sił zbrojnych nie ma szkolenia nowych rezerw. Dziś możemy jeszcze zmobilizować do 500 tys. żołnierzy, ale z czasem i to nie będzie możliwe.
 
Zastanawiamy się w jakim rejonie Polski będziemy zdolni do obrony, gdyby doszło do konfliktu zbrojnego na granicach RP. Wielu znawców zagadnień militarnych na Zachodzie twierdzi, że w takim przypadku linia obrony będzie przebiegała na Wiśle, a najprawdopodobniej na Odrze i Nysie. Dla Polaków taka wizja obrony kraju nie może być zachęcająca. Jednak ten scenariusz obrony jest wysoce prawdopodobny oceniając możliwości obronne tej quasi-profesjonalnej armii ministra Bogdana Klicha. Ponadto tragedia kwietniowa pod Smoleńskiem wskazuje, że państwo polskie nie ma sprawnego systemu kierowania obronnością, a politycy odpowiedzialni za tę sferę prezentują przerażające braki kompetencji i profesjonalizmu.
 
Polskie dowództwo w razie zagrożenia będzie musiało bronić dużego stosunkowo terytorium za pomocą kilkunastu brygad wojsk operacyjnych. W takim przypadku albo większość terytorium RP nie będzie bronione, albo posiadane siły trzeba będzie rozproszyć chcąc jakoś osłonić ważniejsze rejony i obiekty. W pierwszym przypadku spełni się scenariusz obrony na linii Odry, w drugim będziemy mieli najgorszy wariant położenia z 1939 r., przy czym w tym przypadku obrona będzie trwała kilka godzin.
 
Odnosząc się do strategii należy odnotować dwa istotne ograniczenia polskiego myślenia w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego.
 
Po pierwsze możemy dostrzec trudność z całościowym, strategicznym, ujmowaniem problematyki obronnej w oparciu o polski interes narodowy. Polacy od XVIII wieku nie mieli własnego państwa. W ciągu dwu wieków nie było sposobności tworzenia ośrodków polskiej myśli strategicznej. Pewne osiągnięcia w tej mierze uzyskano w latach Drugiej RP jednak sukces strategiczny w 1939 r. (przekształcenie konfliktu z Niemcami w wojnę światową) zatarła klęska militarna. Natomiast przyjęta później przez polskie władze na uchodźstwie koncepcja pełnego i lojalnego wspierania sojuszników, nawet kosztem własnych interesów, okazała się błędną. Sojusznicy nie odpłacili bowiem taką samą lojalnością oddając Polskę w niewolę sowiecką.
 
Satelicka „Polska Ludowa” z racji oczywistych nie miała własnego planowania strategicznego. Tym zajmowano się na Kremlu. Po upadku komunizmu nie było na terenie Polski ośrodków myśli strategicznej. Także „opozycja kontruktywna” przejmująca rządy w następstwie rozmów Okrągłego Stołu nie potrafiła takich ośrodków wykreować. Naturalnym niejako stało się poszukiwanie koncepcji bezpieczeństwa na Zachodzie. Sądzono, że rozwiązaniem będzie to, co wypracowano w NATO. Pojawiło się naśladownictwo obcych rozwiązań i wzorów w oderwaniu od rzetelnej oceny krajowych potrzeb i uwarunkowań. Innym ograniczeniem polskiego myślenia o obronie jest kompleks słabości – przekonanie, że obrona Polski będzie niemożliwa bez pomocy sojusznika.
Ten brak wiary we własne siły sprawia, że nie podejmujemy prób odnajdywania czynników własnej siły. Dwa powyższe ograniczenia odcisnęły swoje piętno na strategiach przyjętych przez władze RP.
 
Francuski teoretyk sztuki wojennej generał Andre Beaufre ("Wstęp do strategi. Ostraszanie i strategia" Warszawa 1968) zalecał odrzucenie biernej postawy wobec wydarzeń wyrażającej się w pytaniu: co się stanie? Zalecał by stosować twórcze wezwanie: co powinniśmy zrobić? To oznacza, że należy stworzyć polski system obronny na miarę tego co może być, a nie tego co jest dziś – bo wojny nie będzie.

 

I ps.

Prof. Romuald Szeremietiew: „Polskie Siły Zbrojne funkcjonują kulawo”

Z prof. Romualdem Szeremietiewem, byłym ministrem obrony narodowej, rozmawia Mariusz Majewski.

Minister Bogdan Klich zapowiadał tzw. profesjonalizację armii. Tymczasem mamy do czynienia z „łapanką” żołnierzy.

