Projekt koperty
MKK WOLA
poświęconej II rocznicy zabójstwa ks. Jerzego Popiełuszki
Opracowanie:
Dominika Janiszewska
Martyna Janiszewska
Publiczne Gimnazjum im. Książąt Pomorza Zachodniego w Trzebiatowie
Trzebiatów 2010
Znanych jest wiele znaczków, bloczków i kopert sygnowanych jest przez MKK Wola, MKK lub MKK „mała”. Wszystkie te skróty określają pewną grupę ludzi działających w ramach Międzyzakładowego Komitetu Koordynacyjnego w Warszawie. MKK skupiał zakłady pracy a pełna nazwa powstawała przez dodanie stosownej dzielnicy Warszawy, w której obrębie znajdowały się komórki MKK i zakłady pracy. Tak więc można powiedzieć, że nazwa np. MKK Wola dotyczy tej dzielnicy Warszawy.
Swoją uwagę chcemy skupić na kopercie wydanej w II rocznicę morderstwa funkcjonariuszy SB na ks. Jerzym Popiełuszce. Dotarłyśmy do projektu tej koperty oraz jej autorów. Opracowanie to zostało oparte na ich relacji, którą nam przekazali drogą elektroniczną.
Projekt tej koperty, diapozytywy oraz klisze znajdują się obecnie w rękach prywatnego kolekcjonera, a zostały zakupione bezpośrednio od jednego z projektantów – Alfreda Rosłonia.
Autorami projektu są dwaj podziemni drukarze: Alfred Rosłoń i Andrzej Adamiak. Alfred Rosłoń ps. „Tadek” był szefem transportu, drukarzem i kolporterem, natomiast Andrzej Adamiak ps. ,,Rudy’’ to kolporter i drukarz u którego w mieszkaniu znajdowała się również drukarnia działająca w MKK Wola.
Na skanie powyżej pokazany jest projekt tej koperty. Widoczny jest na nim proces jej tworzenia, uzgodnienia tekstu i jego położenia, rozmieszczenie i kształt pieczęci, wielkość nominału oraz narysowany jest projekt nowego znaczka, który towarzyszy tej kopercie. Poprawki widoczne na skanie nanosił p. Andrzej Adamiak, który konsultował je z p. Alfredem Rosłoniem. Projektowanie tej koperty oraz jej druk odbywał się w mieszkaniu Andrzeja Adamiaka.
Na uwagę zasługuje również znaczek, który widnieje na projekcie. Znaczek ten jest oryginalnym, jednym z serii siedmiu znaczków wydanych w roku 1986 przez MKK Wola. Jest to dosyć trudna pozycja do zdobycia. Na znaczku tym widzimy naniesiony nowy projekt znaczka, który ostatecznie został zatwierdzony wydany tylko z tą kopertą. Na projekcie widoczne jest również oznaczenie kolorystyki oraz napis „retusz” nad głową ks. Jerzego Popiełuszki.
Dotarłyśmy również do diapozytywu sylwetki ks. Jerzego Popiełuszki, który pokazany jest na skanie obok. Widoczny jest na nim wykonany retusz.
Proces drukowania rozpoczynał się od przygotowania makiet – było to zajęcie bardzo pracochłonne i wymagało posiadania sprzętu fotograficznego z odpowiednimi obiektywami, aparat fotograficzny z obiektywem szerokokątnym. Można też było korzystać z aparatu małoobrazkowego.
Podstawą były klisze czyli negatyw pozytywowy oraz diapozytywy. Zastosowanie negatywu pozytywowego miało na celu zapisanie makiety w dużym kontraście. Wywołany negatyw pozytywowy należało umieścić w powiększalniku. Po ustawieniu odpowiedniej wielkości zamierzonego produktu, rzucało się ten obraz na diapozytyw. Po jego wywołaniu i obrobieniu należało go przykleić do przezroczystej folii. Taka folia była gotowa do naświetlania.
W tym zbiorze znajdują się również inne pozycje np. diapozytyw pieczęci umieszczonej na kopercie.
Drukowanie tej koperty odbywało się w mieszkaniu p. Andrzeja Adamiaka. Tak więc pomysł, projekt i kształt ostateczny tej koperty to zasługa Andrzeja Adamiaka i Alfreda Rosłonia, którzy po wydrukowaniu tej koperty przekazali nakład szefowej MKK Ewie Chromińskiej ps. Celina. Brak jest danych na temat wielkości nakładu tych kopert, które znalazły się w obiegu.
Ksiądz Jerzy Popiełuszko był kapelanem Solidarności, szczególnie znanym i cenionym za odprawianie mszy świętych „za ojczyznę”. Związany był ściśle ze środowiskiem robotniczym lecz nie tylko.
Na skanie powyżej prezentujemy ostateczny efekt czyli oryginalną kopertę jaka trafiła do obiegu.
Wydanie tej koperty miało na celu głównie upamiętnienie męczennej śmierci ks. Jerzego Popiełuszki. Ówczesne władze starały się zapomnieć jak najszybciej o tym, że to jej funkcjonariusze uczestniczyli w tym morderstwie.
Pieniądze ze sprzedaży przeznaczano na pomoc dla osób, które straciły pracę lub dla rodzin osób, które za swoje poglądy lub za walkę o wolność trafiły do więzienia, ale także na zakup papieru i farb do dalszej działalności konspiracyjnej.
Wydawnictwa II obiegu tworzyły swoistą podziemną kulturę. Na powierzchni dominował Dziennik Telewizyjny i Jerzy Urban jako tuba propagandowa rządu. Pod powierzchną natomiast rozwijało się życie kulturalne w tamtym okresie. To w podziemiu wydawano najciekawsze książki, karty pocztowe o bardzo pomysłowej symbolice, znaczki „pocztowe” oraz wiele innych pozycji od kalendarzy po prasę.
Dzięki takim ludziom podziemia jak A. Rosłoń i A. Adamiak, którzy narażali swoją wolność i nie tylko, był dostęp do niezależnej prasy, książek w których nie zakłamywano rzeczywistości oraz ukazywano prawdziwa historię Polski oraz jej bohaterów.
Z perspektywy czasu można stwierdzić, że działania takich osób przyniosły oczekiwany efekt w postaci wolnej i demokratycznej ojczyzny a my powinniśmy być wdzięczni tym osobom za to, że byli odważni wtedy gdy odwaga wiele kosztowała.
Bibliografia:
1. Opracowano na podstawie relacji A. Rosłonia i A. Adamiaka. Za ich zgoda podajemy adres poczty elektronicznej: fredek129@wp.pl.
2. www.encyklopedia-solidarnosci.pl
3. www.memento.org.pl
