POLSKA
Like

Jak się robi tłum i co z tego wynika?(I I)

24/10/2014
903 Wyświetlenia
0 Komentarze
7 minut czytania
Jak się robi tłum i co z tego wynika?(I I)

Już niedługo kolejny Marsz Niepodległości. Zapewne wielu chętnych, jak to zwykle bywało, zapragnie wykorzystać okazję do swoich celów. Przekształcić zorganizowana zbiorowość w tłum, którym można sterować. Miasto jest traktowane niczym maszyna do wytwarzania tłumów i patrząc chociażby na większość polskich demonstracji i strajków miały one miejski charakter. Niektórzy socjolodzy twierdzą, że tłum może się nawet narodzić z nudy. Może jest w tym i odrobina racji, ponieważ obserwowanie zamieszek, czy nawet czynne w nich uczestniczenie może być formą makabrycznej rozrywki. Tłum powstaje samorzutnie w reakcji na bójkę na ulicy, wypadek samochodowy lub pożar. Ciekawe, że jedynie zawołanie: „Pali się!” może spowodować, że w nocy ktoś nam przyjdzie z pomocą. Zapewne wynika to ze słusznie pojętego własnego interesu. Niektórzy naukowcy przypisują tłumowi […]

0


Już niedługo kolejny Marsz Niepodległości. Zapewne wielu chętnych, jak to zwykle bywało, zapragnie wykorzystać okazję do swoich celów. Przekształcić zorganizowana zbiorowość w tłum, którym można sterować.

Miasto jest traktowane niczym maszyna do wytwarzania tłumów i patrząc chociażby na większość polskich demonstracji i strajków miały one miejski charakter.

tłum

Niektórzy socjolodzy twierdzą, że tłum może się nawet narodzić z nudy. Może jest w tym i odrobina racji, ponieważ obserwowanie zamieszek, czy nawet czynne w nich uczestniczenie może być formą makabrycznej rozrywki. Tłum powstaje samorzutnie w reakcji na bójkę na ulicy, wypadek samochodowy lub pożar. Ciekawe, że jedynie zawołanie: „Pali się!” może spowodować, że w nocy ktoś nam przyjdzie z pomocą. Zapewne wynika to ze słusznie pojętego własnego interesu.

Niektórzy naukowcy przypisują tłumowi całkiem sporą inteligencję (skoro ma on już umysł zbiorowy, to niech chociaż nie będzie głupi) i utrzymują, że motywem jego powstania mogą być specyficzne problemy strukturalne (w sensie społecznym): szczególne deficyty i błędy systemu. Być może jest to inna nazwa na nadużywanie władzy przez rząd i brak chleba. Powstało określenie „smart mobs” – sprytny tłum, który zbiera się sieciowo i Internetowo i przeprowadza inteligentne manifestacje. Wymyślił je i opisał w książce The Next Social Revolution (2002) amerykanin Howarda Rheingolda. Smart Mobs to określenie: nowych form zachowań zbiorowych, które są możliwe dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technologii komunikacyjnych, jak Internet i telefonia komórkowa, do koordynacji działań tłumu i innych form działania zbiorowego.[1]

smart mobs

Trudno byłoby przypuszczać, że społeczeństwo nie przysposobi sobie nowych możliwości komunikacji do udoskonalania takich zachowań społecznych, jak demonstrowanie i protestowanie. Czy te oprzyrządowanie gadżetowe zmienia istotę sprawy? Czy taki tłum poza elektronicznym rozsyłaniem wici jest naprawdę inteligentny? Mamy wątpliwości. Czy telefony komórkowe, komputery i Internet podniosły ogólny poziom inteligencji i etyki? Czy uczyniły ludzi lepszymi? Patrząc po tym, co się dzieje na świecie można raczej dojść do odwrotnych wniosków. Tłum inteligentny, sakralizacja tłumu i przypisywanie mu jakiś mocy, nie przekonuje nas. Zbiorowość ludzka zorganizowana to nie jest tłum, trudno armie, lub korporacje nazwać tłumem, choć w taki można te twory przekształcić.

umysł zbiorowy

Bardziej przemawia nam do przekonania teoria, czy zjawisko nazwane, slackvizm czyli rewolucja klikających leni – działanie tłumu poprzez Internet.