– Profesjonalizacja armii w wykonaniu ministra Klicha jest określeniem wprowadzającym w błąd. To tak, jakby na opakowaniu towaru napisano „śledzie”, a w środku były gwoździe.

Efektowne porównanie, ale mógłby je Pan rozwinąć?
– Termin „profesjonalizacja” został zapewne wymyślony przez jakiegoś PR-owca, zmiany w wojsku mają się kojarzyć pozytywnie. Profesjonalizm oznacza perfekcyjne wykonywanie zadań. Mamy armię profesjonalną, a więc ona profesjonalnie Polskę obroni. W rzeczywistości MON ograniczył się do zawieszenia poboru do wojska, poprzestając na żołnierzach zawodowych. To oznacza tyle, że mamy 100 tysięcy ludzi, którzy chcąc dostać pensję, muszą przebierać się w mundury wojskowe.

No to mamy uporządkowane pojęcia. Nie profesjonalizacja, ale tak naprawdę armia zawodowa…
– Gdyby armia zawodowa, to nie byłoby źle. W rzeczywistości mamy, poza wyjątkami, umundurowanych, słabo przeszkolonych i marnie uzbrojonych ludzi. Cóż to za zawodowcy? W obecnych warunkach polskie Siły Zbrojne funkcjonują kulawo.

Na czym ta kulawość polega?
– Chociażby na tym, że w stutysięcznej armii mamy zaledwie 30 tys. szeregowców (zawodowych) i w WP na jednego dowódcę przypada pół żołnierza.

Kłopot z chętnymi do pójścia w kamasze miały rozwiązać Narodowe Siły Rezerwowe.
– Narodowe Siły Rezerwowe (NSR) to kolejne nieporozumienie. Miały liczyć 30 tys., w ubiegłym roku usłyszeliśmy, że będzie ich 20 tys., a w końcu 10 tysięcy. Kiedy ogłaszano nabór, zapewniano, że jest nadmiar kandydatów. Teraz dowiadujemy się, że chętnych zebrało się około 3 tysięcy. Wiele wskazuje na to, że w roku bieżącym stan armii spadnie do 90 tys. żołnierzy.

Do braków finansowych dochodzą braki osobowe.
– Stany osobowe mają wpływ na finanse, np. taki, że MON zatrudnia cywilne agencje ochrony do pilnowania koszar i wydaje na to setki milionów złotych. „Profesjonalnych” żołnierzy muszą strzec emeryci dorabiający w agencjach ochrony. Niezamierzonym efektem zawodowstwa są też masowe zachorowania żołnierzy, gdy ich jednostka ma jechać na poligon. Dowódcy mają ogromne braki w pododdziałach – znam przypadek, gdy na ćwiczeniach brakowało obsługi moździerzy. Minister, poszukując oszczędności, zmniejszył stawkę godzinową za pobyt na poligonie. „Zawodowiec” idzie więc na chorobowe, dostaje wypłatę i nie musi taplać się w błocie na poligonie.

Należał Pan do zdecydowanych krytyków armii zawodowej.
– W Siłach Zbrojnych potrzebny jest komponent zawodowy. W każdej normalnej armii są żołnierze zawodowi, ale nie mogą być tylko oni. Wojsko służy nie tylko do defilad. Ma się przygotować do obrony kraju. W obronie trzeba wystawić armię przekraczającą kilkakrotnie stany pokojowe. W razie zagrożenia przeprowadza się mobilizację i powołuje pod broń przeszkolonych rezerwistów. MON zrezygnowało z poboru i nie szkoli rezerw. Nie będzie kogo mobilizować. Problemu nie rozwiąże 10 tys. z Narodowych Sił Rezerwy. W razie wojny będziemy potrzebowali setek tysięcy żołnierzy.

Generał Waldemar Skrzypczak twierdzi, że armia nie zdąży w odpowiedni sposób wyszkolić takich żołnierzy do poszczególnych jednostek.
– W wojsku poza ogólnymi umiejętnościami żołnierskimi są potrzebne różne specjalności wymagające długiego szkolenia, np. obsługa samolotu, czołgu czy okrętu to skomplikowane działanie. Co wystarcza w przypadku wojsk obrony terytorialnej, nie zapewni właściwej obsługi skomplikowanego uzbrojenia w nowoczesnych wojskach operacyjnych.

