Unia Europejska nie może się porozumieć nie tylko w sprawie nowego siedmioletniego budżetu na lata 2014-2020, ale nawet co do budżetu na przyszły rok. Nie ma chętnych do zapłacenia rachunków za zrealizowane projekty unijne. Manko sięga 9 mld euro.

Od kwietnia Rada UE grupująca rządy państw członkowskich wiedzie spór z Parlamentem Europejskim, zabiegając o obniżenie wydatków w przedstawionym przez Komisję Europejską projekcie budżetu. Nie ma chętnych do załatania dziury finansowej na niebagatelną kwotę 9 mld euro. Nie jest to "deficyt budżetowy", ponieważ budżet UE nie może mieć deficytu. Skąd zatem manko w unijnej kasie?

Prawdopodobnie powstało wskutek tego, że wzrósł poziom wykorzystania europejskich funduszy. Powód? Kryzys.

Komisja Europejska dowodzi, że konieczność wyłożenia owych 9 mld euro związana jest z rytmem finansowania przez Brukselę wieloletnich programów inwestycyjnych. Ponieważ 2013 rok jest ostatnim etapem obowiązywania kończącego się siedmioletniego budżetu, więc właśnie wtedy spływają wszystkie faktury, które należy rozliczyć.

Projekt budżetu przedstawiony przez Komisję Europejską w kwietniu br. przewidywał wzrost płatności na ten cel o blisko 7 proc. w porównaniu z budżetem tegorocznym. Przyszłoroczny budżet miał wynieść, według tej propozycji, 137,9 mld euro.

– Na początku upływającego okresu finansowego rządy wybrały projekty do współfinansowania przez UE. Teraz te projekty zbliżają się do zakończenia realizacji i Unia będzie musiała zapłacić rachunki – wyjaśnił komisarz ds. budżetu Janusz Lewandowski.

Wczoraj Komisja Europejska przedstawiła nowy projekt budżetu na 2013 r., niemal identyczny jak poprzedni. Z tym że wydatki zostały obcięte o 100 mln euro. Zaproponowana kwota płatności w przyszłym roku wyniesie zatem 137,8 mld euro.

– Jeśli Rada i Parlament nie zdołają się porozumieć, finansowanie UE musiałoby się odbywać na podstawie prowizorium budżetowego z roku 2012 – ostrzegł Lewandowski. Tegoroczny budżet zawiera 129 mld euro wydatków.

KE proponuje, aby brakujące 9 mld euro na faktury pokryć dochodami z grzywien od firm za naruszanie zasad konkurencji, co dałoby 3,1 mld euro. Brakujące 5,9 mld euro musiałyby zaś wyłożyć kraje członkowskie poprzez zwiększenie swoich składek. Płatnicy netto, tj. Niemcy, Francja, Wielka Brytania, Szwecja, Holandia, Finlandia, Dania i Austria, proponują, aby brakujące środki znaleźć w niewydajnych funduszach unijnych, które szacują na 15 mld euro. Jednak KE twierdzi, że takich pieniędzy nie ma.

– Zwykło się mówić, że kraje takie jak Polska są "beneficjentami unijnych funduszy", tak jakby coś dostawały za darmo. Tymczasem te kraje ponoszą koszty unijnych regulacji (np. znoszenia ceł, eliminowania emisji CO2), doświadczają ucieczki miejsc pracy za granicę, drenażu demograficznego i drenażu mózgów. Mało tego – związanie gospodarek unijnymi dyrektywami blokuje w tych krajach procesy konwergencji uruchomione przez globalizację, czyli procesy doganiania krajów wysoko rozwiniętych – wskazuje dr Cezary Mech, były wiceminister finansów.

– Gdyby Niemcom, największym płatnikom netto, funkcjonowanie Unii się nie opłacało, to nie funkcjonowałaby ona nawet przez rok. Dlatego nie należałoby się obawiać wetowania budżetu w sytuacji, kiedy jest dla nas i Europy niekorzystny – podkreśla finansista.

Przebieg prac nad unijnym budżetem – zarówno jednorocznym, jak i siedmioletnim – pokazuje jego zdaniem, że procesom politycznej integracji Unii nie towarzyszy sprawiedliwa redystrybucja dochodów. Widać to m.in. na przykładzie nierównych dopłat dla rolników starej i nowej Unii czy nadzwyczajnych rabatów w składce uzyskanych przez płatników netto."