Generalnie slacktivism (ang. slacker – leń + activism) albo inaczej clicktivism to termin nienowy (w obecnym znaczeniu pojawił się już w 2002 roku). W skrócie odnosi się do współczesnej „generacji leni”, która zamiast podejmować konkretne działania na rzecz jakiejś istotnej kwestii (ograniczenia emisji CO2, niejedzenia zagrożonych gatunków ryb etc. etc.), ogranicza się do kliknięcia w „lubię to” lub inne – podobno bezcelowe – działania (np. zmiana zdjęcia profilowego na Facebooku, noszenie badge’y, gumowych bransoletek, koszulek z określonym hasłem etc.)[2] Autorka uważa, że slackvizm ma swoje zalety, bo dzięki aktywności internetowych leni wiele akcji charytatywnych nie odniosłoby oczekiwanego rezultatów. Niemniej można na to odpowiedzieć, że jest to zbiorowości równie często oportunistyczna oraz konformistyczna i równie chętnie może brać udział w działaniach negatywnych.

smart2

Nie jesteśmy gorsi i też mamy swoją Teorię Przemiany Zgromadzenia w Tłum. Zdanie komentarza: uważamy taką przemianę za zasadniczo negatywną, ponieważ tłumem można powodować w celach destrukcyjnych i zbrodniczych. Tłum rozumiemy dwojako: jako zgromadzenie jednostek w jednym fizycznie miejscu, jak też zbiór jednostek rozproszony ale zjednoczony jedną ideą i zazwyczaj podłączony do Internetu.

Przemiana zbiorowości w tłum zależy to od następujących czynników:

  1. Siła zbiorowości. Składają się na nią takie elementy: stopień organizacji i struktury, jakość liderów, komunikacja wewnętrzna, ideowość, misja, gotowość do poświęceń, jakość sytemu wartości członków zbiorowości, trening i wyszkolenie uczestników.
  2. Siła władzy (czy może raczej opresora struktury, która pragnie kierować zbiorowością i przekształcić ją w tłum). Można tu wymienić następujące czynniki: sprawność i liczebność sił porządkowych oraz tajnych służb, gotowość do stosowania przemocy i ewentualnego przelewu krwi, metody podejmowania decyzji.
  3. Kontekst, czyli wszystko to, co jest ważne, a nie należy do dwóch pozostałych czynników, tj.: funkcjonowanie mediów, system wymiaru sprawiedliwości, istotę państwa ( totalitaryzm mniej, czy bardzie ukryty na przykład), sytuację międzynarodową, czynniki ekonomiczne, demograficzne, tradycja, etc.
  4. Czynnik stochastyczny i matematyka chaosu. Nie sposób do końca przewidzieć wszystkich zdarzeń i czasem dzięki „efektowi motyla”, sprawy mogą przybrać całkiem nieoczekiwany obrót.

Wszystkie te czynniki są trudne i skomplikowane do oceny w konkretnej sytuacji. Żeby to zrobić trzeba posiadać informację krytyczną oraz umiejętność kompetentnej i obiektywnej analizy, która zazwyczaj najlepiej się udaje post factum. Niemniej… niemniej daje to możliwości przynajmniej próby oceny i przewidzenia kierunku zdarzeń, a reszta…w ręku Opatrzności Bożej.

 

[1] http://pl.wikipedia.org/wiki/Bystry_t%C5%82um

[2] http://hatalska.com/2011/05/26/slacktivism-nowy-termin-ktory-wchodzi-do-mojego-slownika/

0

Wojciech Warecki http://www.warecki.pl

Wojciech Warecki & Marek Warecki www.warecki.pl Dwa słowa o nas. Zajmujemy się: Pisaniem książek i dziennikarstwem Oraz Trenowaniem i szkoleniami Doradztwem Terapią szczególnie w zakresie: Stres, psychosomatyka Mobbing funkcjonowanie człowieka w organizacji Psychologia wpływu i manipulacji Psychologia oddziaływania mass mediów (w tym nowe media) Rozwój osobisty i kreatywność Praca zespołowa i kierowanie Psychologia sportowa Problemy rodzinne. Warsztaty skutecznego uczenia się

72 publikacje
0 komentarze
 

Dodaj komentarz

Authorization
*
*
Registration
*
*
*
Password generation
343758