Pytanie, czy można według modelu szkolenia żołnierza do obrony terytorialnej przygotować profesjonalistów do jednostek specjalistycznych, o których Pan powiedział.
– Oczywiście, że nie. Generał Skrzypczak doskonale wie, o czym mówi. Kolejne pytanie brzmi, czy wśród rezerwistów Wojska Polskiego te specjalności jeszcze są, czy też już ich nie ma? A jeśli nie ma, to o jakiej armii zawodowej mówimy?

Kolejny zarzut wobec szefa MON to spóźniona reakcja na raport MAK i niebronienie honoru polskich oficerów, zwłaszcza gen. Andrzeja Błasika.
– Bez honoru armia się rozpada. Raport MAK ugodził w honor oficerów polskich Sił Powietrznych. Minister obrony, przełożony gen. Andrzeja Błasika i oficerów pilotujących rządowy samolot, ma obowiązek bronić ich honoru. Kiedy w Polsce pojawiły się pogłoski, że funkcjonariusze OMON okradli konto ministra Andrzeja Przewoźnika, który zginął w katastrofie, strona rosyjska zareagowała tak ostro, że minister Paweł Graś, rzecznik polskiego rządu, przepraszał Rosjan w ich języku. Można by sądzić, że dla polskich władz honor polskiego oficera nie ma znaczenia. Nie wypowiada się rząd i milczy zwierzchnik Sił Zbrojnych – prezydent RP. Być może to milczenie wynika z obawy, aby nie znaleźć się w gronie winnych katastrofy?

Mówi Pan o przygotowaniach wizyty?
– Szef polskiej komisji badającej katastrofę Tu-154, minister Jerzy Miller zapowiedział, że jego raport będzie ostrzejszy od rosyjskiego w przedstawieniu polskich zaniedbań wokół tej katastrofy. Co oznacza, że będzie ostrzejszy? Czy komisja Millera stwierdzi, że polska załoga postanowiła popełnić samobójstwo i rozbiła samolot? Jeśli jednak potraktujemy słowa szefa MSWiA poważnie, to ostrzejsza powinna być ocena urzędników państwowych, którzy odpowiadali za organizację i bezpieczeństwo lotu do Smoleńska. Tutaj znowu pojawia się osoba ministra Bogdana Klicha.

Wskutek częstego pojawiania się wokół ministra Klicha sformułowań „odpowiedzialność” oraz „błędy i zaniedbania” mamy wniosek o odwołanie szefa MON. Krytykę słychać z szeregów PiS, SLD i koalicyjnego PSL.
– Poseł Eugeniusz Kłopotek z PSL zgłosił nawet postulat, żeby minister Klich honorowo podał się do dymisji. Obawiam się jednak, że w tym przypadku honor jest dobrem deficytowym. Skoro nie dba się o honor podwładnych, to dlaczego miałby się ten honor odezwać w innej sytuacji?

Wydawało się jednak, że na papierze PO ma warunki do dobrego działania w wojsku. Prezydent Bronisław Komorowski był szefem MON, powinien znać realia i potrzeby. Może to być pole, na którym prezydent wykazuje się aktywnością.
– Z oceną wojskowych kwalifikacji pana Komorowskiego mam pewien kłopot. Pracowałem razem z nim w resorcie obrony ze skutkiem dla mnie bardzo przykrym. Mogę więc być nieobiektywny. Sądzę, że pan prezydent nie ma zbyt głębokiej wiedzy na tematy wojskowe.

Skąd taka opinia?
– Z tego, co usłyszałem i co Komorowski napisał, lub dokładniej z tego, co podpisał. Znane liczne wypowiedzi obecnego prezydenta „z głowy” były dość niefortunne. Wielu je krytykowało, więc nie będę się tym zajmował. Ale biorąc pod uwagę wypowiedzi pisemne na temat Sił Zbrojnych, widzę, że są to poglądy niespójne.

Na przykład?
– Bronisław Komorowski był przewodniczącym sejmowej Komisji Obrony Narodowej, a ja sekretarzem stanu w MON. Występowaliśmy wspólnie na konferencji w Akademii Obrony Narodowej. Bronisław Komorowski wygłosił wtedy referat (zachowałem tekst), w którym był przeciwny zawodowej armii, zmniejszaniu jej liczebności i opowiedział się za tworzeniem obrony terytorialnej.

To zupełnie inaczej niż mówi dziś.
– W MON zajmowałem się programem stworzenia systemu obrony terytorialnej. Był to jeden z postulatów programu wyborczego AWS i po wygranych wyborach realizowałem w MON ten postulat. Ministrem obrony został Janusz Onyszkiewicz, który nie rozumiał, o co mi chodzi. I wtedy poparł mnie poseł Komorowski, przewodniczący sejmowej Komisji Obrony Narodowej. Minister pod naciskiem komisji zgodził się na powołanie zespołu pod moim kierownictwem i opracowałem program stworzenia systemu Obrony Terytorialnej. Nawet zaczęliśmy go wdrażać.

Kiedy nastąpił odwrót?
– Gdy Komorowski został ministrem, zaczęły zmieniać się mu poglądy. A później jako marszałek Sejmu nie zauważał, co się z wojskiem dzieje. Mógł mieć wpływ, a nie zgłaszał żadnych zastrzeżeń do tej „profesjonalizacji” armii w wykonaniu ministra Klicha.

Skąd u prezydenta zmiana opinii na te tematy?
– Mogę powiedzieć tyle, że doradcy, zwłaszcza w sprawach wojskowych, zawsze odgrywali dużą rolę w otoczeniu ministra Komorowskiego. Nie sądzę, aby było inaczej w otoczeniu prezydenta Komorowskiego.

I żeby skończyć wątek prezydencki. Bronisław Komorowski spełnił swoją obietnicę wobec Pana, że wycofa się z życia politycznego?
– Gdy Komorowski usuwał mnie z MON w atmosferze oskarżeń, zapowiedział, że jeśli zarzuty okażą się nieprawdziwe, to on, sprawca mojego odwołania, wycofa się z polityki. W październiku 2010 roku sąd oczyścił mnie z ostatniego z zarzutów, jakie mi stawiano. Zostałem całkowicie uniewinniony. A czy spełnił zobowiązanie? Został prezydentem.

W jaki sposób można przeprowadzić zmiany w Siłach Zbrojnych, by inwestowane w te zmiany fundusze współgrały z realnymi potrzebami państwa w dziedzinie bezpieczeństwa?
– Trzeba uwzględnić trzy obszary. Po pierwsze – ocenić sytuację geopolityczną, geostrategiczną Polski i ewentualne zmiany zachodzące na tych płaszczyznach. Po drugie – przyjrzeć się naszym zobowiązaniom sojuszniczym. Należałoby wyraźnie zdefiniować, na ile one determinują nasze działania. Uczestnictwo w sojuszu to nie tylko obowiązki, np. uczestnictwo w operacjach zbrojnych, które finansujemy z własnych pieniędzy, ale również w sposoby zapewnienia wsparcia sojuszniczego w razie zagrożenia bezpieczeństwa Polski. Trzecim elementem, bardzo ważnym, są nasze możliwości finansowe.

No to mamy pewien model. Pora na konkrety.
– Konstytucja RP określa obowiązki Sił Zbrojnych. Armia zapewnia obronę niepodległości Polski, nienaruszalność granic i całość terytorium. Należałoby więc sprawdzić, czy to, co robi się w MON, pozwoli wojsku wykonać konstytucyjne obowiązki. Jeżeli władze państwowe będą miały odpowiedź na to pytanie – a na razie, moim zdaniem, jej nie ma – będzie wiadomo, co dalej robić.

Załóżmy, że mamy odpowiedź. Co dalej?
– Konieczne będzie opracowanie strategii obronności zawierającej walor odstraszania. Nasze przygotowania do obrony powinny potencjalnemu agresorowi wykazywać, że agresja na Polskę będzie przedsięwzięciem trudnym i nieopłacalnym. W VI wieku przed narodzeniem Chrystusa chiński dowódca i teoretyk wojskowy Sun-Tzu wskazywał, że najlepsza wojna to taka, której nie trzeba prowadzić.

Nasze członkostwo w NATO nie jest takim straszakiem?
– W pewnym stopniu tak, tylko trzeba stale pilnować, aby sojusznicza pomoc nie stała się – jak mówią Chińczycy – papierowym tygrysem. Pamiętajmy, że w NATO o użyciu sił zbrojnych każde z państw członkowskich decyduje samodzielnie. To, co dla nas będzie zagrożeniem wymagającym użycia wojska, dla innego rządu może być powodem do uruchamiania dyplomacji.

Jednak – zgodnie z zapewnieniami naszych włodarzy – nie mamy wrogów, tylko samych przyjaciół. Od wschodu po zachód.
– W bezpieczeństwie narodowym rozpatruje się czarne scenariusze. Jeśli zagrożenie nie wystąpi, to bardzo dobrze. Ryzykowne będzie, gdy założymy, że nic złego się nie wydarzy, a mimo to powstanie zagrożenie. Należy ustalić, czy w otoczeniu Polski pojawiają się procesy zagrażające naszemu bezpieczeństwu. Czy są wrogie Polsce ośrodki. I kolejna sprawa – jakimi strategiami one się kierują. Muszą niepokoić rosyjskie zbrojenia, szantażowanie nas bronią nuklearną, plany odbudowy imperium oraz zamiar uzyskania pozycji supermocarstwowej.

Polska jest małym krajem, a Rosja jest wielka”. Cytat z gen. Tatiany Anodiny, szefowej MAK, jednego z wykonawców polsko-rosyjskiego „pojednania”.
– Nie ulega wątpliwości, że prezydent Lech Kaczyński, organizując wyjazd do Tbilisi przywódców państw, których ziemie wchodziły w skład dawnej Rzeczypospolitej (Litwa, Łotwa, Estonia, Ukraina), uniemożliwił Rosji zajęcie Gruzji. Gruzini dobrze wiedzą, dlaczego uznali prezydenta Kaczyńskiego za swego bohatera narodowego. We wschodniej części Europy tylko Polacy i Rosjanie stworzyli wielkie państwa. I były czasy, gdy to Polska była wielka (Rzeczpospolita Obojga Narodów), a Rosja (Księstwo Moskiewskie) mała. Polska z racji położenia i wielkości potencjału ma kluczowe znaczenie w regionie. Rosjanie dobrze o tym wiedzą i mają świadomość, że Polacy przy sprzyjającej koniunkturze mogliby odbudować dawną wielkość. Taką możliwość dostrzegł ostatnio amerykański geopolityk George Friedman („Następne 100 lat”) widzący Polskę w roli jednego z głównych mocarstw XXI wieku.

Co wobec tego nam zagraża?
– Prognozę Friedmana czytano zapewne nie tylko w Polsce. Powinniśmy więc bacznie obserwować zmiany zachodzące na scenie międzynarodowej. Należy uczestniczyć w tych zmianach tak, aby rosła pozycja i znaczenie Polski. Na pewno musimy rozpoznawać zagrożenia terrorystyczne, zważywszy na zaangażowanie chociażby w Afganistanie. Terroryzm nie jest jednak tym czynnikiem, który może zmienić obecny ład międzynarodowy. To mogą zrobić duże państwowe ośrodki siły. Wskazuje się, że są takie ośrodki: Chiny, Indie, Brazylia, Rosja… W takim globalnym wymiarze musimy rozpatrywać bezpieczeństwo Polski. To jednak problem na odrębną rozmowę.

Kto powinien w takim razie definiować zagrożenie bezpieczeństwa państwa w takim kluczu, w jakim Pan mówi? Biuro Bezpieczeństwa Narodowego?
– BBN nie nadaje się do tego. Jest urzędem państwowym. To raczej sfera badań, która powinna być oddana nauce. Mogłaby to robić Akademia Obrony Narodowej, którą trzeba by ustanowić w roli państwowego centrum badań strategicznych w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego. AON z oddzielnym budżetem, z zapewnionym dostępem do odpowiednich informacji, prowadząca niezależne badania. Tak pomyślana Akademia byłaby też miejscem kształcenia osób zajmujących najważniejsze stanowiska w państwie. Polska powinna mieć wyspecjalizowany ośrodek studiów i badań strategicznych.

Strategie strategiami, ale na razie trzeba wskazać przyczyny katastrofy smoleńskiej.
– Proszę nie bagatelizować tego problemu. Gdyby władze polskie miały odpowiednie strategie, tak jak mają je władze rosyjskie, to także w sprawie smoleńskiej nasza sytuacja byłaby inna. Wiedziano by, jak postępować. Zaniedbania i błędne decyzje, jakie są udziałem polskich władz, mogą przecież sprawić, że wyjaśnienie przyczyn katastrofy okaże się niemożliwe. Ciągle nie wiemy, dlaczego samolot po komendach „odchodzimy” spadł. Co dokładnie się stało. Pomogłoby badanie wraku samolotu, ale on znajduje się w Rosji i pokrywa się rdzą na płycie smoleńskiego lotniska. A jeśli spojrzymy na sylwetkę samolotu przed katastrofą i obejrzymy to, co z niego zostało, to widać, że brakuje jakieś dwie trzecie kadłuba. Co się z tym stało? Wyparowało? Mamy dużo pytań. Nawet za dużo.

Dziękuję za rozmowę

 

0

Szeremietiew

Jaki jestem każdy widzi (każdy kto zechce).

200 publikacje
107 komentarze
 

Dodaj komentarz

Authorization
*
*
Registration
*
*
*
Password generation
343758